collatinus 10.2-2 / usr / share / collatinus10 / ressources / lemmata.gl

!   lemmata.gl
!Gallego
!This file is part of COLLATINVS
!COLLATINVS is free software; you can redistribute it and/or modify
!it under the terms of the GNU General Public License as published by
!the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or
!(at your option) any later version.
! 
!COLLATINVS is distributed in the hope that it will be useful,
!but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of
!MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the
!GNU General Public License for more details.
! 
!You should have received a copy of the GNU General Public License
!along with COLLATINVS; if not, write to the Free Software
!Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307 USA
! (c) © Yves Ouvrard, 2011 - 2014
!
abacus|1. ábaco 2. taboleiro de xogo
abalieno|1. separar 2. desviar, apartar de, privar de
abcido|cortar, cernar 2. separar 3. quitar
abdico|negar, renegar, renunciar a
abdomen|abdome, ventre, bandullo
abdo|agochado, secreto
Abducillus|Abducillo
abduco|levar
abeo|marchar, afastarse, saír
aberro|separarse do camiño, perderse
abhinc|lonxe de aquí, a partir deste momento; prep. (+ac. ou abl.)
abhorrens|+Abl. = que aborrece, inconciliable
abhorreo|aborrecer, discrepar
abicio|1. botar 2. abandonar, renunciar
abies|abeto
abigo|espantar, afastar
abitus|partida, marcha
abjicio|1. botar 2. abandonar, renunciar
abjuro|abxurar, negar con falso xuramento
ablego|enviar lonxe de, afastar
abluo|lavar, purificar
abnego|rexeitar , negar
abnuo|facer o xesto de negar, denegar, rexeitar
aboleo|destruír, aniquilar, abolir
abolitio|supresión, abolición
Aborigines|os primeiros habitantes dun país, os Aborixes.
aborior|1. morrer, extinguirse 2. abortar
Abraham|Abraham, patriarca hebreo.
abripio|arrincar, levar
abrogo|anular, retirar, suprimir
abrumpo|romper, arrancar, separar,interromper bruscamente
abruptum|ao abismo)
abscedo|afastarse, retirarse, apartarse, abandonar, renunciar
abscido|separarse cortando, tallar
abscindo|separarse esgallando, arrincar, esgazar
abscondo|esconder, agochar, afastar da vista
absens|ausente
absentia|ausencia
absidatus|encurvado, abovedado
absida|1. arco, bóveda. 2. órbita dun planeta. 3. coro (dunha igrexa), ábsida.
absilio|fuxir saltando. tr. - abandonar saltando.
absimilis|diferente
absisto|afastarse, renunciar
absis|1. bóveda, arco. 2. ábsida. 3. prato fondo. 4. órbita (camiño descrito por un planeta)
absolutio|1. absolución 2. acabamento, perfección 3. exactitude
absolvo|soltar, librar, absolver
absonus|disonante, discordante, falso
absque|sin, excepto,lonxe de
absterreo|escorrentar, espantar, apartar
abstineo|1. apartar, afastar 2. absterse, privarse de
abstraho|apartar, arrastrar lonxe, separar de; arrincar
abstrudo|encubrir, agochar
absumo|coller, consumir, gastar, destruír
absum|estar ausente
absurde|absurdamente, de xeito desagradable
absurdus|1. discordante, falso, desagradable, desatinado. 2. sen sentido, absurdo. 3. intempestivo, que desentoa, que choca.
abs|por, de
abundans|abundante
abundanter|abundantemente
abundantia|abundancia, riqueza, fartura, opulencia
abunde|abondo
abundo|desbordar, inundar, ter en abundancia
abutor|consumir, servirse de (abl.), abusar
ab|a partir de, cun verbo pasivo = por
Acastus|Acasto (rei de Tesalia).
Acca|Acca // 1. Unha das compañeiras de Camila na Eneida 2. A muller de Fáustulo e ama de cría de Rómulo e Remo. 3.Noutra versión, cortesá de alto rango, nai dos doce Arvais, en honor da cal se chamaron e celebraron as festas Accalia ou Larentalia, de carácter fúnebre,no mes de decembro.
accedo|1. ir cara, achegarse a, ir contra 2. sumarse, adherirse
accendo|abrasar, iluminar, poñer lume, excitar
acceptus|ben acollido, grato
accerso|chamar, convocar, citar
accessus|chegada, aproximación
accido2|chegar
accido|caer
accingo|cinguir, atar, preparar
accio|importado, estranxeiro)
accipio|ben acollido, agradábel)
accipiter|gavián, azor, falcón, ave de rapina
accitus|chamada
acclamatio|aplauso (dirixido a alguén), aclamación
acclamo|berrar, aclamar
acclinis|apoiado en
acclino|apoiar
accola|veciño, habitante
accolo|habitar preto de
accommodo|adaptar a 3. dedicar 4. (dereito) dar, conceder, empregar en
accommodus|adequate, convenable
Acco|Acco, personaxe galo.
accubo|estar deitado ou reclinado xunto a + dat, esta sentado á mesa
accumbo|deitarse, recostarse
!accuratius|con coidado, meticulosamente
accuratus|con coidado, refinado, meticuloso
accurro|correr cara a, acudir
accursus|chegada apresurada, carreira, ataque
accusatio|acusación levada por, contra + xen
accusator|1 acusador. - 2 - delator, denunciador.
accuso|acusar
acerbitas|amargura, acerbidade, aspereza
acerbus|pensoso, desagradable
acernus|de pradairo
Acerronia|Acerronia, nome romano de muller.
acervatim| ao montón, confusamente, sumariamente, con brevidade
acervus|acervo, montón, acumulación, amoreamento
acer|1 - puntiagudo, agudo, afiado, cortante. 2 - penetrante, sutil. 3 - vivo, ardente. 4 - irascible, fogoso, cruel
Acestes|Aceste, en Virx. rei de Sicilia.
acetum|vinagre
Achaia|Acaia 1.Rexión setentrional do Peloponeso 2.Rexión da Tesalia fronte á illa de Eubea 3.Grecia como provincia romana.
Acheron|Aqueronte, o río do inferno mitolóxico.
Achillas|Aquillas, nome dun escravo exipcio que matou a Pompeio por orde do seu rei, Ptolomeo XII.
Achilles|Aquiles, heroe da Ilíada, fillo de Tetis e Peleo.
Achivus|os Gregos, os Aqueos.
acia|fío (de coser)
acidus|acedo, amargo
acies|1 - punta, fío (de arma). 2. espada. 3. mirada, vista. 4. liña de batalla, combate
aconitum|acónito (planta velenosa)
acquiesco|descansar, repousar
acquiro|engadir a, adquirir
acriter|enerxicamente, vigorosamente, cruelmente
Actiacus|relativo á cidade de Actium (Accio).
actio|preito, demanda, comparecencia
actito|preitear, representar
actor|1. actor 2. o que fai actúa ou fai algo 3. o que representa, comediante 4. o que fala, orador 5. o que preitea, acusador ou defensor
actuarius2|lixeiro, áxil
actuarius|xornalista
actum|action, acto oficial
actus|movemento, acción, acto (de teatro)
actutum|axiña
aculeus|aguillón, punta. agudeza, mordacidade
acumen|punta, fío, agudeza
acus|agulla
acutus|agudo, afiado, intenso, sutil
ac|e, e tamén
adaequo|igualar
adamo|amar con paixón
Adam|Adán.
adapto|adaptar, axustar
adcelero|acelerar, darse presa
adclivis|que vai subindo
adcresco|medrar, ir en aumento
addecet|convén, é apropiado
addico|aprobar, adxudicar,dedicar
addisco|aprender ben, engadir ao aprendido
addo|engadir
adduco|1.levar, conducir 2. mover, arrastrar
adductus|contraído
ademptio|subtracción, espolio
adeo|ata tal punto...que
adeps|graxa
adequito|ir a cabalo
adfatim|abundantemente
adfatus|charla, conversa
adfectio|1. afección 2. afecto, cariño 3. sentimento, desexo
adfecto|emprender, tratar de alcanzar, anhelar, desexar
adfectus|provisto de; disposto (ben ou mal); afectado, debilitado
adfero|levar, traer
adficio|obrar sobre, dotar (a alguén de algo, aliquem aliqua re), afectar
adfigo|fixar, cravar
adfingo|1. aplicar, engadir 2. atribuír, imputar
adfinitas|vecindade, proximidade, parentesco
adfirmatio|afirmación, seguridade
adfirmo|afirmar, consolidar
adflatus|sopro, inspiración
adflecto|dobrar, torcer
adflicto|golpear, petar, maltratar
adfligo|tirado na terra, abatido, derrotado)
adflo|soprar, inspirar, exhalar
adfluo|afluír, fluír, ter en abundancia
adfor|falar
adformido|temer moito
adfor|falar a, dirixir a palabra
adfrico|fregar, friccionar
adfundo|verter, sobre, derramar
Adgandestrius|Adgandestrio (xefe dos Chatti, pobo xermano).
adgero|1. traer, levar 2. engadir, amontoar
adgestus|transporte, montón
adgnosco|recoñecer
adgredior|ir cara, achegarse, abordar, atacar
adgrego|agregar, asociar
adguberno|dirixir
adhaereo|estar pegado a
adhaeresco|pegarse a
Adherbal|Adherbal (fillo de Micipsa, rei de Numidia), asasinado en Cirta polo seu primo Iugurta.
adhibeo|1. aplicar, acercar, ofrecer, presentar. 2. engadir, xuntar 3. empregar 4. facer vir, invitar, mandar chamar para, ofrecer axuda, presentar (testemuñas)
adhortor|exhortar, incitar, animar
adhuc|ata aquí, ata agora
adicio|engadir
adigo|1. levar cara a, empuxar 2. obrigar a, prestar xuramento
adimo|quitar, sacar, privar de, prohibir
adipiscor|acadar, conseguir
aditus|chegada, acceso
adjaceo|estar cerca, lindar
adjectio|engadido, aumento
adjicio|1. lanzar 2. engadir a
adjudico|adxudicar, atribuír, xulgar
adjumentum|axuda, auxilio, asistencia
adjunctio|unión, adición, inclinación (da alma), simpatía
adjungo|1. xuntar, unirse 2. aplicar, asociar 3. engadir
adjuro|xurar, suplicar, esconxurar
adjutorium|axuda, socorro
adjutor|axudante, asistente, auxiliador
adjuto|axudar
adjutrix|axudante, auxiliadora
adjuvo|axudar, secundar, aumentar
adlabor|esvarar cara a
adlapsus|chegada esvarando
adlego2|elixir, engadir escollendo
adlego|enviar, delegar, alegar, aducir
adlevo|levantar, elevar, alixeirar
adligo|ligar, atar a, vendar
adlino|untar, enzoufar
adloquium|conversación, exhortación
adloquor|falar (aliquem, a alguén), arengar, exhortar
adluo|bañar, regar, lavar
adminiculum|soporte, apoio
administratio|axuda; administración, execución, xestión, dirección
administro|gobernar, administrar
admirabilis|marabilloso, admirable
admirandus|digno de admiración, admirable
admiratio|admiración
admirator|admirador
admiror|admirar, marabillarse
admisceo|engadir mesturando, mesturar, xuntar
admitto|1. enviar 2. deixar ir, admitir, permitir
admodum|completamente, moi, moito
admolior|facer esforzos, poñer en movemento
admoneo|1. aconsellar 2. advertir, recordar 3. previr
admonitus|recordo; consello, advertencia
admoveo| 1. acercar, arrimar, mover cara, aplicar, empregar 2. facer avanzar a alguén, reconciliar
admurmuratio|murmurio
adnecto|atar, enlazar, engadir
adnitor|esforzarse por, traballar en, apoiarse en
adnoto|anotar, apuntar, facerse notar (pas.)
adno|nadar, chegar nadando, vogar
adnuntio|anunciar
adnuo|asentir coa cabeza, consentir, aprobar
adnuto|asentir por xestos
adoleo|acender, queimar, cubrir con vapor ou fume
adolescens|adolesccente, mozo,-a
adolesco|medrar, fortalecerse
Adoneus|Adonis, príncipe célebre pola súa beleza, fillo de Cínira e Mirra e amante de Venus. Foi esnaquizado nunha cacería por un xabarín que Marte ou Diana mandou contra el. Venus transformóuno na flor da anémona.
adoptio|adopción
adoptivus|adoptivo
adopto|adoptar
adoratio|adoración
adoreus|de trigo
adorior|atacar
adorno|adornar, preparar
adoro|adorar, implorar
adpendix|apéndice, engadido; suplemento
adpeto|marchar rapidamente cara, tratar de coller, desexar, invadir, atacar
!adplico|aplicar, acercar, dirixir
adprecor|suplicar, rogar
adprimo|apertar, premer
adprono|axeonllarse, inclinarse
adpugno|asaltar, atacar
adpulsus|chegada, acceso, aproximación, contacto
Adrana|río da Xermania, hoxe Eder.
adrepo|arrastrarse cara, infiltrarse, insinuarse
adrideo|rir, sorrir, compracer
adrigo|endereitar, erguer, excitar, estimular
adripio|coller, apropiarse
adroganter|con arrogancia
adrogantia|arrogancia, presunción, insolencia, orgullo, teimosía
adrogo|facer vir, apropiarse
adscribo|engadir ao escrito, adscribir (a un testamento)
adsectatio|acompañamento, cortexo, comitiva
adsectator|acompañante, partidario, secuaz, discípulo, pretendente.
adsector|acompañar, seguir, facer o cortexo (a alguén, aliquem).
adsensio|asentimento, conformidade
adsensus|acordo, asentimento, adhesión, aprobación
adsentior|estar de acordo, aprobar
adsentio|estar de acordo, aprobar
adsentor|asentir, aprobar, adular
adsequor|1. alcanzar, acadar 2. conseguir, obter
adservo|gardar, conservar, custodiar
adseveratio|aseveración, afirmación, seguridade
adsevero|aseverar, asegurar, afirmar
adsideo|estar sentado (a carón de alguén, alicui), acampar cerca, asistir, asediar
adsidue|asiduamente, continuamente, sen interrupción
adsiduitas|1 - asiduidade, constancia, persistencia. - 2 - continuidade, frecuencia
adsiduo|continuamente, asiduamente
adsiduus|asiduo, domiciliado, residente
adsigno|asignar, atribuír, imputar, asinar, selar
adsimulo|asemellar, simular, aparentar
adsisto|colocarse cerca, estar quieto, estar parado, axudar
adsoleo|segundo o costume)
adsono|responder a un son, facer eco, resoar
adsto|aparecer)
adstrepo|responder ruxindo
adstringo|apertado, solidificado, conxelado)
adstupeo|pasmar, admirarse de (dat)
adsuesco|afacerse, acostumarse
adsuetudo|costume, hábito
adsulto|saltar sobre, asaltar, atacar
adsultus|brinco, chimpo, ataque
adsumo|asumir, apropiarse de, procurarse, engadir
adsum|estar presente, asistir, axudar
adsurgo|erguerse, levantarse, pórse en pe
adtendo|tender, atender, prestar atención
adtexo|entretecer, ligar intimamente, unir
adtingo|1. tocar, alcanzar 2. atinxir, corresponder 3. dedicarse, entregarse
adtollo|levantar, elevar, erguer
adtraho|tirar cara si, atraer, arrastrar
adtrecto|1. tocar, apalpar 2. emprender, intentar
adtribuo|atribuír, asignar
adulatio|adulación, caricia, garatuxa
adulator|adulador, afagador
adulescens|mozo, adolescente
adulescentia|adolescencia, mocidade
adulescentulus|mociño, rapaz
adulor|adular, gabar, afagar, aloumiñar
adulo|adular, gabar, afagar, aloumiñar
adulterinus|1. adulterino, que provén do adulterio 2. dexenerado (animal) 3. adulterado, falso.
adulterium|adulterio
adulter|adúltero/-a
adultus|adulto
adumbro|sombrear
aduncus|curvo, torto, curvado
adurgeo|instar, obrigar
aduro|queimar, torrar
adusque|enteiramente
adveho|carrexar, transportar
advena|estranxeiro
advenio|chegar
adventicius|que ven de fóra, estranxeiro, suplementario
adventor|visitante, cliente
advento|achegarse, chegar
adventus|chegada, vinda
adversarius|adversario
adversor|opoñerse, ser contrario, facer oposición
adversus|contra
adverto|prestar atención a
advesperasco|(impersoal) atardecer, anoitecer, facerse tarde
advesperesco|(impersoal) atardecer, anoitecer, facerse tarde
advocatus|avogado defensor
advoco|convocar, chamar
advolo|voar cara, chegar voando, precipitarse
advolvo|botarse aos pes de alguén
advorsus|contra)
adytum|santuario (parte máis secreta dun edifico sagrado)
ad| a, cara a, en dirección a, xunto a, ata, para, ante, segundo
Aebutia|Ebutia (nome propio)
Aebutius|Ebutio (nome propio).
aedes|morada, palacio, templo
aedificium|edificio
aedifico|construír
aedilis|edil
aedilitas|edilidade, cargo de edil (maxistrados que tiñan o cargo de policía municipal, do aprovisionamento de Roma e da vixilancia dos mercados)
aedituus|garda dun templo
Aegaeus|pertencente ó mar Exeo.
Aegates|illas Egates ou Egades, arquipélago de pequenas illas no extremo occidental de Sicilia.
Aegeates|da cidade chamada Aegae.
aeger|enfermidade)
Aegeum|o mar Exeo.
aegre|con dificultade, penosamente, de mala gana
aegritudo|enfermidade, malestar
aegroto|enfermar, estar enfermo
aegrotus|doente, enfermo
Aegyptius|exipcio-a.
Aegyptus|Exipto.
Aelia|nome dado a Xerusalén por Elio Adriano, o seu restaurador.
Aelius|Elio, nome propio.
Aemilianus|Emiliano, pertencente á Emilia, familia romana.
Aemilia|Emilia (nome propio). Así se chamou a filla de Paulo Emilio casada con Publio Cornelio Escipión.
Aemilius|Emilio (nome propio).
aemulatio|emulación, rivalidade, envexa
aemulor|imitar, rivalizar, seguir o exemplo
aemulus|11|||a, um :imitador, émulo, rival
Aeneas|Eneas, príncipe troiano protagonista da Eneida de Virxilio.
aeneus|de bronce, bronceado
aenus|de cobre, de bronce, duro
Aeolia|Eolia ou Eólida. 1.Rexión da Asia Menor que comprendía a Mísia occidental, a Tróade, as costas do Helesponto, ata a Propóntide; foi colonizada polos Eolios expulsados do Peloponeso polos Heraclidas; hoxe forma parte da Anatolia e pertence a Turquía 2.Na Eneida a residencia de Eolo, rei dos ventos.
aequabilis|igualable, igual, uniforme
aequalis|coetáneo, compañeiro
aequalitas|igualdade, uniformidade
aequaliter|igualamente, equitativamente
aeque|igualmente
aequinoctialis|equinoccial
aequinoctium|equinoccio
aequiparatio|equiparación, comparación
aequipero|unha cousa coa outra)
aequitas|equidade, igualdade, imparcialidade
aequoreus|mariño, marítimo
aequor|superficie lisa, chaira, mar
aequo|igualar, nivelar, achanzar
aequus|por igual)
aerarium|erario, tesouro público
aeratus|de bronce, cuberto de bronce, rico
aereus|de bronce, recuberto de bronce
aerius|aéreo, alto
aerumna|pena, tribulación, abatemento
aerumnosus|desgraciado, atormentado
aer|aire, nube
Aesapus|Esapo, río da Frixia en Asia Menor con desembocadura na Propóntide, actual mar de Mármara.
Aesculapius|Esculapio (deus da medicina, fillo de Apolo).
Aesernia|Esernia (antiga cidade do Samnio). Hoxe Isernia.
Aeserninus|de Esernia.
Aesonius|de Esón, rei de Tesalia e pai de Xasón.
Aesopus|Esopo, autor grego de fábulas procedente da Frixia, escravo de Xanto e que vivíu entre os ss. VII-VI a.C.
aestas|verán, estío
aestifer|caloroso, abrasador
aestimatio|estimación, avaliación, prezo
aestimo|apreciar, valorar, estimar
aestiva|pl. campamento de verán, campaña de verán
aestivus|estival, de verán
aestuarium|estuario, albufeira, marisma
aestumo|pensar, estimar
aestuosus|ardente, axitado
aestuo|arder, estar axitado
aestus|calor, ardor, ondada, marea, axitación, forza
aes|débeda)
aetas|durante moito tempo)
aetatula|tenra idade, nenez, xuventude
aeternitas|eternidade
aeternus|eterno, inmortal
aetherius|celeste, etéreo, aéreo
aether|ceo, éter, aire
Aethiopia|Etiopía.
Aethiops|etíope.
aethra|aire, ceo, rexión do éter onde se atopan os astros
Aetna|Etna, volcán de Sicilia.
Aetolia|Etolia, provincia no sueste de Grecia.
aevum|época, tempo. idade
affectatio|ansia, desexo, rebuscamento, afectación
affinis|1. limítrofe, veciño 2. propenso a 3. afín, parente
afflictus|abatido, aterrado, desolado, depravado
Afrania|Afrania (nome propio).
Afranius|Afranio (nome propio) 1. Poeta cómico romano imitador de Terencio de cuxa obra só se conservan fragmentos. 2. Xeneral romano nomeado cónsur de Hispania por Pompeio e morto no 46 a.C. na batalla de Tapso.
Africanus|Áfricano.
Africa|África
africum|vento de África, ávrego
Africus|ávrego, vento de África
Agamemnon|Agamenón, rei de Micenas, esposo de Clitemnestra e pai de Orestes, Electra e Ifixenia, asasinado pola súa muller ao volver da guerra de Troia na que foi xeneral dos gregos.
agaso|palafreneiro, muleiro
agedum|veña!, imos!, vale!
Agerinus|Axerino.
ager|terra, agro, territorio, campo
age|imos!
aggero2|amontoar, amorear; engadir, aumentar
agger|morea, montón, terraplén, elevación, parapeto
agilis|fácil de conducir ou guiar, áxil, rápido, lixeiro
agino|afanarse, remexerse
agitatio|actividade, axitación
agitator|condutor, auriga, cocheiro
agito|1. empuxar 2. poñer en movemento 3.remover, axitar 4. atormentar, excitar 4. exercer, ocuparse de 5. criticar
agmen|marcha, tropa, tropa en marcha
agna|aña
agnellus|añiño
agninus|de año
agnitio|recoñecemento
agnosco|recoñecer, coñecer, entender
agnus|año
agon|loita, certame, proba . ac. s. agona
ago| 1. levar, conducir, marchar 2. perseguir, cazar 3. mover, empuxar 4. facer, tratar, exercer
agrarius|agrario, do campo
agrestis|relativo ao campo, agreste, rústico, inculto, groseiro, labrego, aldeán
agricola|agricultor
Agrippa|Agripa, famoso militar romano ao servizo de Augusto.
Agrippina|Agripina (nome propio) 1.Filla de Marco Vipsanio Agripa e de Xulia; neta de Augusto, esposa de Xermánico e nai de Calígula // 2. Esposa do emperador Tiberio a cal repudiou para casar con Xulia. // 3. Nai de Nerón, casada primeiro con Domicio Aenobarbo e logo con Claudio. // 4.Agrippinensis Colonia na Xermania, actual cidade de Colonia.
aha|ah!
aheneus|de bronce, de cobre, bronceado
ahenus|de cobre, de bronce
ain|aisne? non si?
aio|di el, di ela
ais|ti dis, ti pides
akoinoetoi|sen sentido común
alacer|activo, animoso, alegre
alacritas|vivacidade, entusiasmo, alegría
alapa|dar unha labazada.
alarius|que forma parte das alas dun exército, auxiliar
ala|á, sobaco, flanco, ala dun exército, ala (dun edificio)
Albanus|Albano, de Alba Longa, antiga cidade do Lacio
Alba|Alba, nome de moitas cidades
albeo|estar branco
albico|branquear
Albinus|Albino. 1. Romano plebeo que cedeu o seu carro ás Vestais cando os Galos invadiron a cidade 2. Xeneral romano que mandaba os exércitos da Bretaña cando Xuliano mercou o Imperio á garda pretoriana. 3. Pretor de Roma no 151 a.C. autor de obra poética e histórica. // 4. Nome dun usureiro romano.
Albis|Elba, río da Xermania
albor|1. brancura 2. clara (do ovo)
albulus|branco
Albunea|Albunea, fonte preto de Tibur ( Tívoli)
albus|branco
Alcestis|Alceste (muller de Admeto ; aceptou descender ós Infernos no canto do seu home ).
alces|alce
aleatorius|relativo ao xogo
aleator|xogador de dados
alea|xogo de dados, xogo de azar, azar
aleo|xogador
ales| paxaro, presaxio; (poético) paxaro
Alexander|Alexandre
Alexandrea|Alexandría, nome de varias cidades, a máis famosa a que fundou Alexandre en Exipto ao oeste do delta do Nilo.
Alexandria|Alexandría
Alexandrinus|alexandrino (de Alexandría)
alga|alga
algeo|ter frío
algor|dor
alias|outra vez, noutro momento
alibi|noutro lugar
alica|sémola
alid|outro
alienatio|alienación, afastamento, desafección
alienigena|procedente do estranxeiro
alieno|hostil, inimigo)
alienus|1. alleo, estraño 2. afastado, desprazado, desvantaxoso
aliger|que posúe ás, alado
alimentum|alimentos
alimonia|alimento, comida
alioquin|polo demais
alioqui|por outra banda
alipilus|depilador
alipta|masaxista, esteticista
aliptes|masaxista, esteticista
aliquamdiu|bastante tempo
aliquam|cantidade máis ou menos grande
aliquandiu|bastante tempo
aliquando|certo día, certa ocasión
aliquantisper|durante certo tempo
aliquanto|bastante tempo, demasiado tempo
aliquantum|un chisco, un pouco, a unha distancia bastante grande
aliquantus|bastante grande
aliquis|1. pron. alguén, algo 2. adx. algún, algunha, tal ou cal
aliqui|algún, algunha, algo
aliquotiens|ás veces
aliquot|algúns, varios
aliquo|algún lugar (con indicación de movemento)
Aliso|Aliso 1.Fortaleza situada preto da confluencia do río do seu nome co Luppia na Xermania. 2. Río da Xermania afluente do Luppia pola ribeira esquerda do mesmo, hoxe Alme. 3. Nome propio de home.
aliter|doutro xeito
alius|outro
Alliania|rexión situada entre os ríos Po e Tesino.
allium|allo
Allobroges|os Alóbroxes, pobo da Galia Narbonese que habitaba entre os ríos Rhodanus e Isara.
allocutio|alocución, discurso
alludo|bromear
alluvies|auga desbordada, desbordamento
almus|nutritivo, nutricio; benfeitor, maternal
alnus|álamo, feito en madeira de álamo, barco
alo|1. nutrir, alimentar 2. desenvolver 3. nutrirse
Alpes|os Alpes, cordilleira.
Alpinus|relativo á cordilleira dos Alpes
altare|altar
altar|altar
altercatio|altercado, disputa
altercor|1. discutir 2. confrontar pareceres (no tribunal) 3. loitar con (+ dat.)
alterno|facer algo por turnos, alternar
alternus|alterno, que responde, doutro
alteruter|un dos dous, un ou o outro
alter|outro (de dous)
alte|en alto, do alto
altitudo|altitude, altura
altrinsecus|da outra banda, das dúas bandas, dobremente
altrix|que alimenta, ama de cría
altrorsus|da outra banda
altum|alta mar, o amplo
altus|alto, fondo, grande (metaf.)
alumentum|alimentos
alumnus|neno ou nena lactante
alveus|cubeta, leito dun río
alvus|ventre, intestinos
amabilis|digno de amor
amabo|prégocho
amans|amante
amanter|amigablemente, de xeito afectuoso
Amanus|Amano, monte situado entre Siria e Cilicia.
amaritudo|amargura, acedume
amarus|amargura
amatorius|amatorio
amator|namorado con paixón, libertino
Amazon|Amazona. 1. Mulleres guerreiras da Escitia que non toleraban homes entre elas pero que todos os anos se dirixían as súas fronteiras para ter trato carnal cos seus viciños. Os nenos nados destas unións eran condenados á morte ou enviados xunto ós pais pero as nenas eran educadas con todo o esmero e cara ós oito anos queimábanlles o peito dereito para facelas máis hábiles no manexo do arco. O seu nome procede da alfa privativa e matsos, sen peito.
ambages|rodeo, circunloquio
Ambarri|pobo situado na Galia Lugdunense, que habitou o territorio situado entre os Eduos e os Alobroxe.
ambedo|comer
ambigo|preguntarse
ambigue|de maneira incerta
ambiguus|incerto, variable, dubidoso, ambiguo
Ambiorix|Ambiorixe, xefe dos Eburones, antigo pobo da Galia Belga.
ambio|andar arredor, rodear, solicitar (a alguén)
ambitiose| con intención de agradar, por ambición
ambitiosus|aquel que persegue honores)
ambitio|1. campaña electoral 2. ambición 3. pompa, fasto
ambitus|suborno (alcance das maxistraturas por medios irregulares), movemento circular, xiro, contorno
Ambrones|pobo da Galia transalpina que vivía do roubo e a pillaxe e que foi destruído por Mario no 102 na batalla de Aix.
ambrosia|ambrosía (alimento dos deuses)
ambulator|mercador ambulante
ambulo|pasear, camiñar, andar
amburo|queimar arredor, queimar
amens|tolo, desequilibrado, que perdeu o xuízo
amentia|demencia, tolemia
Amerinus|especie de froita, concretamente de pera.
amica|amiga, amante
amicio|vestirse, arrouparse
amicitia|1 - amistade, tenrura, relación, afecto, afinidade (dito das plantas). - 2 - círculo de amigos; en pl. amigos. - 3 - amistade política, alianza, sociedade, confederación, paz, concordia.
amictus|envoltura, [xeito de vestir a] toga
amiculum|manto, vestido
amicus2|amigo (adx.)
amicus|amigo (subst.)
Amisia|Amisia, río da Xermania.
amita|irmá do pai, tía paterna
amitto|perder
amnicus|referente ao río
amnis|río, curso fluvial
amoenitas|encanto, beleza, atractivo
amoenus|agradable, encantador
amolior|afastar, separar
amolitus|afastado, separado
amomum|amomo
amor|amor
amoveo|separar, afastar
amo|amar, estar namorado
Amphion|Anfión. 1. Príncipe tebano, fillo de Xúpiter e Antíope, representación da potencia da música e tido por construtor da cidade de Tebas, obra que levou a cabo facendo mover as pedras ao son da lira. Presa da dor que lle causou a pérda dos seus fillos, mortos polas frechas de Apolo e Diana, suicidouse. 2. Un dos Argonautas. 3. Pintor famoso.
amphistomus|con dúas entradas
amphitheatrum|anfitetatro
amphora|ánfora
amplector|1. abrazar, rodear 2. pechar 3. conservar 4. unirse a alguén 5. acoller a alguén con dilixencia
amplecto|abrazar
amplexus|acción de abrazar, de rodear, aperta, caricia
ample|amplamente, enormemente.
amplifico|ampliar, facer medrar, aumentar
amplio|aumentar, ampliar
ampliter|amplamente
amplitudo|grandeza de proporcións, amplitude
amplus|grande, importante
amputo|cortar, amputar
Amulius|Amulio, rei lendario da cidade de Alba, fillo de Procas e irmán de Numitor. Foi asasinado por Rómulo e Remo aos cales mandara botar ao Tíber ao nacer.
anagnosta|lector
anagnostes|lector
anas|pato
anceps|1. de dúas cabezas 2. dobre 3. dubidoso, ambiguo, incerto
Anchisa|Anquises
Anchisiades|o fillo de Anquises, Eneas.
anchora|áncora
ancile|mandou facer once similares que confiou á custodia dos sacerdotes Salios)
ancillariolus|amante de escravas
ancillaris|referente á escravitude, servil, baixo
ancilla|escrava
ancillula|nena escrava, escrava nova
ancora|áncora
Ancus|Anco, primeiro nome de Anco Marcio, cuarto rei lendario de Roma e fundador de Ostia.
Andes|aldea preto de Mantua, patria de Virxilio.
Andocumborius|Andocumborio.
Androclus|Androcio. 1. escravo romano. 2. Fillo de Codro e fundador de Éfeso.
Androgeus|Androxeo, fillo de Minos e Pasifae e famoso pola súa forza extraordinaria.
androgynes|andróxino
Andromeda|Andrómeda. 1. Filla de Cefeo, rei de Etiopía , e de Casiopea, liberada por Perseo da rocha a que a encadeara o seu pai, para entregala a un monstro mariño que Neptuno enviara contra o país. 2. Constelación ao sur de Casiopea.
angelus|anxo
angiportus|ruela
angor|opresión, angustia, tormento
ango|estreitar, estrangular, atormentar, inquietar
Angrivarii|pobo da Xermania.
anguis|serpe
angulus|ángulo, esquina
angustiae|desfiladeiro, foz; situación embarazosa; situación crítica
angustus|estreito, exiguo
anhelitus|afogo, asma ; respiración ; exhalación.
anhelo|respirar con dificultade
anhelus|sen alento, acorado
Anicetus|Aniceto, nome dun liberto romano.
anicula|velliña
animadversio|concentración, atención, observación
animadverto|1. prestar atención, decatarse 2. recoñecer, constatar, ver 3. culpar, criticar, censurar, rifar, reprender, castigar
animadvorto|1. prestar atención, decatarse 2. recoñecer, constatar, ver 3. culpar, criticar, censurar, reprender, castigar
animalis|referente á vida
animal|ser vivo, animal
animator|que da a vida
anima|corazón, alma
animosus|valente, afouto, fachendoso
animo|animar, dar a vida
animus|corazón, simpatía, valor, mente
Anio|5|Anion,Anien||ionis, f. (Anien, enis) :Anio, afluente do Tíber.
aniticula|parruliño
Annaeus|Anneo, nome dunha familia romana, particularmente a de Séneca e Lucano.
annales|pl. anais
Anna|Ana, nome de diversas mulleres.
Annia|Ania, sobrenome romano de muller.
Annibal|Aníbal, xeneral cartaxinés.
annitor|1. apoiarse 2. esforzarse, traballar en
Annius|Annio, nome de home.
annona|aprovisionamento de trigo
annon|ou non ?
annosus|cargado de anos
annoto|anotar, notar
annulus|anel
annuo|acenar, dar a aprobación
annus|ano
annuus|anual
ansa|asa, empuñadura ; ocasión
anser|ganso
antarcticus|antártico
anteambulo|o que camiña diante do seu amo
antea|antes
antecedo|preceder, adiantar
anteeo|1 - ir diante, marchar diante, preceder. - 2 - sobrepasar, adiantar, avantaxar. - 3 - ir por diante de, previr. - 4 - adiviñar, presentir. - 5 - resistir, opoñerse a.
antefero|levar diante, poñer diante, preferir
antefixus|fixado
antehabeo|preferir
antehac|antes, ata agora.
Anteius|Anteio, nome de home.
antelucanus|antes do día, matinal
antelucio|antes do día
antemna|antena de barco
antependulus|que colga por diante
antepono|poñer diante, preferir a (+ dat.)
antequam|antes que, antes de
antevenio|vir diante, adiantarse
ante|diante, antes ; adv. antes
Antias|habitante de Ancio, cidade do Lacio.
anticula|parruliño
antideo|sobrepasar
antidotum|antídoto
Antiochenses| habitantes de Antioquía.
Antiochenus|relativo a Antíoco.
Antiochia|Antioquía, nome de diversas cidades en Siria, Frixia e Asia Menor.
Antiochus|Antioco, nome de trece reis sirios dos Seléucidas.
Antiopa|Antíope. 1. Raíña das Amazonas, filla de Marte e nai de Hipólito, vencida e presa por Teseo que casou con ela e logo matouna seguindo o consello do oráculo de Apolo. 2. Raíña de Tebas e nai de Anfión, célebre pola súa beleza. 3. En Cic. esposa de Piero, rei da Macedonia, e nai das Piérides rivais das Musas.
Antiope|Antíope.
antiquitas|o tempo de antes, antigüidade; os tempos antigos
antiquitus|desde a antigüidade, nos tempos antigos
antiquo|devolver ao seu estado orixinal
antiquus|antigo
antistes|xefe, sacerdote, sacerdotisa, mestrte
antisto|superar (a alguén en algo, alicui aliqua re)
Antius|Ancio, cidade marítima do Lacio, capital dos Volscos, célebre polos seus templos de Esculapio e Fortuna e patria de Nerón.
Antonius|Antón, nome propio.
antrum|antro, cova, caverna
Antyllius|Antilio.
anulus|anel, rizo de cabelo
anus|vella
anxius|11|||a, um :1.ansioso, inquieto, atormentado 2. vixiante 3. penoso
an|é que...? (indica inicio de interrogación; pode non traducirse) ; an... an..., se... ou se
Aonius|Eonia (nome mítico da Beocia).
aorgesias|paciencia
apage|vaite!, por favor
Apenninus|Apeninos, cordilleira.
aperio|1. descuberto, aberto; solto, libre. 2. que se fai abertamente, manifesto, evidente; que se expón. 3. claro, comprensible. 4. franco, aberto, sincero, cándido; impúdico.)
aperte|abertamente
aper|xabarín
apex|cumio
Apion|Apion. 1. Gramático, retórico e historiador de Exipto, contemporáneo de Tiberio e que profesou en Alexandría. 2. Sobrenome dun Ptolomeo, rei de Cirene.
apis|abella
apoculo|desaparecer, agocharse
Apollonidenses| habitantes de Apolonia, nome de diversas cidades da Macedonia grega.
Apollo|Apolo.
Aponius|Aponio (nome de home).
apparatus|preparativos, luxo, afectación, material, instrumental, aparello
appareo|1. ser ou estar visible, claro (apparet = está claro) 2. estar ao servizo de
apparo|preparar, dispoñerse a
appellatio|interpelación, chamada, denominación, nome
appellito|chamar seguido
appello2|chamar
appello|empurrar contra
Appenninus| cordilleira dos Apeninos.
appetens|+ xen. ávido de, que busca
Appianus|Apianus, sobrenome dun individuo da familia Apia.
Appius|Apiano,-a, pertencente a Apio.
applaudo|golpear contra, aplaudir
applicatio|vínculo, acción de vencellarse a un amo (xur.)
applico|aplicar, adosar, dirixir cara, unir a
appono|poñer sobre, colocar preto
apprehendo|agarrar, arrincar
approbo|aprobar
appropinquo|aproximarse
Appuleia|Apuleia.
Appuleius|Apuleio, nome de home, o máis famoso Lucio Apuleio, escritor latino do séc. II d.C, nado en Madaura e autor de Metamorphoseon, sive de Asino aureo libri XI.
apricus|soleado, exposto
Apronius|Apronio (nome de home).
Apr|relativo ao mes de Abril.
apto|adaptar, unir - preparar, dispoñer
aptus|unido, apto
apud|preto de, xunto a
Apuleius|Apuleio.
Apulia|Apulia, rexión de Italia.
Apulus|os de Apulia).
aput|preto de
Ap|abreviatura de Apio
aquaeductus|acueducto
aqua|auga
aquila|aguia
Aquileia|Aquilea. 1. Cidade da antiga rexión italiana chamada Venetia. 2. Sobrenome romano de muller.
aquilifer|portaestandarte
Aquilius|Aquilio.
aquilo|aquilón, vento do norte, norte
aquilus|pardo
Aquinum|Aquino, cidade dos Volscos, na parte meridional do Lacio. Patria de Xuvenal e Tomé.
Aquitania|Aquitania, parte meridional da Galia, entre o río Garumna, Pirineos e o Mar Cantábrico.
Aquitanus|Aquitania.
aquosus|acuoso, húmido
aranea|tea de araña
araneus|araña
Arar|río Arar na Galia céltica, hoxe Saona.
arator|labrego, granxeiro
aratrum|arado
Arausio|Orange, cidade da Galia Narbonense.
ara|altar
arbiter|testemuña ocular, árbitro
arbitrarius|voluntario, a vontade
arbitratus|sentencia, poder, vontade
arbitrium|poder, liberdade de obrar
arbitror|arcaico)
arboreus|arbóreo ; semellante a unha árbore
arbor|árbore
arbuteus|referente ao érbedo
Arcadia|Arcadia, rexión central do Peloponeso.
arcanum|segredo
arcanus|secreto
Arcas|habitante da Arcadia.
arca|cofre
arceo|conter, reter, impedir
arcesso|rebuscado, pouco natural) 2. citar diante da xustiza, acusar
Archelaus|Arquelao, nome de varón. 1. Filósofo grego do s.V a.C., mestre de Sócrates 2. Xeneral de Mitrídates. 3. Neto de Heracles. // 4. Rei da Capadocia, despoxado por Tiberio do seu reino.
archetypus|orixinal, autógrafo
Archimedes|Arquímedes.
archipirata|xefe dos piratas
architectus|arquitecto
arcticus|ártico
arctous|do norte
arctus|a Osa Maior ou a Menor.
arcula|caixiña, pequeno cofre, caixa (para cosméticos)
arcus|arco
ardalio|cazapelo, persoa que se mete en todo
Ardeates|habitantes de Ardea, cidade do Lacio.
Ardea|Ardea, cidade dos Rútulos.
ardesco|inflamarse, acenderse
ardor|lume, incendio, ardor, paixón
Arduenna|Ardena, selva da Galia Belga.
arduus|cabalo que trota coa cabeza en alto
area|terreo aberto e continuo, eira para mallar o trigo, lugar público, patio, vestíbulo
arena|area
arens|seco, árido
Arethusa|Aretusa. 1. Ninfa de Diana. 2. Fonte na que foi convertida dita ninfa.
Areus|relativo ao Areópago.
argentaria|mina de prata
argenteus|de prata, prateado
argentum|prata, cartos, vaixela de prata
argilla|arxila
Argivus|os Arxivos, os Gregos).
Argolicus|arxivo, grego.
Argonauta|Argonauta.
argumentum|1. argumento, proba 2. o que se amosa, materia, asunto, obxecto, argumento (asunto) dunha comedia
arguo|amosar, probar, denunciar
Argus|Argos. 1. Príncipe arxivo gardián de Ío e que tiña cen ollos dos cales cincuenta sempre abertos. 2. Un dos Argonautas, construtor da nave e fillo de Frixo.
argutiae|sutilezas
arguto|falar sen parar, cuscubiñar, repetirse
argutus|expresivo, vivo, enxeñoso
argyranchen|corrosión da prata (hapax inventado por Aulo Xelio) (palabra grega)
Argyrippus|Argyripa, cidade da Apulia.
Ariadna|Ariadna, filla de Minos e Pasifae, abandonada por Teseo en Naxos, despois de lle ter axudado a saír do Labirinto, e rescatada por Dioniso na mesma illa.
Ariarathes|Ariarates, rei da Capadocia.
aridum|terra firme
aridus|seco, que seca, consumido, pobre
aries|ariete)
arietinus|referente ao carneiro
arieto|chocar, golpear
Ariobarzanes|Ariobarzano, rei da Capadocia.
Arion|Arión. 1. Poeta e músico de Lesbos salvado da morte por un golfiño. 2. Cabalo que Neptuno fixo xurdir da terra e que tiña a faculdade de falar e adiviñar. 3. Filósofo pitagórico.
Ariovistus|Ariovisto, xefe dos suevos vencido por César na Galia Céltica.
Ario|Arión.
Aristarchus|Aristarco. 1. Poeta tráxico contemporáneo de Eurípides. 2. Astrónomo e matemático de Samos que foi o primeiro, no séc.III a.C., en emitir a idea de que a terra xiraba sobre o seu eixe a arredor do sol. 3. Crítico e gramático grego, preceptor dos fillos de Ptolomeo e director da Biblioteca de Alexandría onde fixo un amplo traballo de revisión dos poemas homéricos. 4. En xeral, ser un Aristarco significa ser un crítico severo.
arista|barba, bico da espiga, espiga
Aristippus|Aristipo, filósofo grego discípulo de Sócrates do que logo se separou para fundar a escola cirenaica, que facía consistir o pracer na felicidade.
Aristodemus|Aristodemo. 1. Un dos dirixentes da derradeira expedición dos Heraclidas ao Peloponeso. 2. Tirano de Cumas que recibíu a Tarquino o Soberbio cando este foi destronado. 3. Gramático grego.
Aristomache|Aristómaco. 1. Descendente de Heracles. 2. Traidor da cidade de Crotona ao se pasar ao bando de Aníbal. 3. Filósofo peripatético que estudou os costumes das abellas.
Aristomenes|Aristómeno. 1. Xefe dos mesenios, célebre pola súa resistencia durante once anos no monte Ira. 2. Capitán grego do exército de Darío. 3. Poeta cómico ateniense.
Aristonicus|Aristónico, rei de Pérgamo.
Aristophanes|Aristófanes, o máis célebre autor de comedia grega, contemporáneo de Sócrates e do que conservamos once comedias.
Aristoteles|Aristóteles, filósofo grego nado en Estaxira, fillo do médico Nicómaco, preceptor de Alexandre Magno e fundador da escola peripatética.
Aristoxenus|Aristóxeno, filósofo e músico de Tarento, discípulo de Aristóteles.
armamentarium|arsenal
armamentum|aparello, aparellos dun barco
armarium|armario, arcón
armatura|0|||ae, f. :tropas (-leuis = infantería lixeira)
armatus|en armas, armado
arma|armas
Armenia|Armenia.
Armenius|Armeno.
armentum|gando maior
armiger|12|||era, erum :que porta armas
armilla|brazalete
armillum|voltar a hábitos antigos)
Arminius|Arminio, xefe xermanio que destruíu as lexións de Vario en época de Augusto.
armo|armar, fornecer de armas
Arnus|Arno, río que pasa pola cidade de Florencia.
aroma|aroma
aro|arar, cultivar
Arpinas|Arpino, cidade dos Volscos no Lacio, berce de Mario e Cicerón.
Arpineius| de Arpino
Arpinum|Arpino, cidade dos Volscos no Lacio, berce de Mario e Cicerón.
Arpus|Arpo, nome de home.
Arretinus|os habitantes de Aretio.
Arretium|Aretio, cidade etrusca.
Arrionilla|Arrionila.
Arrius|Arrio, nome de home.
Arruns|nome dun fillo do rei Tarquino o Soberbio.
Arruntius|Arruncio, célebre médico da época de Claudio.
Arsacidae|os Arsácidas, descendentes de Arsaces, rei dos Partos.
ars|1. talento, habilidade 2. oficio, profesión 3. coñecemento técnico, arte
Artabanus|Artabano, rei dos Partos.
Artavasdes|Artavasdes, rei de Armenia.
Artaxata|Artaxata, capital de Armenia.
Artaxias|Artaxias, rei de Armenia.
Artaxia|Artaxias,rei de Armenia.
arte|estreitamente
articularis|gota)
articulus|unión, articulación, división
artifex|artesán, artista
artificium|arte, traballo artístico
Artotrogus|Artotrogus "o roedor de pan", nome parlante dun parasito de comedia.
artus2|membros, articulacións, corpo
artus|apertado, estreito
Arulenus|Aruleno
arundo|cana
aruspex|arúspice
arvalis|referente ás terras cultivadas
Arvernus|Arvernia, capital dos Arvernios, nas montañas da Galia central.
arvum|terra, campo, chaira
arx|cidadela
ascalpo|rascar
Ascanius|Ascanio ou Iulo, o fillo de Eneas Creúsa.
ascendibilis|que se pode subir por el
ascendo|gabear, subir
ascensibilis|que se pode subir por el
ascensus|subida
ascia|aixola, legón, martelo
ascio|facer vir onda un, recibir
ascisco|chamar onda un, asumir, tomar emprestado, adoptar
Asculanus|habitante de Asculo, cidade do Piceno.
Asculum|Asculo, cidade do Piceno.
Asdrubal|Asdrubal, nome de varios xenerais cartaxinenses.
asella|pequena asna
asellus|asno
Asia|Asia.
asinalis|referente ao asno
asinarius|coidador de asnos)
asina|Asina, sobrenome da gens Cornelia.
asininus|referente ao asno
Asinius|Asinio, nome dunha familia romana e en particular, Caio Asinio Polión, amigo de Augusto e protector de Virxilio, fundador da primeira biblioteca de Roma e autor dunha historia da guerra civil entre César e Pompeio, hoxe perdida.
asinus|asno
aspargo|espallar líquido, espolvorear, espallar
aspecto|mirar con atención
aspectus|1. mirada 2. facultade de ver 3. vista, aspecto, apariencia
aspere|de xeito rudo, con aspereza, severidade, agremente
aspergo|espallar líquido, salpicar de líquido pegañento
asperitas|aspereza
aspernor|repeler, rexeitar, sentir desprezo
asperno|repeler
aspero|volver áspero, rugoso; afiar, aguzar
aspersio|acción de espallar, aspersión
asper|severo, rudo
aspicio|mirar, examinar, considerar, ver
aspiro|inspirar, infundir un sopro
Asprenas|Asprenas, nome de home.
assero|soster, afirmar
asservate|con paixón
asser|trabe
assilio|saltar contra, asaltar
asso|asar
assuefacio|habituar
assula|acha, labra (de madeira)
assum|asado
assus|asado, torrado; seco (sen accesorios)
Astraea|Astrea, filla de Xúpiter e Temis e deusa da xustiza.
astrologus|astrónomo, astrólogo
astrum|astro, estrela
astruo|construír a carón de; adosar; probar, garantir
astus|astucia, raposada
astutia|astucia, intriga
ast|por outra banda, pois, mais
asylum|refuxio
as|as (moeda)
Ateius|Ateio, nome de home.
ater|negro. uinum atrum, viño tinto
Athenae|Atenas.
Atheniensis2|Ateniense.
Atheniensis|Ateniense.
Athenodorus|Atenodoro, filósofo estoico.
Athesis|río da antiga rexión de Venecia, con desembocadura no Adriático ao sur de Padua, hoxe río Adigio.
athleta|atleta
athleticus|atlético
Atilius|Atilio, nome dun gran número de persoeiros romanos.
Atinius|relativo a Atinio (lex Atinia)
atque| e, tamén
atquin|pois ben, con todo, nestas condicións
atqui|con todo, pois ben
atramentum|tinta
Atrebates|pobo belga
Atrida|os fillos de Atreo, Agamenón ou Menelao
atriensis|mordomo
atrium|sala grande (na entrada da casa romana), vestíbulo (nos monumentos públicos).
atrocitas|atrocidade, barbarie, crueldade
atrociter|de xeito atroz, cruel, de xeito duro, rabudo
atrotus|invulnerable
atrox|atroz
Attalicus|relativo a Átalo
Attalus|Átalo, rei de Pérgamo
attente|con atención, con aplicación
attentus|atento
attero|refregar contra, desgastar por fregamento, usar, esmagar
Atticus2|Ático, cognome de Tito Pomponio, amigo de Cicerón e moi versado na lingua e literatura gregas.
Atticus|da Ática, ático, Ateniense
attiguus|veciño
attineo|importa
Attius|Atio, cognome romano.
attonitus|batido polo lóstrego ; paralizado
Attus|Atio, cognome romano
at|mais
auceps|cazador de paxaros
auctionarius|lista de bens que se venden nas poxas)
auctio|venta nas poxas
auctoritas|opinión, prestixio, autoridade, vontade (do Senado), decisión
auctoro|17|||as, are :obrigar
auctor|1. garante 2. fundador 3. modelo 4. autor, instigador
auctus|9|||us, m. :crecemento, incremento
aucupium|caza de paxaros, caza, persecución
aucupor|cazar paxaros, axexar, guichar
audacia|1 - audacia, ousadía, presunción. - 2 - acción audaz, golpe de audacia.
audaciter|audazmente
audacter|con audacia
audax|audaz
audeo|ousar
audientia|atención
audio|ter boa ou mala reputación
auditorium|1. lugar, sala de reunións para escoitar 2. asamblea de oíntes
auditus|acción de oír, de aprender
aufero|levar consigo
Aufidienus|Aufidiano, nome de home.
Aufidus|Aufido, río da Apulia.
aufugio|fuxir
augeo|aumentar, medrar, enriquecer
augesco|comezar a medrar, facerse máis grande
augurale|augural (parte dereita da tenda dun xeneral, onde toma os auspicios)
auguratus|dignidade, función de augur
augurium|augurio, predicción
auguror|predicir, anunciar, presaxiar
augur|augur
Augustalis|relativo a Augusto
Augusta|Augusta, nome de moi diversas cidades.
Augustus2|Augusto
augustus|sagrado, maxestoso
aulaeum|pano do teatro
aula|1. patio dunha casa, corte dun príncipe, poder dun príncipe 2. marmita 3. frauta, tocadora de frauta
Aulis|Aulis, pequena cidade marítima da Beocia onde se reuniu a frota cara Troia e onde foi sacrificada Ifixenia.
aulula|pequena marmita
Aulus|Aulo, prenome romano.
auratus|de ouro, dourado
aura|sopro, brisa, vento, aire
Aurelius|Aurelio
aureolus|dourado, precioso
aureus|de ouro
auricula|(pequena) orella
aurifer|cargado de ouro
aurifex|ourive
auriga|conductor de carro, auriga
aurigo|conducir un carro
auris|orella
aurora|Aurora, deusa do amencer, filla de Hiperión e Etra, muller de Titón e nai de Memnón.
aurum|ouro
ausculor|abrazar
auscultatus|acción de escoitar
ausculto|escoitar
Ausonius|ausonio, romano, italiano.
auspex|auspicio
auspicium|auspicio
auspico|mesmo significado + comezar)
auster|vento du sur, Austro
ausum|empresa ousada, crime, maldade
autem|pois, non obstante, en canto a -
automatum|autómata, máquina, movemento automático
autumno|caracterizar o outono, anunciar o outono
autumnus|outono
autumo|dicir, afirmar
aut|ou, ou ben
auxiliaris|soldado das tropas auxiliares)
auxiliarius|de auxilio, que ven en auxilio
auxilior|axudar, levar auxilio a; consolar, curar
auxilium|tropas de reforzo)
avaritia|cobiza, avaricia
avarus|avaro
aveho|marchar, retirarse)
avello|arrincar
avena|avea, frauta
Aventinum|Aventino, un dos sete outeiros da cidade de Roma.
Aventinus|relativo ao outeiro romano do Aventino.
Avernus|relativo ao Averno, aos infernos.
aversor|ter aversión
aversus|desviado, hostil
averto|1. desviar, dar outra dirección; ás veces desviarse. 2. rexeitar, descartar, afastar, separar, allear. 3. desviar en proveito propio, roubar, sustraer, levar consigo.
ave|saúde! !
avia|avoa
aviditas|desexo ardente, avidez
avidus|desexoso, ávido
avis|paxaro
avitus|ancestral, paternal
avium|lugar impracticable
avius|impracticable, inaccesible; errante, extraviado
avocatio|acción de desviar, de distraer
avoco|facer vir, desviar de
avolo|saír voando, marchar precipitadamente
avunculus|tío materno
avus|antergo, avó
axiculus|pequeno eixo
axis|eixo, carro
Axona|río da Galia Belga.
a|desde, con verbo pasivo = por
babae|Ouh! Ah! Ben!
Babylonius|Babylonio.
baca|froito pequeno, oliva
bacca|baia, froito
bacchabundus|que se abandona a todos os excesos do desenfreo
Bacchanalia|bacanais, festas de carácter orxiástico e mistérico en honor ao deus Baco.
Baccha|bacante, muller que, a modo de sacerdotisa, participa na bacanal.
Bacchis|Baquis, nome de muller.
bacchor|sufrir o delirio inspirado por Baco (participio presente = bacantes)
Bacchus|Baco, deus do viño, fillo de Xúpiter e Semele.
bacciballum|que posúe formas bonitas
Bactrianus| Bactriano, de Bactriana, rexión da Asia antiga, hoxe Turquestán afgán.
baculus|bastón
badizo|avanzar
Baebius|Bebio, nome dunha familia romana.
Bagrada|Bagrada, cidade de África.
Baiae|Baias, termas na Campania.
Baianus|de Baias, cidade da Campania.
baia|Baias, termas na Campania.
balatro|falador, charlatán, desvergoñada
balbe|balbucindo, tatexando
Balbus2|Balbo, sobrenome romano.
balbus|tatexo
balbutio|tatexar, balbucir
Balearicus|relativo ás illas Baleares.
balineum|baño
ballista|catapulta
balneae|baños, termas
balneum|baños (sing. privados ; plural públicos)
balsamum|bálsamo (arbusto e ungüento)
balteus|cinturón
barbaricus|bárbaro
barbarismus|barbarismo, palabra estraña a unha lingua
barbarus|bárbaro
barbatus|barbudo
barba|barba
barbitium|barba
bardus|bardo, cantor e poeta entre os galos
Bargates|Bargates.
basiatio|bico
basio|bicar
basis|base
basium|bico
Bastarnae|pobo da Dacia.
Batavus|país da Europa antiga, hoxe territorio de Holanda.
Bathyllus|Batilo, pantomimo alexandrino protexido de Mecenas.
batioca|copa
Battus|Bato, nome dado a Aristóles de Thera, fundador e rei de Cirene en África.
Bauli|cidade da Campania.
Baulus|cidade da Campania.
baxea|sandalia
beatitudo|ledicia, felicidade
beatus|feliz
Belga|os Belgas.
Belgium|Bélxica.
Belides| Danaides, as cincuenta fillas de Dánao, netas de Belo.
bellaria|larpeirada, postre
bellarium|larpeirada, postre
bellator|guerreiro, home de guerra, combatente
belle|fermosamente
bellicosus|guerreiro, belicoso
bellicus|referente á guerra
belligero|guerrear
belliger|guerreiro
Bellovaci|os Bellovacos, pobo da Galia Belga.
Bellovacus|os Bellovacos, pobo da Galia Belga.
bello|guerrear, loitar, combater
bellua|animal feroz
bellule|fermosamente
bellum|guerra
bellus|fermoso, lindo
belua|animal grande
benedice|con boas palabras
benedico|falar ben de, celebrar
beneficium|1. servizo, beneficio, favor 2. distinción, favores
benevolens|benévolo, servicial
benevolentia|benevolencia
benevolus|benévolo, servicial, unido (a alguén).
bene|ben
benigne|facerlle o ben a alguén, tratar ben a alguén
benignitas|1. bondade, benevolencia, dozura, indulxencia. 2. beneficencia, xenerosidade, liberalidade.
benivolentia|benevolencia, adhesión
benivole|con benevolencia
benivolus|benevolente, servicial, unido (a alguén).
beo|facer feliz, aledar, gratificar con, enriquecer
bestiarius|bestiario
bestia|besta
bestiola|animal pequeno, insecto
bes|2/3 dun total de 12 partes
biberarius|mercador de bebidas
bibo|beber
bibulus|que bebe con gusto, que absorbe (como o papel secante).
biceps|de dúas cabezas
bidens|que posúe dous dentes, dúas puntas
biduanus|que dura dous días
biduum|espazo de dous días
biennium|espazo de dous anos
bifer|que dá froito dúas veces ao ano
biforis|que posúe dúas aberturas
biformis|que posúe dúas formas, híbrido
bifurcum|galla, fig. nádegas
biga|carro tirado por dous cabalos
bijugis|xunguido con dous cabalos
bilis|bile, ira
bini|de dous en dous, dous cada un, dous
bipertito|en dúas partes, en dous grupos
bipes|con dous pés, bípedo
biremis|con dous ringleiras de remeiros
bis|dúas voces
Bithynia|Bitinia, rexión de Asia Menor.
Bithynus|Bitinia, rexión de Asia Menor.
Bituriges|pobo galo.
Blaesus|Bleso, sobrenome romano.
blande|de xeito agarimoso
blandimentum|aloumiño
blandior|aloumiñar, afagar
blanditer|de xeito adulador
blanditia|afago, aloumiño
blandus|1. agarimoso, solermeiro, adulador 2. atractivo, seductor
blatta|cascuda ; púrpura escuro
Blossius|Blosio, nome de home.
boarius|mercado de gando
bobilis|referente ao boi
Bocchus|rei de Mauritania, sogro de Iugurta.
Boeotia|Beocia, rexión grega ao noroeste da Atica cuxa capital era Tebas.
Boiorix|Boiórixe, rei do pobo céltico dos Boios.
Bolanus|habitante de Bola, antiga cidade do Lacio.
Bola|Bola, antiga cidade do Lacio.
boletus|boleto (champiñón)
bolus|tirada de dados, lanzamento da rede, multa
bombus|zunido das abellas, ruído atronante
bonitas|boa calidade, bondade
bonus|bens)
boo|bruar, resoar, berrar
Boreas|Bóreas, vento do norte.
Bosphoranus|relativo ao Bósforo.
Bosphorus|Bósforo.
bos|boi
botularius|mercador de salchichas
bovile|cortello
Bovillae|antiga cidade do Lacio.
bracatus|que leva bragas, galo do norte
bracchialis|referente ao brazo
bracchium|brazo
brachium|brazo
breviculus|un pouco breve
brevis|breve (espazo ou tempo)
brevitas|brevidade
breviter|brevemente
brevi|en breve, cedo, en pouco tempo
Briareus|Briareo, xigante de cen brazos.
Britannia|Bretaña.
Britannicus2|Británico, fillo de Claudio e Mesalina, envelenado por Nerón.
Britannicus|Británico)
Bructerus|pobo da Xermania.
brumalis|brumoso, invernal
bruma|solsticio de inverno, frío invernal
Brundisinus|relativo a cidade de Brundisium.
Brundisium|actual Brindisi, cidade italiana.
Brundusium|actual Brindisi, cidade italiana.
Bruttiani|escravos que desempeñaban os peores traballos e que nun principio foron os brucios por terse unido a Aníbal.
Bruttius|os habitantes de Brucio.
Brutus2|Bruto, sobrenome romano.
brutus|basto, bruto, sen razoamento
bubo|moucho, bufo.
bubulcus|boieiro
bubulus|referente ao boi
bucca|comellón, berrón
bucco|Buco, nome de home.
buccula|boca pequena; protuberancia do escudo, babeira do casco
bucinator|trompetista
bucino|tocar a trompeta
Buculeius|Buculeio.
bulla|cabeza do clavo (adorno de porta)
Burrus|Burro, gobernador da época de Nerón.
bustum| 1. lugar onde se queima aos mortos, pira. 2. tumba, sepulcro, monumento funerario. 3. cinzas. 4. ruínas dunha cidade.
buthysia|sacrificio de bois, hecatombe
buxum|buxo
buxus|buxo
Byrsa|Birsa, fortaleza de Cartago.
Byzantium|Bizancio, actual Estambul.
caballus|cabalo capado (castrado)
cachinnus|risa, gargallada
cacumen|cumio
cadaver|cadáver
Cadmeus|relativo a Cadmo ou Tebas
cado|caer
caducus|caduco, perecedeiro, fráxil
cadus|cántaro, xerra, tonel
Caecilius|Cecilio. Nome romano
Caecina|Cecina. Nome de varios personaxes romanos e sobrenome da familia Licinia, orixinaria de Etruria, e cuxo membro máis célebre foi Licinio Cecina, cuxos dereitos sucesorios reivindicou Cicerón no seu discurso Pro Caecina.
caecitas|cegueira
caeco|cegar
Caecubum|o viño de Cécubo ou Cécuba, cidade e campiña do Lacio; o cécubo.
caecus|cego
caedes|morte, masacre
caedo|abater, matar
caelamen|ciceladura, obra cicelada
caelestis|celeste, do ceo
caeles|habitantes do ceo, deuses)
Caelianus|relativo ao Celio, unha das sete colinas de Roma.
caelibatus|celibato
caelicola|habitante do ceo
Caelius| Celio. 1. Un dos sete outeiros de Roma situado ao sueste da cidade. 2. Nome de home.
caelo|adornar con relevos, cicelar, gravar
caelum|ceo, clima
caementum|coio, pedra basta
caeno|cear, tomar a cea
caenum|lama, fango, lixo
Caeparius|Cepario, nome de home.
Caepio|Cepión, sobrenome dos Servilios.
caerimonia|veneración, culto
caeruleus|azul, azul escuro
caerulus|azul, azul escuro
caesaries|cabeleira
Caesar|César.
Caesia|Caesia, bosque da Xermania.
caesim|cortando
caesius|tendente ao verde, azul verdoso
Caesonia|Cesonia, nome de muller. 1. Esposa de Calígula.
caespes|céspede, terrón de céspede
caestus|manopla, guantelete
Caetronius|Cetronio, nome de home.
Caieta|Caieta. 1. Ama de cria de Eneas. 2. Cidade e porto do Lacio.
Caius|Caio, nome de home. Na fórmula matrimonial, ubi tu Caius ego Caia, significa amo da casa.
Calagurritanus|relativo a calquera das dúas cidades da Hispania Tarraconensis, Calagurris Nasica ( hoxe Calahorra) ou Calagurris Fibularia
Calais|nome de home. 1. Un fillo de Bóreas e Oritia.
calamarius|de canas para escribir
calamitas|1. perda das colleitas a causa da sarabia, enfermidade dos talos do trigo. 2. praga, calamidade, desgraza, perda, desastre, desfeita, revés, ruína.
calamitosus|ruinoso, desastroso, pernicioso
calamus|cálamo, cana tallado para escribir
calcar|espora
calceo|calzar
calceus|calzado
Calchas|Calcas, adiviño grego no sitio de Troia.
calciamentum|calzado
calcio|calzar
calco|pisar, camiñar sobre algo
calculus|pedra pequena
Caledonius|de Caledonia.
Calenum|Caleno, viño da cidade de mesmo nome na Campania.
Calenus|Caleno, sobrenome romano.
caleo|quentar
calidus|quente
caligo2|nube
caligo|estar escuro
Caligula|Calígula, alcume que os soldados puxeron a Caio César, sobriño de Tiberio e o seu sucesor, porque na súa infancia, transcorrida nos campos militares usou sempre "caligas", sandalias militares.
calix|copa, vaso, marmita
calleo|estar endurecido
calliditas|habilidade, astucia, malicia
callidus|astuto
Callinicus|Calínico, nome de home.
Callistratus|Calístrato.
callum|calo, pel endurecida
calor|calor; ardor, impetuosidade
calo|mordomo
Calpurnius|Calpurnio, nome de familia.
calumnia| engano, acusación falsa, calumnia - trampa nun xuízo
calumnior|acusar falsamente
Calusidius|Calusidio, nome de home.
calvaria|cráneo
calvus|calvo
calx|talón ; pedra de cal, seixo
Calypso|Calipso, ninfa que reinou na illa Oxixia, onde retivo a Odiseo durante sete anos.
camelus|camelo
camera|teito abovedado, teito, cuberta
Camertes|xentilicio de Camerino, cidade da Umbria.
Camilla|Camila, raíña dos Volscos e aliada de Turno.
Camillus|Marco Furio Camilo, célebre ditador que salvou a Roma da invasión dos Galos.
caminus|fogón, lareira, cheminea
Campania| Campania, rexión de Italia, comprendida entre o Lacio, Samnio, Lucania e mar Tirreno.
Campanus|relativo a Campania.
campester|da chaira, continuo, chan
campus|o Campo de Marte)
canalis|canle
cancer|cangrexo de mar ou de río; cancro; calor intenso; cancro
candelabrum|candelabro
candela|candea
candeo|ser branco, brillante, arder
candico|branquear, volver branco
candidatus|candidato (en orixe, vestido con toga branca), pretendente, aspirante
candidus|branco
candor|brancura
caneo|ser branco
Canephora|a portadora do cestiño nos sacrificios a deusa Palas Atenea.
canesco|branquear
Caninius|Caninio, nome de familia romana.
caninus|referente ao can, canino
canis|can
canities|brancura (do cabelo, da barba), vellez
Cannae|Cannas, aldea da Apulia, célebre pola vitoria de Aníbal sobre os Romanos.
Canopus|Canope, cidade do Baixo Exipto.
canorus|sonoro, melodioso
cano|1. cantar, resoar 2. predicir, profetizar 3. tocar un instrumento musical
cantabundus|que cantaruxa
cantamen|encantamento, esconxuro
cantatio|canción
cantator|cantor
cantatrix|cantora
cantharus|cántaro
canticum|escena cantada e danzada, canto
cantio|canto, encantamento
cantito|cantar a cotío
cantiuncula|cantiga
canto|cantar
cantus|canto, poema
canus|branco (a propósito do cabelo ou da barba)
capax|capaz, que pode conter algo, espazoso
capella|cabra
caper|castrón
capesso|encamiñarse ás presas cara)
capillatus|de cabelo largo
capillus|cabelo
capio|coller
capitalis|capital, que conleva a morte
capital|crime capital
capitatus|de cabeza (grande)
Capitolinus|relativo ao Capitolio.
Capitolium|Capitolio, un dos sete outeiros de Roma.
Capito|Capito, sobrenome romano.
Cappadocia|Capadocia, antigo reino de Asia Menor.
Cappadox|Capadocio, habitante de Capadocia.
capra|cabra
caprinus|referente á cabra, caprino
Capsa|Capsa, cidade de África.
captatio|acción de intentar coller, habildade para coller
captivus|prisioneiro
capto|1. intentar coller, intentar ter. 2. intentar obter, estar ao axexo, espiar, buscar, desexar, apuntar a. 3. intentar coller con habilidade, intentar enganar; interpretar de xeito capcioso; intentar gañar por insinuación, gañar, engaiolar, seducir, cortexar. 4. conseguir (unha herdanza).
Capua|Capua, cidade interior da Campania, ao pé da Vía Appia e ao sueste do río Volturno e na que hibernou Aníbal despois da batalla de Cannae.
capularis|relacionado cos cadaleitos
capulus|cadaleito, mango, empuñadura (dunha espada)
caput|7|capit||itis, n. :1. cabeza 2. extremidade 3. persoa 4. vida, existencia 5. capital
Capys|Capys. 1. Avó de Eneas. 2. Un dos compañeiros de Eneas.
carbasus|carbasa, orum)
carbo|carbón
carcer|cárcere, box de saída (nas carreiras)
carcinoma|cancro
cardo|gonzo
careo|carecer de, estar privado de
carina|carena, casco dun buque, barco
caritas|amor
carmen|poema, encantamento
carnarium|carniceiro, despensa (peza da casa onde se garda a comida)
carnifex|verdugo
carnificina|lugar onde se tortura, oficio de verdugo
carnosus|cheo de carne
carnufex|verdugo
Carnutes|Carnutos, pobo da Galia Céltica.
caro|carne, comida
carpentum|vehículo con rodas, carro
carpo|recoller, acosar, debilitar
Carrae|Carras, cidade da Mesopotamia.
carrus|carreta, carro
Carseoli|cidade do Lacio.
Carthaginiensis|Cartaxineses.
Carthago|Cartago.
carus|querido
Carvilius|Carvilio, nome de home.
caryotis|certa variedade de dátiles
casa|choza, casa pequena
Casca|Casca, sobrenome da gens Servilia.
Cascellius|Cascelio.
caseum|queixo
caseus|queixo
Casina|Casina, título dunha comedia de Plauto, do nome do protagonista.
Casius|relativo ao Casio, monte de Exipto.
Cassandra|Casandra, filla de Príamo e Hécuba, reis de Troia. Por castigo de Apolo as súas predicións non eran cridas por ninguén. Trala guerra de Troia pasou a ser a escrava de Agamenón.
cassia|Casia
Cassiepea|Casiopea, esposa de Cefeo e nai de Andrómeda; foi convertida en constelación.
Cassiopa|Casiope, cidade na illa de Corfú.
Cassiopeia|Casiope, cidade na illa de Corfú.
cassis|casco
Cassius|Casio, nome de moitos romanos célebres como Caio Casio Longino, un dos asasinos de César.
Cassivellaunus|Casivelauno, nome de home.
cassus|en van)
Castalius|relativo á fonte Castalia en Delfos.
castellum|reducto, fortín
caste|honestamente, virtuosamente, relixiosamente
Casticus|Cástico.
castigatio|reprimenda, castigo
castigo|berrar, corrixir, reprender; conter, reprimir; emendar
castimonia|continencia, castidade
castitas|virtude
castor|castor
castra|campamento militar
castrensis|referente ao campamento ou ao exército
castus|Casto)
casus|azar, desgraza, caída
casu|por azar
Catacecaumene|terra queimada
Catamitus|Catamito.
cataplasma|cataplasma
catasta|estrada (para a exposición de escravos que están á venda)
catellus|cadelo
catenarius|atado con cadeas
catenatus|encadeado
catena|cadea
caterva|masa, tropa, multitude
cathedralitius|afeito ás butacas ; afeminado
Catilina|Lucio Serxio Catilina, patricio romano cuxo plan de conxura contra a República foi desbaratado por Cicerón coas súas medidas previsoras e os seus discursos no Senado.
Cato|Catón, nome de varios romanos ilustres entre os que destacan, Marco Porcio Catón o Censor, Catón de Útica e Valerio Catón.
Catualda|Catualda.
Catullus|Caio Valerio Catulo, poeta de Verona, nado no 87 a.C. e máximo representante do chamado grupo dos neoteroi ou poetae novi.
catulus|Cátulo)
catus|Cato.
Caucasus|cordilleira do Cáucaso.
cauda|cola
Caudinus|relativo a Caudium, cidade do Samnium, onde estaba o famoso desfiladeiro (as Forcas Caudinas) no que os samnitas obrigaron aos romanos a pasar baixo o xugo.
Caunus|Cauno, cidade de Caria.
caupona|taberneira
caupo|posadeiro, restaurador
causarius|enfermo, feble, inválido
causa|por
causidicus|avogado (despectivo)
causor|pretextar
caussa|por
cautela|precaución, desconfianza
cautes|rocha, escollo
caute|con precaución, prudentemente
cautio|precaución, garantía
Cavarinus|Cavarino, un xefe galo.
cavea|gaiola
caveo|seguro, con seguridade, desafiante, circunspecto)
caverna|caverna, cavidade
cavillator|bromista, gracioso, amigo xovial
cavillor|bromear, burlarse de; usar sofismas
cavo|cavar
cavus|oco
Cecropida|descendente de Cécrope, o primeiro rei de Atenas.
Cecropides|descendente de Cécrope, o primeiro rei de Atenas.
Cecropius|de Cécrope.
cedo2|dalle, di, fala, vamos!, veña!
cedo|1. ir, marchar 2. liscar, retirarse 3. ir, chegar 4. ceder, conceder
Celaeno|Celeno, unha das Harpías.
celeber|en gran número, moi frecuentado, moi poboado, celebrado por unha gran multitude
celebratio|celebración
celebritas|gran afluencia, asistencia numerosa
celebro|visitar en multitude, practicar (unha arte), celebrar, festexar
Celenderis| cidade costeira de Cilicia, en Asia Menor.
celere|rapidamente
celeritas|rapidez, celeridade
celeriter|rapidamente
celero|facer con rapidez, acelerar, aburar; darse présa
celer|rápido
celia|cervexa (de Hispania)
cella|dependencia para as provisións, adega, despensa, habitación
celo|agochar
celsus|alto, elevado, grande
Celta|Celtas.
Celtiberi|Celtíberos, habitantes dunha importantísima rexión da Hispania Citerior que logo se integrou na Tarraconense e que comprendía parte das actuais provincias de Zaragoza, Teruel, Guadalaxara, Cuenca, Soria, Toledo, Valencia e Castellón.
Cenabensis|relativo a Cenabum, cidade da Galia Lugdunense, hoxe Orleans.
Cenabum|Orleans.
cenaculum|comedor, piso superior (onde se atopa o comedor)
cenaticus|referente á cea
cenatio|comedor
cenatorius|enxoval de mesa)
cena|cea, comida do serán
cenito|cear a cotío ou habitualmente
ceno|cear
censeo|estimar, opinar, decidir, facer o censo
Censorinus|Censorino, sobrenome da gens Martia.
censorius|censor, referente ao censor
censor|censor
censura|censura
census|censo
Centaurus| Centauro, monstro mitolóxico, metade home, metade cabalo, o máis célebre foi Quirón, o preceptor de Aquiles.
centenus|de cen en cen, cen
centesima|centésima (imposto)
centiens|cen veces
centies|dez millóns de sestercios)
Centumgeminus|céntuplo
centumvir|cada un dos membros dunha asamblea de cen homes, maxistrado
centum|cen
centuria|centuria
centurionatus|grao de centurión, -agere = pasar a revista dos centurións
centurio|centurión
cenula|comida rápida, petisco
Cephisos| Céfiso, río da Beocia.
Cephisus|Céfiso, río da Beocia.
cera|cera
Cerberus|Cerbero, can de tres cabezas, gardián da porta do Inferno.
Cercina|Cercina, illa do Mediterráneo, preto de África.
Cerealis|relativo a Ceres, deusa da agricultura.
cerebellum|seso
cerebrum|cerebro
Ceres|Ceres.
cereus|de cera, en cera
Cerialis|relativo a Ceres.
cerno|distinguir, comprender, decidir
cernuo|caer de cabeza
Cerrinius|Cerrinio.
certamen|combate, loita, conflicto
certatim|rivalizando, porfiando un contra outro
certe|certamente, seguramente
certo2|certamente, seguramente
certo|combater, concorrer
certus|certo, seguro, decidido, digno de confianza, informado de
cerussa|albaialde
cerva|cerva
cervical|almofada, coxín
cervinus|referente ao cervo
cervix|caluga, colo
cervus|cervo
cespes|terrón de céspede (en forma de ladrillo), choza, terra cuberta de céspede
cessio|cesión (termo xurídico)
cesso|tardar, lacazanear, estar ocioso, non facer nada
ceteri|os demais
ceterum|polo demais
Cethegus|Cetego. 1. Sobrenome dos Cornelios. 2. Un dos cómplices de Catilina.
cetus|peixe
ceu|como, como se
Chaerea|Caerea, sobrenome romano.
Chalcidicus|relativo a Calcis (Eubea).
Chaldaei|habitantes de Caldea, no curso inferior do Éufrates.
chaos|caos
Chariovalda|Cariovalda, nome dun Bátavo.
Charon|Caronte, barqueiro dos ríos do Inferno.
charta|papiro, folla de papiro, escrito
Charybdis|Caribdis, corgo do mar de Sicilia, identificada por Homero como un monstro feminino filla de Xea e Posidón.
Chattus|pobo da Xermania.
Chaucus|pobo da Xermania.
Chaus|le chaos
Cherusci|pobo da Xermania.
Chimaera|Quimera, monstro que tiña cabeza de león, corpo de cabra e cola de dragón.
chirographum|escritura
chirurgus|cirurxán
Chloe|Cloe, nome feminino.
Chloris|Cloris, nome grego de muller. 1. Cloris ou Flora, deusa das flores. 2. Nai de Néstor. 3. Unha das fillas de Anfión e Níobe.
choragium|decorado escénico
chorda|corda (dun instrumento musical)
chorea|danza
chorus|danza en coro, coro, multitude
Chrestus|Cresto, nome de home de orixe grego.
Christianus|cristián -á
Christus|Cristo, Xesús.
Cia|unha das illas Cícladas no mar Exeo.
cibaria|alimentos, comida
cibarius|víveres dun soldado, ración)
cibatus|comida
cibus|alimento, comida, savia
cicada|carricanta
cicatrix|cicatriz
Cicero|Cicerón.
cicer|garavanzo
Cicones| Ciconios, pobo da Tracia.
ciconia|cigoña
cieo|poñer en movemento, provocar, producir
Cilices|Cilicios, habitantes da Cilicia.
Cilicia| Cilicia, antiga rexión de Asia Menor.
Cilix|Cilicia, antiga rexión de Asia Menor.
Cimber|Cimbro, individuo pertencente ao pobo céltico dos Cimbros.
Cimbricus|relativo ao pobo celta dos Cimbros.
cimex|chinche
cinaedus|homosexual
Cincia| lei Cincia, así chamada polo seu autor M. Cincius Alimentus, tribuno da plebe
Cincinnatus|Cincinato, ilustre romano dúas veces dictador no séc.V a.C. ( Do seu nome deriva o do actual estado norteamericano de Cincinnati).
cincinnus|rizo de cabelos
cincticulus|túnica curta
cinctus|como en Gabies
Cingetorix|Cinxetorix, xefe galo dos Treviros.
cingo|cinxir, rodear
cingulum|cinto, talabarte
cinis|cinza
Cinithii| Cinicios, pobo de África.
cinnameus|de canela, que ule a canela
Cinna|Cinna, sobrenome de home. 1. Lucio Cornelio Cinna, cónsur. 2. Helvio Cinna, poeta neotérico.
circamoerium|pomerio
circa|arredor de
Circenses|pl. xogos do circo
Circe|Circe, ninfa mariña e feiticeira que cos seus bebedizos convertía os homes en animais (entre outros aos compañeiros de Odiseo). Era filla de Helios e Persea.
circiter|arredor
circueo|rodear, dar a volta a
circuitus|circuito, xiro
circulus|círculo, anel
circumago|correr en todas direccións
circumaro|arar arredor
circumcingo|rodear
circumdo|rodear
circumeo|rodear, dar a volta a
circumfero|levar arredor
circumfluo|1. asolagar, rodear. 2. asolagar por todas partes, desbordar; figuradamente rebordar, estar ben provisto de, ser rico, ser abondoso.
circumfundo|espallar arredor
circumgredior|facer un movemento envolvente, envolver
circumjaceo|estenderse arredor de, estar situado arredor de
circumjicio|situar arredor de, envolver
circumpadanus|situado nas marxes do río Po
circumplecto|rodear
circumscribo|trazar un círculo arredor, cercar, limitar, circunscribir, marcar con límites, restrinxir
circumscriptor|estafador, estafador
circumsecus|todo arredor
circumsedeo|estar sentado en torno a, rodear
circumsido|establecer un bloqueo arredor de
circumsilio|saltar arredor
circumsisto|rodear
circumsono|resoar arredor, facer resoar
circumspicio|mirar arredor de si, percorrer cos ollos
circumsto|manterse arredor, estar arredor de
circumvector|trasladarse arredor
circumvehor|dar rodeos, dar unha volta
circumvenio|pechar nun círculo
circumverto|facer xirar
circumvolutor|xirar arredor, anrolarse arredor de
circumvolvo|rodar arredor, enrolar
circum|arredor de
circus|circo
Cirrhaeus|relativo a Cirrha, cidade marítima da Fócide, preto de Delfos.
Cirta|Cirta, cidade de África.
Cisrhenanus|cisrenano, situado máis alá do río Rin.
cista|cesta (para certos sacrificios), urna electoral
cisterna|cisterna
cistula|cesta pequena
cis|para acó de, antes de (en sentido espacial)
citerior|citerior (Gallia - = a Galia próxima, desde Italia)
Cithaeron|Citerón, monte de Beocia.
cithara|cítara
cito2|chamar, convocar
cito|veloz, rapidamente
citrarius|mercador de cidros
citratus|situado nesta banda
citra| da banda de acó; prep. + ac. para acó de, contrariamente a
citreago|herba de cidro, melisa
citrea|cidreira (árbore que dá cítricos semellantes ao limón)
citretum|lugar plantado con cidreiras
citreum|cidro (especie de limón)
citreus|referente á cidreira
citrium|cogombro
citrius|cidreira
citrosus|que ule a cidro
citro| da banda de acó; prep. + ac. para acó de
citrum|madeira de cidreira
citrus|cidreira
citus|pronto, rápido
civicus|referente á cidade, cívico, civil
civilis|civil
civis|cidadán
civitas|cidade, estado
clades|ferida, perda, dano, desastre militar, grave desfeita
clamito|berrar forte
clamor|clamor, berro
clamosus|berrón
clamo|crier
clam|ás agochadas de
clanculum|ás agochadas
clandestinus|clandestino, ilegal, prohibido, furtivo, secreto
Clanis|río de Etruria, subafluente do Tíber pola marxe esquerda.
claresco|clarear, iluminar,aclarar, facerse distinto
clare|claramente, netamente
claritas|a claridade, a luminosidade, a luz, o esplendor, a gloria
claritudo|a claridade, o brillo, a distinción
Clarius|relativo a Claros, cidade da Xonia famosa polo seu templo adicado a Apolo.
clarus|célebre
classiarius|o mariñeiro; (adxect. = da flota)
classicum|o sinal de trompeta
classis|armada, flota
Claudia|Claudia.
claudico|coxear, ranquear, trecolear, claudicar, vacilar
Claudius|Claudio.
claudo|pechar, interceptar, impedir, rematar
claudus|coxo, deforme, eivado
claustra|o fechamento, as barreiras, as cadeas, a clausura
claustrum|o ferrollo, as reixas, a barreira, os atrancos
clavis|chave, ferrollo, pasador
clavulus|cravo pequeno
clavus|cravo ; banda de púrpura; dignidade de senador
Clazomenae|Clazómene, cidade da Xonia.
clemens|clemente,brando, bondadoso, indulxente, compasivo
clementer|docemente, con clemencia
clementia|1. a brandura, a dozura. 2. a benignidade do clima). 3. a bondade, a piedade, a clemencia, a humanidade, a indulxencia
Cleopatra|Cleopatra.
clepo|1.furtar, pillar. 2. agachar, apartar, desviar. 3. disimular
clepsydra|a , reloxo de auga
cliens|o cliente, o vasalo, o adorador
clientela|a clientela, a condición de cliente
climactericus|climatérico, crítico
Clipea|Clipea, cidade de África.
clipeus|o escudo
clitellae|especie de albarda con angarellas
clivus|pendente, declive, costa, desnivel
cloacalis|da cloaca
cloaca|a cloaca, o sumidoiro
Cloacina|Venus Cloacina, ou sexa purificadora, sobrenome que daban a Venus os sabinos.
Clodius|Clodio. 1. Clodio Pulcher, patricio romano que se fixo adoptar por un plebeo para acceder ao tribunado da plebe e como tal ir contra Cicerón. Foi morto por Milón. Era hermano da famosa Clodia-Lesbia, a amada de Catulo.
Cloelia|Clelia, heroína romana que sendo refén do rei Porsena logrou escapar e cruzou a nado o Tíber. Os romanos a devolveron a Pórsena pero este a restituíu.
cludo|encerrar, fechar
clueo|ser chamado, ter a reputación de, pasar por, ser famoso
Cluilius|relativo a Cluilio, xefe dos Albanos.
Cluvius|Cluvio
clyster|o lavado, a lavadela
Cnaeus|Cneo, prenome romano.
Cnidus|Cnido, cidade da Caria onde había un templo de Venus.
Cn|abreviatura do prenome Cnaeus.
coaequalis|da mesma idade
coaequo|igualar, nivelar, rasar
coaetaneus|contemporáneo, da mesma idade
coalesco|crecer ao mesmo tempo; unirse, aliarse, desenvolverse; cicatrizar
coarguo|demostrar claramente, demostrar de maneira irrefutable; demostrar a falsidade; acusar
coarto|1.estreitar, oprimir. 2. condensar diminuir
coccinus|11|||a, um :de cor escarlata
coccum|carmesí, escarlata
coclea|o caracol
Cocles|Horacio Cocles, guerreiro lendario.
coctor|o cociñeiro
cocus|o cociñeiro
Cocytus| Cocito, río dos Infernos.
codex|libro, rexistro, escrito
codicillus|táboas para escribir
Coelius|Celio
coemo|comprar en masa
coemptio|a coempción (forma de matrimonio)
coena|a cea
coeo|1. ir xuntos, reunirse, xuntarse 2. facer unha alianza
coepio|comezar
coepto|comezar, emprender
coerceo|encerrar, conter dentro duns límites, reprimir, refrear; castigar, corrixir
coercitio|a represión, o castigo,o freo
coetus|asemblea, xunta, reencontro
Coeus|Coeo, un dos Titáns.
cogitabundus|pensativo
cogitatio|1. o pensamento, a imaxinación 2. a reflexión 3. a meditación 4. a idea, o proxecto, o propósito
cogito|pensar, reflexionar; meditar, preparar; ter intencións (boas ou malas)
cognatio|o vínculo de sangue, o parentesco; a afinidade
cognatus|o parente)
cognitio|a acción de coñecer, o coñecemento; concepto, noción, idea
cognomentum|cognomen, alcume, sobrenome
cognomen|sobrenome, cognomen ( 3º elemento do nome qui segue o xentilicio)
cognomino|sobrenome
cognosco|saber 2. recoñecer 3. comprender 4. instruír un proceso
cogo|1. xuntar, reunir, agrupar 2. concentrar, condensar 3. forzar, obrigar
cohaereo|estar ligado, estar unido, ter cohesión
cohibeo|conter, pechar, manter, reter, impedir
cohonesto|honrar, atribuír valor
cohorresco|sentir calafríos, tremer
cohors|cohorte
cohortor|exhortar, animar, incitar
coicio|guindar, lanzar,
colaphus|puñazo
Colchicus|relativo á Cólquide, antiga rexión de Asia, preto do Ponto Euxino. Patria de Medea.
Colchus|da Cólquide.
colendus|honorable (neolatín)
collabor|caer, derrubarse
collare|o colar
Collatia|Colacia, pequena cidade do Lacio.
Collatinus|Colatino, sobrenome de L. Tarquino, home de Lucrecia.
collatio|a reunión, o encontro; a comparación, a colación
collator|aquel que recolle, o que recada
collectio|acción de recoller, resume, conclusión
collega|o colega
collegium|o colexio, a asociación
collevo|alisar, desengurrar
collibeo|agrada
collido|golpear contra, bater
colligo|atar, unir
Collinus|unha das portas de Roma, así chamada pola súa proximidade ós outeiros Quirinal, Viminal e Esquilino.
collis|outeiro
colloco|colocar, dispoñer, poñer no seu sitio
colloquium|entrevista, conferencia, conversación, charla
colloquor|conversar
colluceo|brillar, relucir
collum|colo
colluvies|o liso, as inmundicias; a mestura impura, o caos
colonia|propiedade rural, colonia
colonus|aldeán, agricultor, granxeiro, habitante dunha colonia
Colophon|Colofon, cidade xonia.
coloro|dar cor
color|cor, aparencia, brillo
colo|honrar, cultivar, habitar
coluber|a cobra, a serpe
columba|pomba
columbula|pombiño
columbus|o pombo
columella|columna pequena
columna|columna
colus|a roca de fiar
comans|espeso (falando dunha cabeleira)
comatus|peludo
coma|cabeleira, cabelo
comburo|queimar completamente
comedo|comer, devorar;arruinar
comes|compañeiro
comicus|de comedia, cómico
comissatio|o festín, a orxía
comissor|andar de esmorga
comis|doce, afable
comitas|a dozura, a afabilidade, a bondade, a xenerosidade
comitatus|o acompañamento, a comitiva, o cortexo, o séquito
comiter|amablemente, benignamente, con ledicia
comitialis|a epilepsia
comitium|os comicios, a asemblea xeral do pobo
comitor|acompañar
comito|acompañar
commaculo|manchar totalmente
Commagenus|os habitantes de Comagena).
commasculo|fortalecer
commeatus|a pasaxe; o permiso (especialmente militar); o convoi; os aprovisionamentos, os víveres
commeleto|exercitarse, traballar un instrumento musical
commemini|lembrar, recordar
commemoratio|a conmemoración
commemoro|recordar, evocar
commendo|confiar
commentarium|caderno de notas, diario, arquivos
commentarius|o diario, o rexistro
commentum|a ficción, a cousa imaxinada, a invención
commeo|ir dun sitio a outro, circular
commercium|o tráfico, o comercio; o dereito de comerciar, os tratos, as relacións
commereo|cometer (unha falta)
commeritus|merecido
commeto|ir
commilitium|a fraternidade das armas, o servizo militar feito en común
commilito|o compañeiro de armas
comminiscor|imaxinar
comminor|a alguén de morte)
comminuo|esmigallar
comminus|de preto
commisceo|mesturar con; unir, xuntar
commisereor|chorar, lamentar
commiseror|compadecer, chorar; excitar a compaixón
commissor|culpable
committo|comezar, arriscarse, expoñerse (+ut +subx.)
Commius|Commio, nome dun xefe dos Atrebates.
commode|ben, apropiadamente, convenientemente, en boas condicións
commoditas|a comodidade, a conveniencia, a avantaxe
commodo2|poñer algunha cousa a disposición de alguén, dispoñer, aplicar, ser compracente
commodo|oportunamente
commodule|convenientemente
commodum2|a propósito, a tempo, precisamente
commodum|comodidade, conveniencia, avantaxe, proveito
commodus|conveniente, apropiado, benevolente
commoneo|1. facer recordar 2. advertir, avisar de algo, guiar a alguén
commoror|deterse, permanecer; tr. deter, reter
commoveo|1. poñer en movemento, desprazar, remover. 2. axitar, facer tremer (o corpo ou o espírito), emocionar, impresionar, perturbar. 3. excitar, facer nacer(un sentimento).
communico|poñer en común, participar, recibir a súa parte de
communio|fortificar, construír un forte,reforzar
communis|1. común 2. accesible a todos, afable
commutatio|o cambio completo,
commuto|cambiar, transformar
comoedia|a comedia
como|acicalar, peitear
compages|a ensamblaxe, a xunta, a estrutura, o organismo
comparatio|a comparación
compareo|1. aparecer, manifestarse 2. estar presente 3. executarse, cumprirse
comparo|1. xuntar, enfrontar, comparar 2. procurar, recrutar, dispoñer, regular
compar|semellante, igual, parello; compañeiro, amante
compavesco|coller medo
compecto|de acordo, despois de entenderse
compedio|suxeitar, encadear, impedir, estorbar
compello|empurrar xuntamente, rexeitar, obrigar
compendium|os atallos)
compenso|contrabalancear, compensar
comperio|descubrir, comprender, saber por experiencia
compesco|deter, conter, reter, reprimir, refrear
compes|(usado en pl.) cepo, cadea
competitor|rival,contendente, contrincante
competo|reencontrarse nun mesmo punto, coincidir, estar de acordo con, convir a
compilo|roubar, pillar, saquear
compingo|1. construír,unir, xuntar estreitamente 2. empurrar, meter,botar 3. inventar
complaceo|compracer a varios a un tempo
complacitus|que prace, agradable
complector|1. abrazar, rodear cos brazos, enlazar,. 2. comprender intelectualmente, reter. 3. abarcar (nun discurso), expresar, resumir. 4. acoller, amar, favorecer.
compleo|encher, deixar rematado
complexus|a acción de abrazar, o abrazo, vencello afectuoso
complico|enrolar, pregar, dobrar
complodo|bater dous obxectos un contra outro, aplaudir
comploratio|a lamentación, o pranto
comploro|chorar, lamentarse de
complures|pl. un bo número, moitos.
compono|disposto, preparado; en boa orde)
comporto|transportar nun mesmo lugar,xuntar, reunir
composito|segundo o acordado
compos|que é dono de, que obtivo
comprecatio|a pregaria colectiva a unha divindade
comprehendo|agarrar,asir, coller, prender; percibir pola intelixencia comprender, entender; percibir polo sentido da vista;expresar, describir; captar un sentimento
compressio|acción de coller ou tomar coa man, arresto, detención; frase, período, comprensión
comprimo|comprimir,apertar, ter cerrado, prender, reter, intimidar
comprobo|aprobar totalmente, recoñecer como xusto ou verdadeiro,confirmar
comptus2|a reunión, a unión, a disposición do cabelo, o peiteado
comptus|adornado, elegante
computatio|cálculo
computo|calcular, contar, computar
conatus|o esforzo,empresa, empeño, tentativa
conbibo|beber en cantidade
concaedes|a corta das árbores
concastigo|amoestar con dureza
concavus|oco e redondo, cóncavo
concedo|1. (intr.) marcharse, retirarse 2.tr. abandonar, conceder, admitir, recoñecer, perdoar.
concelebro|celebrar, festexar
concelo|esconder
concentus|o acorde de voz e instrumentos, o acorde, a unión, a harmonía
conceptaculum|o depósito de auga, o receptáculo, o recipiente
conceptio|1. a acción de conter 2. a acción de recibir 3. a expresión, a fórmula
conceptus|a concepción, a xeración, a cría de animais, o froito da terra, a idea
concerpo|romper, escachar; esnaquizar
concesso|cesar totalmente,
concessus|a licenza, o permiso,o consentimento
concha|o molusco, a púrpura, a cuncha de mar, a trompeta dos Tritóns
conchis|a faba
conchylium|molusco, púrpura
concido|intr. caer dunha vez,derrubarse, afundirse, sucumbir
conciliabulum|conciliábulo, reunión ilícita
conciliator|aquel que fai o papel de mediador
concilio|conciliar, unir, proporcionar, procurar,ofrecer, adquirir
concilium|asemblea
concinnis|conveniente, dúctil
concinno|preparar, axustar, aparellar
concino|cantar harmoniosamente; estar de acordo, acordarse
concio2|a asemblea
concionor|arengar, discursar, discutir
concio|congregar, reunir, concorrer, sublevar, amotinar
concipio|concibir, producir; idear imaxinar
concitate|vivamente, con animación
concitator|5|concitator||oris, m. :o instigador
concito|impulsar, excitar, sublevar, inflamar
conclamito|gritar, berrar
conclamo|gritar, clamar, falar en voz alta,aprobar por aclamación
conclave|cuarto,peza, habitación, comedor
concludo|encerrar, recluír
concolor|da mesma cor
concordia|Concordia (nome de numerosas vilas).
concors|conforme, concorde, dun mesmo parecer
concredo|19|concredid|concredit|is, ere, credidi, creditum :confiar
concremo|queimar totalmente
concrepo|1. intr. facer ruído. 2. tr. tocar, facer soar
concresco|crecer xunto con outro, medrar, acrecentarse
concubia|unha das divisións da noite entre os Romanos, o momento do primeiro sono, antes da media noite
concubina|a concubina
concubinus|o que vive con muller fóra do matrimonio, adúltero
concubitus|1. sitio onde deitarse para comer 2. concúbito, coito
concubium|unión sexual
concumbo|deitarse, deitarse con
concupisco|anhelar, desexar ardentemente
concuro|coidar moito de, dispoñer con gran coidado
concurro|correr á asemblea
concursio|encontro, concurso, reunión
concursus|a afluencia, carreira en masa
concustodio|gardar coidadosamente
concutio|axitar, bater, turbar
condeceo|convir
condecoro|adornar brillantemente, decorar
condemno|condenar
condicio|condición
condico|fixar un acordo, convir, notificar
condimentum|o condimento
condio|condimentar
condiscipulus|o condiscípulo
conditorium|o féretro, o sepulcro
conditor|o fundador
conditura|procedemento para conservar alimentos, receita
conditust|conditus est
condolesco|padecer unha dor, sufrir
condono|facer unha oferta, doar
condo|fundar unha vila)
conducibilis|o interese xeral)
conduco|conducir, levar; marchar con alguén; asalariar, ser útil
conecto|conectar, enlazar, ligar
confabulor|conversar, parolar
confarreatio|la confarreación (tipo de matrimonio)
confarreo|casar por confarreación, celebrar un matrimonio por confarreación
confector|o que remata, perfecciona,acaba (- ferarum = o bestiario)
confero|refuxiarme
confertus|amontoado, amoreado, apiñado
confessio|a declaración, a confesión, a testemuña
confessus|que recoñece(a súa culpabilidade)
confestim|axiña, instantaneamente, de presa
conficio|1. facer por completo 2. realizar 3. rematar 4. executar 5. colmar
confidens|confiado, atrevido, ousado, arrogado, optimista
confidenter|con arrogancia, con confianza cega nun mesmo
confidentia|confianza, esperanza firme, temeridade, imprudencia
confido|poñer a súa confianza en, ter confianza
configo|19|config|confix|is,ere, fixi, fixum :cravar, atravesar, traspasar
confingo|1. formar, fabricar 2. imaxinar, simular 3. finxir
confinis|que confina, contiguo, veciño, que linda con
confinium|os confíns, a veciñanza, a fronteira
confirmatio|confirmación, comprobación, proba
confirmo|afirmar, confirmar, asegurar
confiteor|confesar
conflagro|consumirse (polo lume)
conflictor|loitar contra
conflicto|pegar unha cousa con outra, chocar
conflictus|o choque, a contenda, a disputa, o enfrontamento
confligo|librar batallar, combater
conflo|1. soprar, acender, avivar (en pr. e en fig.). 2. fundir (un metal), fundir (unha estatua...), forxar; destruír. 3. excitar. - 4 - formar, unir, compoñer. - 5 - producir, facer, causar, suscitar.
confluo|xuntar as súas augas, confluír, vir correndo, acudir en masa
confodio|cavar, ferir
confragosus|áspero, difícil
confrico|fregar, fretar
confringo|quebrar
confugio|refuxiarse, acollerse a,
confulgeo|brillar por todos os costados
confundo|mesturar, confundir
confusio|a mestura, a confusión, a desorde
confusus|desordenado, confuso
congemo|xemer, chorar, queixarse
congeries|a morea de cousas, a chea
congero|amontoar, amorear
conglobo|reunir,amontoar, congregarse
congredior| 1. saír ao encontro de alguén, abordar alguén, ter unha entrevista 2. combater, medirse con
congrego| tr. - congregar, reunir, xuntar, asociar.
congressus|o encontro, a entrevista, a reunión, o combate
congruens|conveniente, xusto, conforme
congruo|estar de acordo, concordar
conitor|apoiarse con esforzo, facer grandes esforzos
coniveo|pechar os ollos, chiscar
conjectanea|conxecturas
conjecto|conxecturar
conjectura|conxectura (sobre algunha cousa, alicujus rei), facultade de conxecturar, sospeita, previsión, xuízo, predición
conjectus|tiro, acción de disparar , mirar,
conjicio|lanzar, facer entrar en, amontoar
conjugalis|conxugal, do matrimonio
conjuga|a esposa
conjugium|unión, cópula, esposa ou esposo
conjugo|unir, casar
conjunctio|a unión, a ligadura, os lazos do matrimonio
conjunctivus|o subxuntivo
conjungo|ligar, vincular, xuntar, unir
conjunx|a esposa
conjuratio|a conxuración, a conspiración, o complot, a conxura
conjuratus|conxurado
conjuro| conxurar, conspirar
conjux|esposa, esposo
conlacrimo|chorar, desfacerse en lágrimas
conlaudo|colmar de eloxios
conlocatio|a construción
conlustro|iluminar vivamente; percorrer coa mirada
connecto|unir, encadear
connubium|o matrimonio, o dereito do matrimonio lexítimo, a facultade de casar
conor|esforzarse, facer todos os esforzos, emprender, tentar, ensaiar.
conquasso|sacudir con forza, bater, conmover, destruír en anacos
conqueror|queixarse, laiarse
conquiesco|repousar
conquiro|rebuscar, pescudar, coleccionar
consaluto|saudar, saudarse mutuamente, dar o título de
consanguineus|do mesmo sangue, consanguíneo, parente
consaucio|ferir gravemente
consavio|beixar, dar un beixo
consceleratus|criminal, malvado, impío
conscendo|montar (-navem = embarcar)
conscientia|a opinión de moitos; a complicidade nunha acción; o pleno coñecemento, o sentimento íntimo
conscisco|darse voluntariamente morte.
conscius|1. que sabe con outros, confidente, testemuña, cómplice. 2. que ten a conciencia de, consciente de. 3. que se sente culpable.
conscribo|compoñer, redactar
consecro|consagrar, recoñecer como deus
consenesco|envellecer, debilitarse
consensio|o acordo
consensus|o acordo, o asentimento
consentaneus|de acordo con, conforme a, consecuente con
consentio|estar de acordo
consequia|o que segue)
consequor|1. vir despois, seguir 2. perseguir, buscar 3. alcanzar, obter, adquirir
consero2|sementar, plantar
consero| unir, enlazar,facer uso de, poñer en práctica (manus = chegar ás mans)
conservatio|conservación, mantemento, garda
conservo|gardar, manter intacta unha cousa
considero|considerar, examinar
Considius|Considio, nome de home.
consido|asentarse, fixarse, instalarse, establecerse
consigno|selar, asinar (un contrato de matrimonio)
consiliator|o conselleiro
consiliatrix|a conselleira
consilium|4|||ii, n. :1. a deliberación, a consulta 2. o consello, a asemblea 3. o proxecto, o plan 4. a prudencia 5. a razón
consimilis|perfectamente semellante
consisto|asentarse, establecerse
consobrinus|o primo irmán (fillo da irmá da nai)
consocio|asociar, xuntar, unir
consolabilis|consolable, capaz de consolar, de mitigar
consolor|aliviar, reconfortar, consolar, mitigar
consono|producir un son xunto con, estar en harmonía con
consonus|harmonioso, conforme
consopio|adormecer, atordar
consors|que comparte sorte, consorte, compañeiro
consortium|asociación
conspectus|vista, mirada
conspiciendus|notable, afamado
conspicio|mirar atentamente, considerar, pensar detidamente
conspicor|percibir, distinguir
conspicuus|visible, notable
conspiratio|1. o acordo, a unión 2. a conspiración, o complot
conspiratus|o conxurado
conspiro|conspirar, tramar
conspondeo|prometerse fe mutua, obrigarse mutuamente a unha cousa, arranxar por acordo
constans|firme, constante, consecuente
constanter|con constancia, firmemente, constantemente, de cote, sempre
constantia|perseveranza ; a firmeza de carácter, de principios, a constancia ; pertinacia, a tenacidade, a conformidade
consternatio|consternación, desolación, abatemento, desánimo
consterno2|cubrir, encher; abater, derrubar
consterno|atemorizar, amedentrar
constituo|1. situar, poñer. 2. deterse, establecer, dispor (tropas, unha flota...). 3. construír, erixir, alzar, crear, facer, fundar, instituír, instalar, establecer, asegurar 4. dispoñer, regular, organizar, poñer en orde. 5. fixar, asignar, atribuír, definir, determinar, demostrar. 6. intr. - inscribirse, entenderse, convir; dar unha cita. 7. resolver, decidir, estar resolto a
constitutio|1. a condición, a situación, o estado 2. a definición 3. a disposición legal, a constitución
constitutum|regra, convención, cita
consto|estar composto, feito de
constrepo|facer ruído
constringo|apertar estreitar,
construo|amontoar, acumular, amorear, construír, edificar
constuprator|aquel que mancha(Gaffiot)
constupro|deshonrar, manchar, violar
consuesco|estar acostumado a
consuetudo|1 - o hábito, o costume, o uso. - 2 - o uso dunha lingua, a lingua, a linguaxe. - 3 - o vínculo,
consularis|consular
consulatus|consulado
consulo|1. deliberar,pesar, tomar unha resolución, levar a cabo, ter coidado de, mirar por 2. consultar, pedir consello
consultatio|o exame, a consulta
consultor|o conselleiro, aquel que demanda consello
consulto|deliberar, reflexionar, consultar, resolver, decidir, interrogar
consultum|o decreto do senado
consul|cónsul
consummatio|1. o termo, a perfección 2. a consumación, o acabamento
consummo|1. sumar, calcular 2. perfeccionar, concluír, levar a cabo, consumar
consumo|1. empregar, gastar 2. consumir, devorar 3. chegar á fin, destruír
consuo|coser, unir, formar
consurgo|levantarse bruscamente
contabesco|desecarse, consumirse, enmagrecer
contactus|o contacto, o contaxio, a mancha, a impureza
contagio|o contacto de moitos corpos que se tocan, a relación, a complicidade
contagium|o contacto, o contaxio, andazo, a influencia
contamino|contaminar, manchar
contego|cubrir, envolver, ocultar,agachar, disimular
contemno|tr. - desprezar, non facer caso de, ter en pouco, desconsiderar,desairar, desdeñar, menosprezar; non ser presuntuoso.
contemplatio|a acción de mirar atentamente, contemplación, meditación, reflexión
contemplator|o espectador, o observador, o curioso
contemplor|mirar atentamente, contemplar
contemplo|contemplar
contemptio|o menosprezo
contemptor|aquel que menospreza
contemptus|desprezo, menosprezo
contendo|1. tender, ir cara 2. pretender, tentar con empeño 3. afirmar 4. contrapoñer, comparar 5. traballar, facer esforzos 6. loitar, rivalizar
contente|con esforzo, con vehemencia; con coidado, con atención
contentio|o esforzo, a loita, a rivalidade, o conflito, a tensión, o confronto
contentus|contento de, satisfeito de
conterminus|contiguo, lindeiro, estremeiro
contero|consagrarse
contestatio|a declaración, a testemuña, a contestación a unha demanda
contextus|contexto do discurso, reunión, fío da oración, compaxinación, unión
conticeo|calar
contiguus|que toca, veciño, contiguo
continenter|seguido, de contino, arreo
continentia|continencia, moderación, moderación
contineo|conter, manter
contingo|tocar,suceder, acontecer,chegar a , arribar
continor|encontrar a alguén.
continuatio|a continuación, a sucesión ininterrompida
continuatus|prolongado
continuo2|facer seguir inmediatamente, facer suceder sen interrupción
continuo|sen espera, ó instante
continuus|que non se interrompe
contionabundus|o que arenga (velut.como se estivese na tribuna)
contionor|estar reunido, arengar
contio|a tribuna, a asemblea do pobo convocada por un maxistrado(na que non se vota), o discurso durante a asemblea (especialmente político)
contono|contonat = trona moito
contorqueo|disparar, lanzar con forza
contractus|repregado, pechado, estreito, escaso
contraho|contraer, reunir nun punto, xuntar, comprometer
contrarie|en sentido oposto, de maneira contraria
contrarius|contrario, oposto
contra|contra
contremesco|comezar a tremer
controversia|a controversia, a discusión; a polémica, o litixio
contubernalis|o compañeiro, o camarada
contubernium|a camaradería dos soldados; o comercio, a sociedade, a intimidade; o amancebamento
contueor|contemplar, observar
contumacia|a constancia, a obstinación, a perseveranza
contumax|constante, obstinado, fero, rebelde, ousado
contumelia|a aldraxe, a afronta, a inxuria
contumeliose|inxuriosamente
contumeliosus|aldraxante, inxurioso
contumulo|enterrar
contundo|sacudir, bater
conturbatus|confuso, atrapallado
conturbo|turbar, poñer en desorde e confusión, alterar
contus|a frecha, a pica, o virote
conubium|o matrimonio
conus|a piña do piñeiro, a carapucha , o penacho
convalesco|coller forzas, repoñerse, restablecerse
convallis|o val entre montañas
convector|o compañeiro de ruta
convello|arrincar completamente, arrigar, quitar
convena|os estranxeiros que veñen a vivir a un lugar, os fuxitivos)
convenio|quedar baixo o poder dun marido, casar
conventicius|aquel con quen se ten relacións fugaces ou sexuais
conventus|a asemblea, a reunión, a cerimonia, pacto, contrato; as sesións (da audiencia); a colonia romana (cidadáns romanos establecidos nunha capital de provincia)
conversatio|o trato frecuente, a intimidade, a conversa
converto|volverse
convexus|arqueado, curvado, cóncavo, cambado
convicium|o grito de desaprobación, as aldraxes, os gritos inxuriosos, o reproche, a censura
convictor|o convidado
convictus|vida en sociedade ; banquete
convinco|convencer, acusar [dunha falta], demostrar, deixar patente
convivalis|de comida, de mesa
conviva|convidado(a), quen come na compaña de outro(a)
convivium|a comida en común,o banquete
convoco|convocar
convolo|ir voando, acudir lixeiro
convomo|vomitar
convulnero|ferir gravemente
cooperio|cubrir completamente, envolver
coopto|elixir, buscar, escoller
coorior|nacer, aparecer
coperculum|a cobertoira
Copernicus|Copérnico
copia|a abundancia, a posibilidade, a facultade (plural, as riquezas, as tropas)
copiose|con elocuencia
copiosus|rico
copo|taberneiro, hostaleiro
copula|cadea, atadura moral,
copulo|xuntar, encadear
coquo|cocer
coquus|o cociñeiro
corallium|o coral
coram|diante, publicamente
corbis|o cesto, o canastro
corcodillus|crocodilo
corcodilus|crocodilo
cordatus|agudo, prudente, avisado, sagaz
cordolium|a dor de corazón, aflición grande
Corduba|Córdoba.
Cordus|Cordo, nome de home.
Corfinium|Corfinio, cidade de Italia, capital dos pelignos.
Corinthius|de Corinto.
Corinthus|Corinto.
Coriolanus|Coriolano, sobrenome.
Coriosovelites| Coriosovelitas, pobo da Galia Armoricana.
corium|pel de animais, coiro
Cornelia|Cornelia, a nai dos irmáns Gracos.
Cornelius|Cornelio, nome dunha gens romana.
corneus|de corno
cornicen| que toca o corno
Corniculanus|de Curniculo, cidade do Lacio.
corniger|que ten cornos
cornix|choia
cornum|a cornella (froito do cornello)
cornu|recuncho, ala dunha liña de combate.
corollarium|a gratificación
corolla|0|||ae, f. :a coroa, a grilanda
coronarius|relativo ás coroas
corona|a coroa, a diadema, a grilanda
corono|coroar
corporalis|relativo ó corpo, do corpo, corporal
corpus|corpo
corrigo|corrixir, rectificar
corripio|tomar, coller; apoderarse de, arrebatar; acusar, delatar; aldraxar
corrivo|desviar as augas cara a un mesmo lugar
corroboro|reforzar, robustecer
corrogo|invitar á vez; rogar con insistencia, solicitar por todas partes
corrugo|engurrar, pregar
corrumpo|1 - destruír, arruínar. - 2 - corromper; deteriorar, alterar, gastar, prexudicar a, falsificar. - 3 - botar a perder, perverter, depravar, seducir, subornar, gañar a alguén.
corruo|derrubarse, caer, fracasar; tr.amontoar
corruptela|a corrupción
corruptio|a alteración; a sedución
corruptor|corruptor
cortex|a cortiza, a rolla, o velo, a capa, o manto
corusco|chocar, topar, tropezar; abalar, axitar, brandir, brillar, coruscar, escintilar
coruscus|brillante, escintilante
corvus|corvo
cor|corazón
Cosa|Cosa, cidade de Etruria.
Cossunatius|Cosunatio.
Cossus|Coso, sobrenome romano.
coss|abreviatura de cónsules (ou consulibus)
costa|o flanco, o costado(dun barco), lado
cos|pedernal, pedra de afiar
cotidie|(et quo-) cada día
cottana|figo pequeno
Cotta|Cotta, sobrenome romano da familia Aurelia.
cottidiano|diariamente
cottidianus|cotián
cottidie|cada día, todos os días
Cotys|Cotis, rei da Tracia.
Cous|Cos, illa do mar Exeo.
coxendix|anca
crabro|abellón
Crantor|Crantor.
crapula|borracheira,bebedeira, bebedela
crasse|groseiramente, confusamente
crassitudo|crasitude, grosor
crassus|Craso)
crastinus|o día de mañá)
cras|mañá
Cratippus|Cratipo, filósofo grego.
cratis|valado feito de latas, angazo
creator|o creador
creber|numeroso
crebresco|propagarse, estenderse, aumentar
crebre|frecuentemente, polo miúdo
crebro|frecuentemente, polo miúdo
credibilis|crible
creditast|= credita est
creditor|o acredor/-a
credo|I. 1. confiar en 2. ter por verdade 3. crer II. ter confianza, fiarse
credulitas|a credulidade
credulus|crédulo, confiado
cremo|queimar (un morto sobre unha pira)
Creon|Creonte, nome grego.
creo|1. crear, xenerar, producir 2. elixir maxistrado
Crepereius|Crepereio, nome romano.
Creperius|Crepereio.
crepida|sandalia
crepido|base ou fundamento alto, pedestal, saínte dunha rocha, bordo dun río, beira, dique
crepito|facer ruído, resoar, murmurar
crepitus|o ruído
crepo|facer ruído, romperse con ruído
crepusculum|o crepúsculo
cresco|nacer, crecer, desenvolverse
Creta2|Creta, illa do Mediterráneo.
creta|creta, arxila
Cretensis|os Cretenses)
Creticus|Crético, nome de home. Sobrenome de Metelo.
cretosus|arxiloso, cretáceo
crimen|a acusación, o delito, a falta, o crime
criminatio|a acusación (calumniosa)
criminor|acusar (calumniosamente)
criminosus|digno de reprensión, delincuente, criminal
crinis|o cabelo, a cabeleira
crinitus|cabeludo
Crispinus|Crispino.
Crispus|Crispo.
Critolaus|Critolao, xeneral dos Aqueos.
Crixus|Crixo, lugartenente de Espartaco.
croceus|de azafrán, cor do azafrán
crocodilus|crocodilo
Croesus|Creso, rei da Lidia en Asia Menor, famoso pola súa riqueza.
Crotoniensis|de Crotona, cidade no extremo sur de Italia.
cruciatus|a tortura, o suplicio, o sufrimento
crucio|poñer nunha cruz, crucificar, torturar, atormentar
crudelis|cruel
crudelitas|a crueldade, a ferocidade, a inhumanidade.
crudus|indixerible, que se dixire con dificultade
cruento|tinguir con cor de sangue, ensanguentar, manchar, cubrir de sangue
cruentus|cruento, cruel, fero
crumina|a taleiga
cruor|sangue
crustallum|o espello, o cristal; a copa
crustularius|o pasteleiro
crustulum|confeito, bombón
crustum|a rebanda de pan
crus|perna
crux|a cruz
crystallinum|o vaso de cristal
cubicularis|relativo ó cuarto de durmir, á alcoba
cubicularius|camareiro
cubiculum|cuarto de durmir
cubile|cama, niño
cubito|deitarse, ter o hábito de deitarse, durmir con frecuencia
cubitum|cóbado, a medida dun cóbado ou de pé e medio
cubitus|o cóbado
cubo|estar deitado, tirado
cucullus|cucurucho, capuchón, cornete
cuculus|cuco, galante, imbécil, badoco, adúltero
cucurbita|cabaza
cujas|de que país
culcita|colchón, xergón
culex|mosquito
culleus|saco de coiro
culmen|o tellado, o teito, a cima
culmus|a cana do trigo, a palla, a palla do teito
culpa|a falta
culpo|culpar
cultellus|o coitelo pequeno
culter|coitelo
cultor|o que cultiva, o que honra, o agricultor
cultus2|cultivado, instruído, preparado, adornado
cultus|- 1 - o traballo da terra, o traballo de labor, o labor, a tarefa; o coidado. - 2 - a cultura, a educación. - 3 - o culto (respecto debido ós deuses ou ós homes), as testemuñas de respecto, o respecto, os honores, o miramento. - 4 - o modo de vida, o tipo de civilización; os costumes; a vida de pracer, o luxo. - 5 - o aparato, a roupa, o toucado; o costume, o hábito; o adorno (de estilo).
Cumae|Cumas, cidade da Campania ao oeste de Nápoles.
Cumanus|de Cumas.
Cuma|Cumas, cidade da Campania ao oeste de Nápoles..
cumba|barco
cuminum|comiño
cumulate|copiosamente
cumulo|amontoar, acumular, engrosar, coroar
cumulus|cúmulo, montón, morea
cum|por que, aínda que (xerundio simple ou composto + infinitivo;al+infinitivo)
cunabula|berce; lugar de nacemento
cunae|berce, niño de aves,nenez
cunctabundus|que titubea
cunctanter|con lentitude, lentamente, con titubeo
cunctatio|o titubeo
cuncti|todos xuntos
cunctor|temporizar, tardar, titubear; deterse, estar perplexo, desconcertado
cunctus|todo o mundo, todos xuntos
cuneatim|en forma triangular
cuneus|cuña, a formación de batalla en triángulo
cunnus|cono
cupiditas|desexo vehemente
cupido|Cupido)
cupidus|1 - o que desexa, o que ama, apaixonado, desexoso de. - 2 - cobizoso. - 3 - namorado. - 4 - parcial.
cupio|desexar
cupressus|o ciprés
curatio| 1 - a acción de coidar, o coidado. - 2 - a carga, o oficio, a administración, o emprego. - 3 - a curadoría. - 4 - a cura, o tratamento (para curar).
curator|o que está ó cargo de, o coidador
cura|coidado
Cures|6|Cur||ium, m. :Cures, cidade dos Sabinos.
Curiatius|os tres irmáns Curiácios )
curiatus|curiado
curia|curia
curiose|con dilixencia, con interese, con curiosidade
curiositas|a dilixencia; curiosidade, a indiscreción, o desexo de saber.
curiosus|dilixente, minucioso, curioso, ávido de saber, indiscreto, investigador
Curius|M. Curius Dentatus, vencedor dos Samnitas e de Pirro, e prototipo de virtuoso romano.
curo|ben coidado)
curriculum|o carro de carreira
curro|correr
currus|o carro
cursim|rapidamente, correndo
cursor|corredor, mensaxeiro
curso|correr dunha parte a outra
cursura|a carreira
cursus|a carreira, o percorrido, o traxecto
curulis|a sela curul)
curvamen|curvatura
curvo|curvar, pregar, abovedar, abrandar
curvus|curvo, sinuoso
cur|por que ?
cuspis|a punta, a arma, o extremo agudo da arma, a frecha
Cuspius|Cuspio.
custodela|a garda
custodia|a cadea, a garda, os sentinelas
custodio|protexer, defender
custos|garda
Cusus|Cuse, afluente do Danubio.
cuticula|cutícula, epiderme ou capa exterior da pel
cutis|pel
Cyclades|as illas Cícladas, no mar Exeo.
cycneus|do cisne
cylindrus|cilindro
cymbalum|o címbalo
Cynicus|cínico
Cynthia| 1. Cintia, sobrenome da deusa Diana, venerada no monte Cintio. 2. Nome de muller. 3. Nome da puella do poeta Propercio.
Cyprius|de Chipre, chipriota
Cyrenae|Cirene, cidade preto da grande Sirte, patria de Calímaco e Aristipo.
Cyrrhus|Cirro, cidade de Siria, capital da Cirréstica, preto de Antioquía.
Cyrus|Ciro, nome de rei persa.
Cythera|Citera, en italiano Cerigo, illa onde había un templo consagrado a Venus Citerea, a nacida da escuma do mar.
Cythereus|relativo á illa de Citera, de Venus.
Cyzicus|Cícico, cidade da Frixia, actualmente en Turquía.
C|abreviatura.
Daedalus|Dédalo, construtor do Labirinto para o Minotauro cretense.
Dahae| Dahes ou Dahos (pobo escita).
Dalmatia|Dalmacia, provincia romana situada frenta á ribeira oriental de Italia, ao longo do Adriático.
Damascus|de Damasco.
Damasippus|Damasipo. 1. Partidario de Sila. 2. Sobrenome da familia Licinia
damnatio|a condena
damnosus|danoso, prexudicial, funesto
damno|1 - condenado(xudicialmente), condenado a, obrigado a. - 2 - desaprobado, rexeitado
damnum|o dano, o prexuízo; a perda de tropas na guerra
Danai|os Dánaos (os gregos).
Danaus|os Dánaos (os gregos).
Danuvius|río Danubio.
daps|o sacrifico ofrecido ós deuses, a comida, o banquete
Dardania| Dardania. 1. Cidade fundada por Dárdano na ribeira do Helesponto. 2. Nome poético de Troia.
Dardanides|os descendentes de Dárdano ou Troianos.
Dardanius|dardanio, troiano.
Dardanus|dardanio, troiano.
Darius|Darío, nome de varios reis persas.
datast|data est
datio|a acción de dar; o dereito de facer deixamento dos seus bens
Daunus|Dauno, avó de Turno e rei de Apulia.
deambulo|pasear
dearmo|desarmar, quitar, suprimir
dea|deusa
debello|terminar a guerra por un combate, someter polas armas
debeo|deber
debilis|1 - frouxo, débil, feble; impotente. - 2 - fig. fráxil, incompleto, defectuoso.
debilitas|debilidade, impotencia
debilito|debilitar, paralizar
debitor|debedor
decanto|recitar cantando; repetir ata a saciedade, gabar
decedo|partir, irse, morrer
decemver|decenviro (comisión de dez maxistrados encargados de elaborar a lei das Doce Táboas)
decemviralis|decenviral, de decenviro
decemvir|decenviro(comisión de dez maxistrados encargados de elaborar a lei das Doce Táboas)
decem|dez
decennium|espazo de dez anos.
decens|decente, gracioso, proporcionado ó mérito
decerno|decretar, decidir
decerpo|recoller, arrincar, cortar; fig. quitar, tomar para si; destruír, aniquilar
decerto|decidir por un combate, combater,decidir unha querela
decessio|saída, partida, cese
decessus|a partida
decet|convén, é conveniente que
Decianus|Deciano, nome de home.
decido|caer, caer de, caer en; diminuír, minguar; decaer, fracasar
deciduus|que cae
decies|dez veces
decimus|décimo
decipio|enganar,burlar, defraudar, abusar
Decius|Decio, nome dunha familia romana.
declamatio|a declamación, o estilo declamatorio
declamo|declamar
declaro|facer ver claramente, declarar, manifestar, proclamar, aclamar, nomear
declinatio|desvío, flexión, inclinación, declinación; fig. aversión, repugnacia
declino|1. apartarse, inclinar, declinar 2. facer desviar, flexionar 3. esquivar
declivis|que está en pendente
decollo|decapitar
decoquo|reducir pola cocción, facer cocer completamente
decoriter|convenientemente, dignamente
decoro|decorar, honrar
decorus|que convén, que senta ben, adornado, preparado
decor|decoro, elegancia, beleza
decretum|decisión, decreto,
decumanus|a porta decumana, a máis preto de onde se asentaba a décima lexión)
decumbo|durmir fóra da casa ou en cama allea
decumus|décimo
decuria|a reunión de dez, a corporación, a decuria
decurio|decurión (oficial ó cargo de dez cabaleiros ou senador nunha vila de Italia)
decurro|descender en carreira, precipitarse
decursus|a acción de descender á carreira, a caída, a pendente dun terreo
decus|gloria, honor
decutio|abater, fracturar
dedecet|non convir
dedecoro|desfigurar, deformar, afear; deshonrar, murchar
dedecus|a deshonra, a vergoña, a ignominia, a infamia
dedicatio|a consagración, a dedicación, a inauguración
dedico|dedicar, consagrar
dedignor|desdeñar como indigno, rexeitar
dedisco|desaprender, esquecer o aprendido
dediticius|entregado ó poder de outro, o que se rende
deditio|rendición, submisión
deditus|abandonado a unha paixón, rendido, entregado a
dedolo|cepillar, pulir; recibir unha malleira
dedo|dar, entregar, remitir
deduco|1. facer baixar 2. conducir 3. fundar 4. volver de 5. retirar. 6. levar a áncora
deductio|condución da noiva ó domicilio conxugal, dedución
deductor|1 - o que acompaña (un candidato ou un maxistrado elixido), membro do séquito. - 2 - o que dispón, o que aporta, o autor de.
defaecabilis|que se pode limpar
defatigo|fatigar
defectio|a defección, abandono, a falta de espírito, falta de valor, a traizón
defector|o rebelde, o desertos, o traidor
defendo|19|defend|defens|is, ere, fendi, fensum :rexeitar, defenderse contra, preservar; alegar
defensio|a defensa, a protección
defensor|o defensor
defenso|afastar con enerxía; defender vigorosamente
defero|1. levar dun lugar elevado a un máis baixo, levarse, arrincar 2. presentar, acordar 3. revelar 4. denunciar, facer saber
defervesco|deixar de ferver, de fermentar
defessus|fatigado, canso
defetigo|fatigar, cansar, extenuado
deficio|ser privado de
defigo|plantar, cravar
definio|delimitar
definitio|delimitación, definición
deflagro|arder totalmente, perecer, ser destruído, apagarse
deflammo|apagar
deflecto|encurvar, flexionar, retorcer
defleo|chorar a mares, chorar(a alguén, algo, aliquem, aliquid), deplorar
defluo|correr o líquido, abrollar,descender
defodio|cavar, enterrar, esconder
deformis|desfigurado, deforme, feo, torpe, sen forma, sen consistencia
deformitas|a deformidade; a fealdade, a infamia
deformo|desfigurar, deshonrar, profanar
defringo|quebrar, romper
defritum|viño cocido
defungor|librarse de, morto)
degenero|dexenerar; alterar, arruinar
degener|dexenerado, que dexenera
dego|pasar o tempo
degravo|cargar, sobrecargar
degredior|descender de, afastarse de
dehinc|a partir de aquí, de agora en diante,
dehisco|fenderse, abrirse, entreabrirse
dehonestamentum|o que deforma; a deformidade, a deshonra, a ignominia
dehonesto|deshonrar, degradar, aldraxar
deicio|facer caer, precipitar; abater, afundir, cazar
deinceps|un despois doutro, sucesivamente
deinde|despois, enseguida
dein|enseguida
dejero|xurar, facer xuramento
delabor|baixar, caer suavemente; descender cara a
delasso|cansar, render
delator|o delator, o acusador, o denunciante
delectatio|deleite, pracer
delecto|1. atraer, reter con algún atractivo, encadear 2. deleitar, agradar a
delectus|elección, leva de tropa
delego|delegar, confiar
delenimentum|a dulcificación, o acougo; o atractivo, o encanto
deleo|destruír
delfin|o delfín
Deliacus|relativo á illa de Delos, no mar Exeo.
deliberatio|deliberación
delibero|deliberar, discutir
delibo|coller, catar, gustar;minorar, diminuír
delicatus|delicado, suave, tenro; lento, pachorrento
deliciae|delicias, amor
deliciolae|meu amorciño, meu engado
delictum|a falta, o delito, o defecto
deligo2|escoller, elixir
deligo|atar, amarrar
delino|untar, engraxar
delinquo|abandonar, faltar moralmente, fallar, cometer un delito
deliratio|loucura, delirio
deliro|estar tolo
delirus|tolo
delitesco|estar escondido, agocharse
Delius|de Delos, de Apolo, de Diana.
Delphicus|délfico, relativo a Delfos.
delphinus|delfín
delphin|o delfín
Delphi|Delfos, cidade grega. Os seus habitantes, os Delfios.
delta|Delta, parte do Exipto inferior comprendida entre os dous brazos do Nilo.
delubrum|templo, santuario
demano|fluír, abrollar, destilar
Demarathus|Demarato, pai do rei romano Tarquino o Vello.
Demaratus|Demarato, pai do rei romano Tarquino o Vello.
demeaculum|4|||i, n. :a mina,o descendo baixo terra
demens|tolo, louco
dementia|demencia, tolemia
demeo|afastarse; descender
demereo| gañar, merecer, granxear a atención de alguén
demergo|cravar, meter, afundir
demeto|abater, segar, cortar
Demetrius|Demetrio. 1. Nome de varios reis de Macedonia e Siria. 2. Demetrio de Falero, orador e home de Estado en Atenas. 3. Nome de varios contemporáneos de César e Augusto.
demigro|abandonar, saír, cambiar de residencia, irse a vivir
deminuo|diminuír, debilitar
deminutio|a dominución, a mingua; o dereito a alienar o bens
demiror|admirarse, estar sorprendido
demisse|humildemente, por abaixo
demitto|facer caer, deixar caer
Democritus|Demócrito de Abdera, filósofo grego.
demolior|botar abaixo, destruír, demoler
demonstratio|a representación, a explicación
demonstro|demostrar, facer ver
demoror|deterse, quedarse,reter demorarse
demorsico|morder, arrincar a bocados
Demosthenes|Demóstenes, celebérrimo orador grego do IV a.C.
demoveo|desprazar, botar fóra de
demo|quitar, retirar
demulceo|pasar a man acariñando
demum|finalmente
denarius|o denario (dez as)
denarro|contar polo miúdo
denego|1. negar enerxicamente, dicir que non 2. denegar, rechazar
denique|finalmente
deni|dez
denomino|nomear, dar un nome
denoto|designar
denseo|condensar, espesar, apertar
densus|espeso, denso
dens|dente
dentatus|provisto de dentes
dentio|botar (falando de dentes)
denubo|casar (para unha muller)
denudo|espir, descubrir, privar, revelar, despoxar
denuntio|1 - anunciar, facer saber, poñer en coñecemento de, notificar, declarar, presaxiar. - 2 - significar, mandar, ordenar. - 3 - ameazar.
denuo|de novo
deopto|elixir
deorsum|cara a baixo
deosculor|beixar tenramente
depasco|pacer, pastar
depello|rechazar, afastar; descartar de, disipar
dependeo|estar suspendido
deperdo|19|deperdid|deperdit|is, ere, didi, ditum :perder
depereo|perecer, morrer
deploro|lamentarse, deplorar, desesperar, renunciar a
depono|depoñer, abandonar
depopulor|devastar, destruír
deporto|deportar, transportar, exiliar
deposco|reclamar, demandar con insistencia, esixir
depositum|o depósito, a consignación
deprecatio|deprecación, súplica, a demanda de perdón, a imprecación, a maldición
deprecator|1. aquel que polas súas súplicas evita un mal 2. o intercesor, protector
deprecor|suplicar, evitar un mal polas súplicas
deprehendo|deter, prender,coller por sorpresa, asir
deprendo|coller por sorpresa, asir, interceptar, apoderarse de
deprimo|abater,render, botar a pique (un navío)
deproelior|baterse, combater
depromo|botarse se fóra de, sacar fóra
depugno|combater con forza
deputo|avaliar, estimar
derado|raer, raspar
derelictus|abandonado
derelinquo|deixar abandonado, desamparar
derideo|rirse de, mofarse de, ser obxecto de risa e menosprezo
derigesco|quedar parado, inmóbil, conxelarse
derigo|aliñar, dirixir, dispoñer
deripio|arrincar
derisor|burlador, sedutor
derivo|derivar
deruo|precipitar, facer caer; tombar, abaterse
deruptus|fragoso; escarpado, a pico
descendo|acudir ó combate
descisco|separarse de, renunciar a
describo|asignar, distribuír, describir
deseco|separar con un corte
desero|deixar, abandonar, desertar
desertor|o que abandona, desertor
desiderium|nostalxia (por algo perdido ou ausente), desexo
desidero|1. desexar vivamente, ansiar, arelar 2. botar de menos, necesitar 3. lamentar a perda de, ter perdido 4. reclamar (diante da xustiza)
desidia|desidia, preguiza, indolencia, galbana
desido|abaixarse, afundirse, decaer
designatio|indicación, designación, disposición, arranxo
designo|1. marcar, indicar, sinalar, delimitar (un espazo) 2. nomear (para un cargo) 3. ordenar, dispoñer
desilio|saltar de, baixar saltando
desino|1. deixar, abandonar 2. cesar, acabar, rematar
desipio|estar tolo, ter perdido o xuízo
desisto|1. desistir, renunciar a 2. acabar de (con inf.)
desolo|desolar, devastar, destruír
despecto|1. mirar desde arriba 2. dominar (falando dun lugar elvado) 3. desprezar
despectus|1. vista (desde arriba cara abaixo) 2. desprezo
desperatio|desespero, desesperación
desperatus|desesperado
despero|1. tr. perder as esperanzas en, non contar con 2. intr. perder toda a esperanza, desesperar
despicio|1. mirar desde arriba cara abaixo 2. desprezar, desdeñar
despolio|espoliar, roubar, saquear
despondeo|1. prometer a filla en matrimonio, desposar 2. prometer, garantir 3. abandonar, renunciar a
destinatio|1. determinación, resolución, proxecto 2. designación
destinatus|fixado, determinado, resolto
destino|1. fixar, prender, 2. destinar, designar 3. decidir, determinar 4. enviar, dirixir
destituo|1. manter, colocar (á parte), destituír 2. abandonar, cesar 3. enganar, burlar
destringo|1. cortar, arrancar 2. desenvaiñar (a espada) 3. limpar raspando, raspar 4. censurar, criticar
destruo|destruír, derrubar, demoler, abatir
desubito|de súpeto, de repente, de socate
desudasco|1. suar abundantemente 2. deixar de suar
desuesco|desacostumar(se), deshabituar(se)
desuetudo|falta de hábito, desuso
desuetus|o que perdeu o hábito, deshabituado
desultor|1. saltador (dun cabalo para outro) 2. persoa inconstante, voluble
desum|faltar, non estar presente, non participar en
desuper|da parte de arriba, de arriba abaixo
detego|descubrir, poñer ao descuberto, revelar
detergeo|tirar limpando, enxugar, limpar
deterior|peor, inferior
deterius|peor
detero|1. desgastar 2. debilitar, diminuír
deterreo|desviar, afastar, impedir (ab ou de + abl. ; ne, quin ou quominus + subx ; + inf)
deterrimus|o peor, moi malo, de cualidade inferior
detestabilis|detestable, abominable
detestatio|imprecación, maldición, exsecración
detestor|detestar, maldicir, afastar, rexeitar (xeralmente mediante intervención divina)
detexo|1. acabar de tecer 2. acabar, completar
detineo|1. manter afastado, reter 2. ocupar, entreter
detondeo|rapar, tosquiar, cortar
detorqueo|1. desviar, afastar 2. deformar, desfigurar
detraho|1. sacar, tirar, arrincar, substraer 2. denigrar, calumniar
detrecto|1. afastar, recusar, rexeitar 2. desacreditar, difamar
detrimentum|1. uso, desgaste, deterioro, detrimento 2. perda, dano, desastre, derrota
detrudo|1. precipitar, lanzar 2. diferir, adiar
detruncatio|corta, talla (de árbores), poda
detrunco|1. separar do tronco, cortar, tallar, mutilar 2. decapitar
detumesco|1. desinflar,abaixar 2. calmarse, apaciguarse
detundo|quebrar, esmagar
deturbo|derrubar, destruír 2. expulsar con violencia, desaloxar
deturpo|deformar, desfigurar, manchar
deungo|fretar, unxir
deunx|os once doceavos dunha libra romana
deuro|queimar completamente, reducir a cinsas
deus|deus, a divindade
deveho|levar, transportar
deveneror|1. venerar 2. afastar (mediante pregarias, sacrificios)
devenio|1. chegar, vir, arribar 2. recorrer a, acudir a
deversor|hóspede
deverto|1. desviarse (do seu camiño) 2. hospedarse 3. recorrer a
devestio|desvestir, despir
devexus|terreo en costa)
devincio|atar, amarrar
devinco|vencer completamente, someter
devius|1. afastado, extraviado 2. fóra do bo camiño, desatinado, insensato
devoco|chamar, facer descender, facer vir, convidar
devolo|baixar voando, precipitarse, baixar rapidamente
devolvo|facer rolar de arriba cara baixo, precipitar
devoro|devorar, engulir
devotio|1. voto, dedicación 2. devoción, culto 3. imprecación, maldición 4. sortilexio, encantamento
devoveo|1. votar, dedicar, consagrar 2. maldicir 3. enmeigar, enfeitizar
dextera|a man dereita
dexter|que fica á dereita, dereito, destro
dextra|man dereita
de|1. desde arriba 2. despois de 3. de, sobre
diadema|diadema, fita
diaeta|1. dieta, réxime 2. cuarto, aposento
dialecticus|léxico, dialéctico
dialis|de Xúpiter, do sacerdote de Xúpiter
Diana| Diana, filla de Zeus e Latona e irmá xemelga de Apolo, deusa da caza, da virxindade feminina e do nacemento. Identificada coa lúa, o seu nome tamén é metáfora deste satélite
diarium|ración diaria, salario diario
diatriba|discusión, conversación
Dia|Dia (ille do mar de Creta), Naxos.
dicax|mordaz, burlón, sarcástico
dicio|poder, dominio, autoridade
dico2|dedicar, consagrar, inaugurar
dico|1. dicir, afirmar, pronunciar 2. dar o nome, nomaer, chamar 3. arengar, defender 4. celebrar, cantar, contar, describir, compoñer, predicir 5. nomear, elixir, proclamar
dictator|dictador
dictatura|dictadura
dictio|1. acción de dicir, expresión, pronunciación, dicción 2. modo de falar, discurso, conversación 3. resposta dun oráculo, predición
dictito|1. andar dicindo, dicir a miúdo, repetir 2. preitear con frecuencia
dicto|1. ditar 2. ditar, prescribir, formular, ordenar
dictum|1. palabra, termo 2. dito, sentencia, precepto 3. orde, mandato 4. oráculo, predición
dictu|dicir
Dido2|Dido, raíña de Cartago, viúva de Siqueo. Suicídase cando Eneas a abandona.
dido|distribuír, espallar
diduco|levar en diferentes direccións, separar, afastar, dispersar
diecula|un curto día, curto prazo, prazo
Diespiter|Xúpiter.
dies|día, data, prazo sinalado
diffamo|divulgar, propalar, difamar
differentia|diferenza
differo|I. tr. 1. dispersar, diseminar, espallar 2. diferir, adiar II. intr. ser diferente, diferenciarse
difficilis|difícil, traballoso
difficultas|dificultade, obstáculo, estorbo
difficulter|a duras penas, dificilmente
diffido|non fiarse de, desconfiar
diffindo|1. fender, romper fendendo, dividir 2. suspender, adiar
diffleo|chorar moito
diffluo|1. correr dun lado para outro, espallarse 2. disolverse, licuarse
diffugio|fuxir en desorde, dispersarse
diffundo|verter, espallar, estender, alargar
diffutatus|esgotado polos excesos sexuais
diffututus|esgotado polos excesos sexuais
digero|1. dividir, separar, desagregar 2. poñer en orde, clasificar, distribuír, ordenar
digitus|loitar (ata o abandono)
dignatio|estima, consideración, reputación, dignidade
dignitas|dignidade, mérito, consideración, prestixio, cargo público
dignor|xulgar digno, dignarse, achar conveniente
digno|xulgar digno
dignus|digno de...
digredior|afastarse, separarse, facer unha digresión
dijudico|1. decidir entre diversas opcións, xulgar, decidir 2. dintinguir, discernir
dijungo|desunir, separar
dilabor|escorrer, escoar, disiparse, desaparecer, espallarse, disolverse
dilacero|facer anacos, dilacerar, destruír
dilargior|prodigar, distribuír
dilatio|dilación, adiamento, demora, intervalo
dilectus|1. elección, escolla 2. recrutamento de tropas 3. tropas recrutadas
diligens|dilixente, sensato, coidadoso
diligenter|atentamente, escrupulosamente
diligentia|1. atención, celo, coidado 2. economía, aforro
diligo|amar, apreciar, estimar
dilorico|esgazar (a roupa que cobre o peito), rachar
dilucesco|clarexar, aparecer (falando do día)
diluo|diluír, disolver
diluvium|chuvia (abondante),diluvio, dioivo
dimetior|medir en todas as direccións, completamente
dimicatio|combate, batalla
dimico|combatir, loitar, debatir
dimidio|partir en dous, dividir ao medio
dimidius|medio
diminuo|quitar suprimir, diminuír, debilitar
dimitto|1. enviar, mandar a diversas partes 2. dispersar 3. despedir, deixar marchar 4. renunciar a, abandonar
dimoveo|afastar, apartar, remover, dividir, fender
dinosco|distinguir, discernir
Diogenes|Dióxenes, filósofo cínico.
Diomedes|Diomedes. // 1. Rei da Tracia que alimentaba os seus cabalos con carne humana. 2. Rei de Etolia, fillo de Tideo e un dos heroes gregos do sitio de Troia.
Dionysius|Dionisio, tirano de Siracusa.
diota|ánfora (con dúas asas)
dio|ao aire libre
dipundius|dupondio, moeda de dous ases
Dirce|Dirce, muller de Lico, rei de Tebas, transformada en fonte.
diremptio|separación, ruptura
direptio|saqueo, roubo, pillaxe
direptor|saqueador, ladrón
dirigo|dereito)
dirimo|dividir, separar, desunir, romper, interromper
diripio|1. despedazar, destruír 2. saquear, roubar
diruo|despedazado, destruído, derrubado)
dirus|presaxios funestos)
discedo|separarse, afastarse
discens|que aprende, alumno
disceptatio|discusión, debate
discepto|1. xulgar, decidir 2. debatir, discutir
discerno|separar, discernir, distinguir
discerpo|1. despedezar, esnaquizar 2. disipar, esvaecer
discessio|1. partida, afastamento, separación 2. voto (no senado)
discessus|1. separación, división 2. partida, afastamento
discidium|separación, división, divorcio
discindo|esgazar, fender, rachar, separar
discingo|1. tirar o cinto, descinguir 2. desarmar, despoxar
disciplina|instrución, disciplina, doutrina
discipula|alumna, discípula
discipulus|alumno, discípulo
discolor|de diversas cores, multicolor
discordia|discordia, desacordo, desunión
discordo|estar en desacordo
discors|1. que está en desacordo, dividido, discordante 2. diferente
disco|1. aprender 2. aprender a coñeecer, ter coñecemento de, estudar.
discrepo|discrepat = hai, existe desacordo)
discretim|separadamente, á parte
discribo|repartir, distribuír
discrimen|1. liña divisoria, separación, diferencia, distinción 2. momento decisovo, crítico, perigo
discrimino|poñer á parte, separar, dividir, discriminar, distinguir
discumbo|1. deitarse, ir para a cama 2. poñerse á mesa, tomar lugar á mesa
discurro|correr para todos os lados, discorrer, correr
discurso|ir e vir, percorrer
discursus|ida e volta
discus|disco
discutio|1. fender, quebrar, rachar 2. disipar, afastar
diserte|con elocuencia, elocuentemente
disertus|ben ordenado, elocuente, expresivo
disicio|1. dispersar, separar, espallar 2. derrubar, destruír
disjungo|desunir, separar, afastar
dispar|dispar, diferente, desigual
dispendium|dispendio, gasto, perda
dispensator|administrador, intendente
dispenso|repartir, distribuír, administrar, regular
dispereo|desaparecer, perecer, ser destruído
dispergo|espallar, diseminar, dispersar
dispertio|distribuír, repartir, dividir
dispicio|ver claramente, distinguir, discernir, examinar
displiceo|desagradar, desaprobar que (con infinitivo)
dispono|dispoñer, ordenar, regular
dispositio|disposición, orde, arranxo
dispudet|sentir moita vergoña
disputatio|1. discusión, controversia, debate 2. cálculo, cómputo
disputo|debater, discutir, razonar, argumentar
disquisitio|investigación
disrumpo|romper, esnaquizar
dissaepio|separar, dividir
dissemino|diseminar, propagar, espallar
dissensio|diverxencia, desacordo, disensión
dissentio|ser de opinión diferente, non estar de acordo, disentir
dissero|sementar en diferentes sitios
dissico|cortar, despezar
dissideo|non entenderse, disentir, discrepar
dissignator|inspector (dos xogos públicos), mestre de cerimonias
dissigno|marcar, dispoñer, ordenar, sinalar
dissimilis|diferente, desemellante
dissimilitudo|diferencia, desemellanza
dissimulanter|disimuladamente, encubertamente
dissimulatio|disimulación, finximento, ironía
dissimulator|o que disimula, o que esconde
dissimulo|disimular, finxir, agochar, ocultar
dissipo|dispersar, esparexer, destruír, disipar
dissocio|disociar, separar, desunir
dissolutio|disolución, separación, destrución
dissolvo|disolver, separar, destruír
dissonus|disonante, discordante, diferente
dissuadeo|disuadir, desaconsellar
dissuasor|o que disuade, o que fala contra
distentus|1. inchado, cheo 2. ocupado con varias cousas
distichon|dístico (hexámetro + pentámetro)
distichum|dístico
distinguo|distinguir, separar, diferenciar
disto|hai diferencia
distraho|1. romper en anacos, partir, esnaquizar 2. distraer, ocupar
distribuo|distribuír, repartir, dividir
distributio|distribución, división
distringo|encadeado, impedido; vacilante, indeciso)
disturbatio|ruína, destrución
disturbo|1. dispersar violentamente, subverter 2 . demoler, destruír, aniquilar (sent. prop. e fig.)
Dis|Dis, ou Plutón (deus dos Infernos).
diurnus|de día, diurno, diario
diutinus|que dura moito tempo, de longa duración
diuturnitas|longa duración, diuturnidade
diuturnus|que dura moito tempo, diuturno, duradeiro
diu|1. de día 2. longo tempo, durante moito tempo 3. desde hai tempo, hai tempo
diva|deusa
divello|arrincar, esgazar esnaquizar
divendo|vender polo miúdo
diversitas|diversidade, diverxencia, contradición
diversorius|pousada, albergue)
diversus|1. en sentido oposto, en fronte, oposto 2. hostil, contrario, inimigo
dives|rico, opulento
Diviciacus|Diviciaco.// 1. Amigo de César, pertencente á nobreza edua. 2. Rei dos Suesones.
divido|dividir
divinatio|adiviñación
divinitas|divindade, poder divino
divinitus|divinamente, por inspiración divina
divinus|dos deuses, divino, excelso, sublime
divisio|división, reparto, distribución
divisus|separado, dividido, distribuído
divitiae|bens de fortuna, riquezas
divorsus|en sentido contrario, oposto
divortium|divorcio, separación
divorto|afastarse de, separarse de, divorciarse
divus2|deus, divindade
divus|divino
doceo|ensinar, aprender (+ dobre ac.)
docilis|1. disposto a aprender, que aprende facilmente 2. fácil de manexar, dócil
docte|doctamente, sabiamente
doctor|mestre, o que ensina
doctrina|doutrina, ensinanza, educación
doctus|sabio, erudito
documentum|exemplo, modelo, ensinanza, demostración
dodrans|dodrante, as 9/12 ou 3/4 partes dun todo
dolens|1. que causa dor, doloroso 2. doente
doleo|1. intr. sentir dor, doer, doerse 2. tr. aflixirse, deplorar, lamentar
dolium|xerra, barril
Dolopes| Dólopes, pobo da Tesalia.
dolor|dor, sufrimento, pena
dolose|dolosamente, astutamente
dolus|astucia, maña, engano, dolo
domesticus|da casa, doméstico, privado
domicenium|comida na casa
domicilium|domicilio, habitación, morada
dominatio|dominación, dominio, soberanía, poder absoluto
dominator|dominador, señor, soberano
dominatus|dominación, dominio, soberanía
domina|dona, señora, propietaria
dominium|1. propiedade, dominio 2. banquete solemne, festín
dominor|ser dono, dominar, mandar, reinar, predominar
dominus|1|||i, m. :dono, amo, señor
Domitianus|Domiciano, emperador romano dende o 81 ao 96 d.C.
Domitius|Domicio, nome dunha familia romana.
domitor|1. domador 2. vencedor, triunfador
domi|na casa
domo|domar, amansar, domesticar, vencer, subxugar
domuitio|volta á casa
domus|casa
donec|mentres, ata que
dono|doar, dar, regalar (alicui aliquod, ou aliquem aliqua re)
donum|presente, regalo, dádiva
Doricus|dorio, grego.
Doris|Doris. 1. Nome da esposa de Nereo, filla do Océano e nai das Nereidas. 2. Nome de cortesana grega.
dormio|1. durmir 2. non facer nada, estar inactivo
dorsum|dorso, lombo, costas
dos|dote
dotata|dotada, provista dunha dote
do|dar, conceder, donar
draconteus|de dragón
draco|dragón
Drappes|Drapes, xefe galo.
Druentia|río da Galia Narbonense.
druida|druída
Druides|druídas
Drusianus|de Druso.
Drusilla| Drusila, nome de varias romanas célebres.
Drusus|Druso. 1. Sobrenome dunha rama da gens Livia. 2. Claudius Drusus Nero, irmán de Tiberio, pai de Xermánico e do emperador Claudio.
Dryas|Dríade (ninfa dos bosques)
dubie|certamente
dubitatio|dúbida, indecisión
dubito|dubidar, vacilar
dubium|dúbida
dubius|dubidoso, indeciso, vacilante
duceni|douscentos cada un, cada vez
ducentesima|medio por cento, ducentésima parte
ducentesimus|ducentésimo, correspondente ao douscentos
ducenties|duascentas veces
ducenti|douscentos
duco|1. guiar, conducir, estar á fronte de, dirixir 2. tomar como esposa, casar (uxorem ducere) 3. sacar, tirar 4. contar, calcular, estimar, ter por, xulgar
ductor|conductor, guía, xefe, xeneral
ducto|conducir, levar
ductus|condución, trazo, risco
dudum|hai tempo, desde hai tempo
Duilius|Duilio, cónsur romano, primeiro vencedor por mar dos cartaxineses.
dulcedo|1. dozura, sabor doce 2. encanto, bondade
dulcesco|tornarse doce
dulce|de maneira doce, docemente
dulcis|doce
dulciter|docemente, agradablemente
dumetum|1. breña, bouza, matogueira 2. arbusto
dummodo|con tal que (+ subj)
Dumnorix|Dumnorixe, eduo nobre, irmán de Divicíaco.
dumtaxat|só, soamente, polo menos
dumus|silveira
dum|con tal que, a condición de que
duodecim|doce
duodequadraginta|trinta e oito
duodesexagesimus|quincuaxésimo oitavo
duodevicensimus|décimo oitavo
duodevicenus|cada dezaoito
duodevicesimus|décimo oitavo
duodeviginti|dezaoito
duo|dous
duplex|dobre
duplico|dobrar, duplicar
duritia|1. dureza, aspereza 2. vida dura, vida laboriosa
Durocortorum|Reims.
Duronia|Duronia, cidade dos samnitas.
Duronius|Duronio, nome de home.
duro|tornar duro, endurecer
durus|duro
dux|xefe, guía, xeneral
dynasta|príncipe, soberano, señor
dynastes|príncipe, soberano, señor
Dyrrachium|Dirraquio, cidade marítima de Macedonia (Durazzo).
d|diem
ea|por ese lugar, por aí
ebibo|beber ata o fin, esgotar, consumir
ebrius|ebrio, bébedo
ebullio|burbullar, gurgullar
eburneus|de marfil, ebúrneo
eburnus|de marfil, ebúrneo
Eburones| Eburóns, pobo da Galia.
ebur|marfil
ecastor|por Castor! (usada polas mulleres)
ecbibo|Vid. ebibo
ecce|velaí, velaquí
eccum|Vid. ecce
Echo|Eco, ninfa que amou a Narciso.
ecquam|hai alguén que, acaso algún?
ecquando|se algunha vez
ecquid|acaso?, é certo que?
ecquis|Hai alguén que?, acaso alguén?
eculeus|poldro
edax|voraz, devorador
edentulus|desdentado
edepol|por Pólux!
edico|proclamar, declarar, ordenar, mandar
edictio|orde, mandato
edictum|orde, proclamación, edicto do pretor
edisco|aprender de memoria
edisserto|expoñer ou contar polo miúdo, disertar
edo2|comer, devorar, consumir
edoceo|ensinar ben, a fondo, instruír completamente
edo|elevado, alto)
educator|educador, preceptor
educo2|1. criar, alimentar 2. educar, instruír, formar
educo|facer saír, elevar, levantar
edulis|alimentos)
effectus|execución, realización, resultado
effeminatus|efeminado
effemino|efeminar, tornar feminino
effero|, amosarse, tornar altivo, xactarse)
efferus|salvaxe, feroz
effervesco|1. ferver 2. ferver, impacientarse
efficacitas|forza, eficacia, virtude
efficaciter|de xeito eficaz, eficazmente
efficax|que actúa, realiza, eficaz, poderoso
efficio|conseguir que
effigies|1. efixie, imaxe, representación, copia 2. espectro, pantasma
effingo|1. representar, reproducir, imitar 2. secar, enxugar, limpar
efflagitatio|solicitude, petición
efflagito|pedir con insistencia, solicitar
efflicte|violentamente, ardentemente
efflictim|violentamente, ardentemente
effligo|bater fortemente, abater, derrubar
efflo|lanzar fóra soprando, exhalar, soprar
effluo|fluír, saír correndo, desaparecer
effodio|cavar, escavar, remexer, desenterrar
effor|dicir, predicir, formular
effrenatus|desenfreado, desandado
effrenus|sen freo, desenfreado
effringo|1. romper, esnaquizar, facer saltar 2. tomar pola forza, forzar
effugio|1. intr. escapar fuxindo, escaparse, fuxir 2. tr. escapar a, evitar, fuxir de.
effugium|fuxida, escapada, saída
effulgeo|brillar, resplandecer, lucir
effundo|espallar, esparexer, ciscar, dispersar
effuse|1. profusamente, abundantemente 2. precipitadamente
effutio|falar sen pensar, propalar
egens|falto, carente, privado, necesitado de (+ xen.)
egenus|privado de, necesitado de (+ xen., rar. con abl.)
egeo|ter falta de, estar privado de, carecer (con xen. ou abl.)
Egeria|Exeria, ninfa a que o rei Numa decía consurtar.
egero|sacar, tirar, retirar, extraer
egestas|falta, privación, necesidade, pobreza, indixencia
egestio|acción de sacar, extracción
Egnatius|Egnatio.
egomet|eu mesmo
ego|eu
egredior|saír
egregius|egrexio, excepcional,
Egus|Ego, nome de home.
ehem|ah!
eheu|ai!
eho|eh!, ei!, oh!, ah!
eia|ea! ei!
ei|ai!
ejaculo|lanzar, arrebolar, guindar
ejicio|botar fóra, expulsar, afastar, rexeitar
ejulatio|lamento, pranto, queixume, queixa
ejulatus|lamento, pranto, queixume, queixa
ejulo|soltar gritos de dor, lamentarse
ejuro|1. recusar, rexeitar (baixo xuramento) 2. abdicar de, renunciar a, abandonar
ejusdemmodi|do mesmo xeito
ejusmodi|de tal xeito que)
elaboro|1. intr. traballar con coidado, aplicarse a 2. tr. facer con coidado, perfeccionar
elabor|1. intr. caer, escaparse de, fuxir, desaparecer 2. tr. escapar, evitar
elanguesco|languidecer, esmorecer, enfraquecer
Eleata|de Elea ou Velia, cidade da Lucania.
Eleates|habitantes de Elea ou Velia na Lucania.
electio|escolla, elección
Electra|Electra, unha das filla de Agamenón e Clitemnestra.
elefantus|elefante
elegans|elegante, distingido
elegantia|gosto, delicadeza, distinción
elegantius|máis distinguidamente, delicadamente
elegea|elexía
elegi|versos elexíacos
elementum|1. elemento, fundamento, principio 2. en pl. letras do alfabeto, alfabeto, os principios
elephans|elefante
Elephantine|Elefantina, illa do Nilo.
elephantus|elefante
Eleusis|Eleusis, cidade grega, próxima a Atenas na que se celebraban os famosos misterios de Ceres.
elevo|1. elevar, erguer, levantar 2. aliviar, diminuír, reducir
elicio|facer saír, sacar, arrancar
elido|botar fóra, expulsar, esnaquizar
eligo|elixir, escoller
elixo|cocer en auga, ferver
elixus|cocido, fervido
elluor|devorar, tragar, ser un lambón
elogium|1. epitafio, inscrición, senetencia breve 2. eloxio, panexírico
eloquens|elocuente
eloquentia|elocuencia
eloquor|1. intr. falar, expresarse 2. tr. expoñer, expresar
eludo|1. ganar (no xogo) 2. esquivar, evitar, eludir
elugeo|levar loito por, chorar por
eluo|1. lavar, limpar 2. purificar, borrar, diluír
emancipo|1. emancipar, libertar 2. entregarse a, someterse a alguén (se alicui emancipare)
emano|1. saír de, fluír, correr, manar 2. espallarse, divulgarse
Emathia|Ematia, provincia de Macedonia. Por extensión tamén Macedonia.
emax|que ten a teima de comprar, comprador compulsivo
emeditatus|estudado, finxido
emendico|mendigar, pedir esmola
emendo|corrixir, emendar, rectificar
ementior|mentir, inventar falsedades, alegar falsamente, inventar
emereo|1. merecer, ganar 2. rematar o servizo militar, licenciarse
emergo|saír de, emerxer, nacer, aparecer
emetior|medir
emico|1. saír con forza, saltar, brotar 2. brillar, xurdir
emigro|saír de, mudarse, emigrar
eminens|que se eleva, saínte, prominente, eminente
emineo|elevarse, erguerse, sobresaír
eminus|de lonxe, a distancia
emiror|ficar atónito, estupefacto, admirar
emissio|emisión, lanzamento
emitto|mandar fóra, deixar saír, enviar, emitir, publicar
emolumentum|vantaxe, proveito, ganancia, emolumento
emorior|desaparecer, morrer
emoveo|afastar, remover, sacudir, abalar
emo|comprar, mercar
emptio|compra, obxecto comprado
emptor|comprador
emungo|1. asoar, fungar 2. enganar, estafar
em|velaí!
enarro|contar, narrar con detalle
enascor|nacer, saír brotar
enato|1. salvarse a nado, escapar dun naufraxio 2. evitar, esquivar
Enceladus|Encélado, xigante fillo da Terra e do Tártaro ao que Xúpiter fulminou e logo aprisionou baixo o Etna.
Endymion|Endimión, personaxe amado por Selene quen o sumiu nun sono eterno.
eneco|matar, destruír
enervo|enervar, debilitar
enico|matar
enimvero|efectivamente, sen dúbida
enim|certamente, en efecto
eniteo|brillar, ser brillante, resplandecer
enitesco|comezar a brillar, sobresaír
enitor|esforzarse por, dar a luz, parir
Ennius|Ennio, poeta latino que viviu entre o 240 e o 170 a. C. e que escribiu a primeira epopea romana titulada Annales.
enodo|1.quitar os nós, desatar 2. explicar, aclarar
enormis|irregular, moi grande, enorme
enoto|tomar notas, anotar
eno|salvarse a nado, escapar (nadando ou voando)
ensis|espada
entheus|inspirado (por unha divindade), cheo de entusiasmo
enumero|contar, enumerar, contar con detalle
enuntio|1. enunciar, expoñer 2. revelar, divulgar
enuptio|casamento dunha muller fóra da súa clase, mal casamento
en|velaí
eo2|ata tal punto que
eo|ir
epaphaeresis|acción de tosquiar, rapar, rapa
Epasnactus|Epasnacto.
ephebus|mozo, adolescente, efebo (dos 16 aos 20 anos)
Ephesus|Éfeso, cidade de Asia Menor.
ephippium|cobertoira (dun cabalo), manta, sela de montar
Epicharmius|de Epicarmo, poeta cómico de Sicilia.
Epicurus|Epicuro, filósofo grego fundador da doutrina epicúrea que viviu entre 341 e 270 a.C.
Epidaphna|Epidafna, cidade veciña de Antioquía en Siria.
Epidaurus|Epidauro, cidade do Peloponeso onde había un santuario de Esculapio.
epigramma|inscrición, epigrama
epilogus|epílogo, conclusión, peroración
Epirus|Epiro, provincia occidental de Grecia.
epistula|carta, misiva, epístola
epityrum|conserva de olivas (en aceite e vinagre)
Eporedorix|Eporedorix
epoto|beber complentamente
Eppia|Epia, personaxe ficticio en Xuvenal.
epulae|1. alimentos, manxares 2. banquete, festín
epulor|comer, asistir a un banquete
epulo|epulón (sacerdote que presidía os banquetes nos sacrificios)
epulum|banquete, convite público ou sagrado
equa|égoa
equester|ecuestre
eques|xinete, soldado de cabalería, cabaleiro
equidem|certamente, sen dúbida
equile|corte (de cabalos)
equitatus|cabalería, orde ecuestre
Equitius|Equitio.
equito|cabalgar, montar a cabalo, galopar
equuleus|1. cabalo novo, poldro 2. cabalete de tortura
equus|cabalo
Erato|Erato, musa da poesía erótica.
era|ama, dona
Erebus|Erebe, os infernos.
Ergasilus|Ergasilo
ergastulum|ergástulo, calabozo, cárcere (para escravos) 2. pl. escravos (detidos no ergastulum)
erga|fronte a, enfronte de
ergo|por tanto, por conseguinte, así pois
erigo|erecto, ergueito, levantado, atento, altivo)
Erinys|Erinna, unha das tres Furias.
eripio|1. arrincar, tirar (con violencia), arrebatar 2. quitar, facer desaparecer 3. morrer 4. escapar, fuxir
erogo|1. pagar, gastar 2. flexionar, dobrar, ceder
errabundus|errante, vagabundo
erratum|erro, falta
error|5|error||oris, m. :1. acción de extraviarse, de andar errante, rodeo, extravío 2. erro, equivocación, falta 3. falsas crenzas, idolatría 4. furor, delirio, loucura, desvarío
erro|1. errar, andar errante 2. errar, equivocarse
erubesco|1.arrubiar, tornarse vermello 2. ter vergoña, estar avergoñado
eructo|botar fóra, vomitar, eructar
erudio|ensinar, instruír, educar, formar, perfeccionar
eruditus|instruído, experimentado, erudito
erugo|quitar as engurras, desengurrar, alisar
erumpo|1. tr. facer saír con violencia, precipitar fóra, expulsar 2. quebrar, romper 3. intr. precipitarse fóra, manifestarse, mostrarse de repente, estalar
eruo|1. arrancar, extraer, desenterrar 2. destruír, arrasar
eruptio|saída brusca, explosión, erupción
erus|(ou herus) dono, señor, amo (dun escravo)
Eryx|Erice. 1. Fillo de Venus morto por Heracles e enterrado baixo o monte Eryx. 2. Monte de Sicilia onde Venus tiña un templo.
escarius|o que é bo para comer)
esca|alimento, comida
escendo|subir, montar
Esquiliae|o Esquilio, barrio de Roma, situado no monte Esquilino.
Esquilina|a porta Esquilina
essedum|carro de guerra galo
essito|comer moitas veces
Essuvii|os Esuvios, pobo da Galia.
esurio|ter fame, estar famento
esus|acción de comer, comida
etenim|en efecto, pois
etiamnunc|aínda agora, aínda
etiamsi|mesmo se, aínda que
etiam|aínda, tamén, ademais, mesmo
Etruria|Etruria, provincia de Italia, hoxe a Toscana.
Etruscus|etrusco, relativo á Etruria.
etsi|mesmo se, incluso se, aínda que
et|e 2. adv. tamén, incluso
Euboea|Eubea, illa do mar Exeo.
Euboicus|relativo a Eubea.
Euclio|Euclión, nome propio
Euhadne|Evadne, muller de Capaneo, un dos Sete Xefes da expedición contra Tebas.
euhoe|evohé! (grito das bacantes)
Eumaeus|Eumeo, porqueiro de Ulises
Eumenes|Eumenes. 1. Un dos xenerais de Alexandre Magno. 2. Rei de Pérgamo.
Eumenides|Euménides, as Furias.
Eumolpus|Eumolpo, de Atenas, de Eleusis ou de Tracia, fillo de Neptuno ou Museo, implantou na Ática os misterios de Eleusis e o cultivo da vide.
Eunus|Eunus, xefe dos escravo sublevados en Sicilia.
Euphorus|Euforo.
Euphrates|río Éufrates.
Euporus|Euporo.
euripus|estreito, canal, acueduto
Europa|Europa.
eurus|Euro, o vento do sueste.
Eurystheus|Euristeo, o rei de Micenas que ordenou a Hércules os doce traballos para compracer a Xuno.
evado|1. intr. escaparse, librarse, lograr chegar 2. tr. pasar, evadir, evitar
evagor|1. intr. andar errante, vagar, estenderse, espallarse 2. tr. rebordar, exceder os límites
evalesco|1. recobrar forzas, robustecerse, fortalecerse 2. valer, ter valor, custar 3. prevalecer
evanesco|esvaerse, desvanecer, desaparecer
evax|ben!, bravo!
evectio|acción de elevarse no ar
eveho|1. transportar, levar 2. levantar, elevar, erguer
evello|arrincar, tirar de raíz
evenio|1. vir, chegar 2. suceder, ocorrer, acontecer
eventus|acontecemento, evento, suceso, resultado
everbero|1. bater con forza, violentamente 2. estimular, aguilloar
eversio|caída, destrución, ruína
everto|1. poñer do revés, revirar, revolver 2. derrubar, abater, aniquilar 3. expulsar, expropiar, desposuír
evinco|vencer totalmente
evito|evitar, eludir, escapar
evoco|soldados veteranos renganchados)
evolo|1. saír voando, voar 2. saír precipitadamente, escapar
evolvo|levar rodando
evomo|vomitar, devolver, expulsar
exacerbo|exacerbar, exasperar, irritar, alporizar
exactor|1. o que expulsa ou desterra 2.recadador (de impostos), cobrador 3. inspector, interventor
exaequo|nivelar, igualar, equiparar
exagito|perseguir, acosar, axitar, atormentar, irritar
exalto|exaltar, elevar, loar
examen|1. enxame, multitude 2. exame
examino|enxamear, pesar, examinar
exanclo|1. esgotar, consumir 2. soportar, aguantar
exanimis|sen vida, morto, exánime
exanimo|sufocar, afogar, quitar a vida, matar
exanimus|privado de vida, morto, exánime
exardeo|estar ardente, queimar
exardesco|inflamarse, acenderse, acalorarse, excitarse, enfurecerse
exaresco|secar completamente, esgotarse
exarmo|desarmar, desarborar
exaro|1. arar, labrar, sucar 2. trazar, escribir
exaspero|1. tornar áspero, exasperar, irritar 2. aguzar, afiar
exauctoro|1. licenciar (a un soldado) 2. destituír
exaudio|1. oír, entender claramente 2. prestar atención, atender 3. deixarse persuadir
excandesco|inflamarse, acenderse
excanto|facer vir, atraer (mediante encantamentos, meigallos)
excedo|19|excess|excess|is, ere, cessi, cessum :1. irse, marchar, retirarse 2. sobrepasar, exceder
excellens|execelente, distinguido, eminente
excello|1. sobresaír, destacar, avantaxar 2. ser orgulloso, altivo
excelsus|elevado, sublime, nobre
exceptio|excepción, reserva
excerpo|sacar, extraer, recoller
excessus|saída, partida, morte
excetra|víbora, serpe
excidium|1. posta do sol 2. caída, destrución
excido|1. caer de, saír, desaparecer 2. acabar, quedar privado de, perder
excindo|romper, quebrar, destruír, aniquilar
excio|1. chamar fóra, facer saír, convocar 2. excitar, provocar
excipio|1. sacar, excluír, exceptuar, estipular expresamente 2. recibir, recoller
excito|1. sacar fóra, facer saír 2. despertar 3. facer levantar, facer abandonar 4. deixar ver, producir 5. levantar, erixir, construír 6. facer levantarse, poñerse en pé (o acusado) 7. encender, avivar (o lume) 8. fig. encender, inflamar, excitar, provocar
exclamatio|grito, exclamación
exclamo|exclamar, berrar
excludo|non deixar entrar, non admitir, excluír
excogito|pensar, discorrer, imaxinar
excolo|traballar cuidadosamente, adornar, embelecer
excors|fóra de sí, insensato, irreflexivo
excrucio|torturar, atormentar
excubiae|garda, vixiancia, sentinela
excubo|pasar a noite fóra, durmir fóra, velar, viaxiar, estar atento
excurro|1. saír correndo, marchar correndo 2. estenderse, avanzar, prolongarse
excursio|excursión, viaxe, saída, incursión
excursus|excursión, expedición, saída, digresión, excurso
excusatio|excusa, desculpa, pretexto
excuso|excusar, xustificar, desculpar
excutio|1. facer saír violentamente, sacudir, arrancar 2. escrutar, escudriñar, examinar con coidado
exedo|comer, devorar, roer
exemplar|copia, exemplar, modelo, exemplo
exemplum|exemplo, modelo
exeo|1. saír, irse, marchar 2. partir
exerceo|1. non deixar en repouso, traballar con empeño 2. atormentar, non deixar tranquilo 3. exercer, practicar
exercitatio|exercicio (físico), práctica
exercitio|1. exercicio 2. administración dun negocio
exercito|exercitar (con frecuencia), acostumar
exercitus|exército
exero|sacar, facer saír, amosar, poñer de manifesto
exertus|aberto, manifesto, atento
exesus|comido, roído
exhalo|exhalar, expeler
exhaurio|sacar, baleirar, esgotar
exhibeo|facer aparecer, presentar, exhibir, mostrar, suscitar
exhibitorius|relativo á exhibición, manifesto, feito amosar publicamente
exhortatio|exhortación, alento, estímulo
exigo|1. facer saír, botar fóra, expulsar, repudiar 2. tirar, lanzar, afundir en 3. fig. incitar excitar, estimular 4. pasar (o tempo), discorrer, soportar, aguantar 5. vender (froitos, mercadorías), exportar 6. terminar, rematar, culminar 7. esixir, reclamar, cobrar 8. examinar, apreciar, xulgar 9. discutir, tratar, deliberar
exiguitas|exigüidade, escaseza, insignificancia, miudeza
exiguus|exiguo, escaso
exilio|saltar fóra, lanzarse, elevarse
exilis|delgado, fino, miúdo
exilium|exilio, desterro
eximie|excelentemente, eminentemente, extraordinariamente
eximius|eximio, privilexiado, eminente
eximo|1. sacar, quitar, tirar 2. eximir, excluír
exim|1. desde alí, desde aquel lugar 2. logo, despois, en seguida
exinanio|baleirar
exintero|tirar os intestinos, destripar
existimatio|opinión, xuízo, estima, consideración, reputación
existimo|estimar, xulgar, considerar
existumo|pensar, etimar, xulgar
exitiabilis|funesto, fatal, pernicioso
exitialis|mortal, fatal
exitium|ruína, destrución, morte
exitus|1. saída, resultado, consecuencia 2. fin, remate, conclusión, morte
exodium|fin, termo, éxodo (peza bufa que se representaba ao final do espectáculo como obra de peche)
exolesco|caer en desuso, decaer, desaparecer, marchitarse
exonero|1. descargar 2. exonerar, liberar, aliviar
exopto|desexar vivamente, ecoller
exorabilis|fácil de convencer con rogos, que se deixa corromper, corruptible
exorbitatio|afastamento, desvío
exorbitator|o que fai desviar, destruír
exorcismus|exorcismo
exorcista|exorcista
exorcizo|exorcizar, esconxurar
exordinatio|desorde
exordior|1. comezar, empezar 2. tramar, urdir
exordium|comezo, orixe, exordio, limiar, introdución
exorior|levantarse, nacer, orixinarse, saír, comezar, aparecer
exorno|1. equipar, fornecer 2. adornar, embelecer
exoro|obter suplicando, implorar, suplicar
exortus|nacemento, comezo, fonte
exosculor|cubrir de bicos, bicar, beixar
expallidus|moi pálido
expatro|disipar, consumir
expavesco|asustarse, espantarse, amedrentarse
expectatus|esperado, desexado
expedio|desembarazar, librar, preparar, dispoñer, explicar
expeditio|preparativos de guerra, expedición, campaña militar
expeditus|11|||a, um :expedito, libre de equipaxe
expello|expulsar, rexeitar
expendo|pesar con coidado, pagar, expiar
expergiscor|espertar
expergite|vixiante
expergitus|desperto
experientia|ensaio, proba, tentativa
experimentum|experimento, proba, ensaio, experimento
experior|experimentado, probado)
expers|que non ten parte en, privado de, privado de, desprovisto
expeto|1. desexar vivamente, cobizar, apetecer 2. reclamar, esixir
expilo|pillar, saquear, roubar
expingo|pintar, describir
expio|purificar con expiacións, expiar, reparar, calmar, aplacar
explano|estender, explicar, expoñer
expleo|encher, colmar
explicatio|explicación
explico|1. desenvolver, desenrolar 2. estender, alongar, propagar 3. explicar, esclarecer
exploratio|observación, exploración
explorator|explorador, espía
exploratus|certo, seguro
exploro|1. examinar, observar, explorar, tantear, probar 2. espiar, facer un recoñecemento militar, recoñecer
expolio|pulir, puír, alisar, embelecer
expono|1. poñer fóra , abandonar 2. expoñer, amosar
exporto|levar fóra, exportar, deportar
exposco|pedir vivamente, solicitar, reclamar, esixir
expositio|1. exposición dun neno, abandono 2. exposición, explicación
expostulo|reclamar, pedir insistentemente
exprimo|1. facer saír, exprimir 2. reproducir, representar
exprobro|censurar, reprobar, reprochar
expromo|1. sacar fóra, facer saír, facer aparecer, mostrar 2. mostrar, manifestar, revelar 3. dicir, expoñer, contar.
expugnatio|asalto, expugnación
expugno|tomar pola forza, asaltar, vencer
expungo|1. facer desaparecer, borrar, 2. verificar, examinar
expuo|cuspir
exquiro|procurar descubrir, indagar, investigar, informarse
exquisite|con moito coidado, precisión
exquisitus|distinguido, selecto, refinado, exquisito
exsanguis|desangrado, exangüe, pálido, esgotado
exsarcio|reparar, compensar
exsatio|fartar, encher, saciar
exscribo|transcribir, copiar
exsecrabilis|execrable,abominable, aborrecible
exsecratio|xuramento, maldición, execración
exsecror|maldicir, execrar
exsequiae|exequias, funeral
exsequor|1. seguir ata o final, acompañar, seguir 2. perseguir, punir, vingar 3. perseguir (en xustiza) 4. acabar, executar, levar ata o fin 5. expoñer, describir, contar, narrar 6. revolver no espírito, meditar 7. soportar, sufrir
exsibilo|asubiar
exsilio|1. saltar fóra, lanzarse, saltar, brincar 2. elevarse
exsilium|exilio
exsisto|1. saír de, elevarse, 2. aparecer, amosarse
exsolvo|1. desatar, soltar, desligar 2. librar 3. abrir 4. saldar, pagar totalmente
exspectatio|expectación, desexo, curiosidade, impaciencia
exspecto|esperar, agardar, desexar
exspiro|exhalar, expirar, morrer
exspuo|cuspir
exstinguo|extinguir, facer desaparecer, destruír, matar
exsto|é evidente que
exstruo|acumular, amorear, levantar, construír, erixir
exsulo|estar desterrado
exsulto|1. saltar, pular 2. estar posuído (por un sentimento, paixón violenta)
exsul|exiliado
exsuperantia|superioridade
exsurgo|levantarse, erguerse, recuperar as forzas
extabesco|secarse, desaparecer, esvaerse
exta|entrañas, vísceras
extemplo|de contado, inmediatamente, de seguido
extempulo|de contado, inmediatamente, de seguido
extendo|estender, estirar, alongar, prolongar
extentus|extenso, estendido, aberto, prolongado
extenuo|tornar delgado, enfraquecer, debilitar
extergeo|limpar, enxugar
exterior|exterior, externo
extermino|expulsar, rexeitar
externus|1. exterior, externo, de fóra 2. estraño, estranxeiro, importado, exótico 3. do estranxeiro, hostil, inimigo
exterreo|meter medo, aterrar, espantar
exterritus|aterrado, cheo de medo
exterus|exterior, externo, de fóra
extimesco|asustarse, temer
extimus|situado na extremidade, que está ao final, o máis afastado
extinguo|extinguir, facer desaparecer, destruír, matar
extollo|levantar, erguer, elevar, exaltar
extorqueo|dislocar, desencaixar, arrancar, obter pola forza
extorris|expulsado (do seu país), desterrado
exto|estar por riba de, sobresaír, amosarse, existir, ser visible
extraho|extraer, retirar, quitar
extraneus|exterior, estranxeiro, de fóra
extra|excepto que, a non ser que)
extremus|extremo, último
extrilidus|1. moi pálido 2. sen medo, intrépido
extrinsecus|de fóra, do exterior
extrudo|poñer fóra, expulsar vilentamente, poñer na rúa
extruo|acumular, amorear, levantar, construír, erixir
extundo|facer saír, conseguir con esforzo
exturbo|1. facer saír á forza, expulsar 2. perturbar, trastornar
exundatio|desbordamento
exundo|desbordarse, espallarse abundantemente
exuo|sacar, quitar, espir, descubrir
exuro|queimar totalmente
exuviae|despoxos, restos (vestidos, ornamentos, xeralmente tomados ao inimigo)
ex|de, desde
e|de, desde
faba|faba
fabella|conto, anécdota, fábula
faber|artesán, obreiro
Fabius|Fabio, nome dunha célebre liñaxe romana.
fabre|artisticamente, con arte
fabrica|1. arte, oficio, traballo artístico 2. obradoiro, taller, estrutura, arquitectura
Fabricius|Fabricio, nome dunha familia romana.
fabrico|fabricar, confeccionar
fabula|mito, fábula, peza teatral, relato
Fabullus|Fábullo, nome dun amigo do poeta Catulo.
fabulor|falar, conversar, charlar
facesso|1. tr. executar, realizar (con présa), apurarse a facer 2. intr. marcharse, irse, afastarse
facete|con gracia, agradablemente
facetia|(xeralmente en pl.) agudeza, chiste, broma, chanza
facetus|gracioso, chistoso
facies|1. forma exterior, aspecto xeral, apariencia, beleza, fermosura 2. figura, retrato 3. xénero, especie
facile|facilmente, doadamente
facilis|fácil, doado
facilitas|facilidade, aptitude, habilidade
facinerosus|criminal, facinoroso
facinus|1. feito, acción 2. mala acción, crime, delicto
facio|facer
factiosus|1. faccioso, membro dunha facción ou partido 2. faccioso, intrigante,
factio|1. dereito ou poder de facer, conduta 2. grupo, asociación, partido, facción
factito|facer a miúdo, habitualmente
factum|feito, acción, acto, obra
factu|facer (facile factu)
facultas|facultade, capacidade, posiblidade
facundus|elocuente, locuaz, facundo
faetidus|fétido, fedento, repugnante
faex|borra, resíduo, sedimento, depósito
fagus|faia
Falanius|Falanio, nome de home.
falcifer|que leva unha fouce
fallacia|falacia, engano, falsidade
fallax|falaz, enganador, impostor
fallo|enganar, tender unha trampa, burlar, traizoar
falso|falsamente, sen razón
falsus|falso
falx|falaz, enganador, pérfido, falso
fama|noticia, rumor, reputación, fama
fames|fame
familiaris|1. criado, escravo 2. amigo, familiar, íntimo da familia)
familiaritas|amizade, intimidade, familiaridade, estreita amizade
familia|servidume, familia
famosus|de mala reputación, coñecido, famoso
famula|criada, escrava, serva
famulus2|escravo, servo
famulus|escravo, servo
fanaticus|fanático, exaltado, frenético
Fannius|Fannio, nome dunha familia romana.
fanum|templo, santuario
farcimen|embutido, chourizo
farcio|encher, engordar, cebar
farreum|bolo de fariña (usado nos sacrificios)
farreus|de trigo, de fariña
far|1. trigo, fariña 2. bolo, bolo sagrado
fasciculus|feixe, mollo
fascino|enfeitizar, enmeigar, encantar
fascis|1. feixe, mollo 2. (pl.) fasces
fastidienter|con desprezo
fastidiosus|molesto, desdeñoso, desprezativo, soberbio
fastidio|sentir noxo, ter repugnancia, sentir repugnancia, desprezar
fastidium|fastío, noxo, repugnancia
fastigatus|elevado, rematado en punta
fastigium|pendente, declive, inclinación, cima, cumio
fastus|días fastos ( nos que se podía actuar diante dos tribunais), fastos, anais
fas|é permitido, é lícito..
fatalis|fatal, funesto, infausto, nefasto
fataliter|conforme ao destino, fatalmente
fateor|confesar, recoñecer, declarar
fatidicus|que predice o futuro, adiviño, profeta
fatigatio|fatiga, cansazo, esgotamento
fatigo|1. fatigar, cansar, extenuar 2. atormentar, perseguir, inquedar
fatim|amplamente, abundantemente)
fatisco|fatigarse, esgotarse, debilitarse
fatum|agoiro, oráculo, vaticinio, profecía, fado, destino, sino
fatuus|soso, insípido, insensato
fauces|gorxa, garganta
Faunus|Fauno, deus da fecundidade dos rabaños e dos campos, a miúdo confundido ou identificado con Pan.
Faustulus|Fáustulo, o pastor que salvou e criou a Rómulo e Remo.
faustus|favorable, feliz, afortunado
fautor|defensor, favorecedor, partidario, fautor
fautrix|fautora, favorecedora, defensora
faveo|ser favorable a, favorecer, interesarse por
Favonius|Favonio, nome de home.
Favonus|Favono.
favorabilis|1. favorable 2. querido, popular
favor|favor, amparo, protección, simpatía
faxim|eu garantizo (= fecerim)
faxo|procurarei que... (= fecero)
fax|facha, facho, lume, chama, paixón
febris|febre
Februarius|relativo ao mes de Febreiro.
fecunditas|fecundidade
fecundus|fecundo, fértil, rico
felicitas|felicidade
feliciter|felizmente, con felicidade
felix|feliz
fel|fel, bile
femina|femia, muller
femineus|feminino
femininus|feminino
femur|fémur, coxa, zanco, pernil
fenerator|acredor, usureiro
fenerato|con usura, con interese
fenestra|fiestra, ventá, xanela
fenum|feo, herba seca
fenus|interese, rédito, beneficio, ganancia, proveito
feralis|relativo aos deuses Manes, fúnebre, funesto
ferax|fértil, fecundo
fera|fera, besta
ferbeo|ferver, estar a ferver
ferculum|bandexa (para levar o servizo da mesa), andas, angarellas, padiola
feretrum|andas, angarelas, féretro, ataúde
fere|case, aproximadamente
feriae|feiras, días de descaso, días festivos
ferinus|da fera, ferino, relativo ás feras
ferio|establecer un pacto
feritas|fereza, crueldade, bestialidade
ferme|case, aproximadamente
ferocia|carácter violento, fereza, ferocidade, ímpeto
ferox|feroz, bravo, salvaxe
fero|1. levar, presentar, propoñer, soportar, aguantar 2. dicir, anunciar, contar, referir
ferratilis|cargado de ferros (referido a un escravo)
ferreus|de ferro, férreo
ferrugineus|da cor do ferro, ferruxinoso
ferrum|espada, lanza, puñal
ferula|férula, vara
ferus2|salvaxe, bárbaro
ferus|animal salvaxe, fera
fervefacio|quentar, facer ferver
fervens|fervente, quente, impetuoso, apaixonado
ferveo|ferver, estar fervendo, estar axitado
fervesco|comezar a ferver
fervidus|fervente, quente
fervor|fervura, ardor, arrebatamento
Fescenninus|fescenino, de Fescenia
fessus|cansado, fatigado, esgotado
festinanter|á présa, de présa
festinatio|présa, apuro, impaciencia
festino|apurar, apresurarse
festivitas|alegría, ledicia
festivus|festivo, alegre, xovial, gracioso, enxeñoso
festus|de festa, festivo, solemne
feta|parida
fetialis|fecial, sacerdote fecial
fetus2|cheo, preñado, que acaba de parir
fetus|parto, produción, cría, camada
fibula|fíbula, prendedor
fictilis|vaso de barro)
fictor|escultor, artesán
ficula|figo pequeno
ficus|figueira; figo
fidelis|leal, seguro, fiel
fideliter|fielmente, afectuosamente
Fidena|Fidena, cidade dos sabinos na ribeira do Tíber.
fidens|+ Xen. = confiado
fides2|1. fe, confianza 2. creto, credibilidade 3. lealdade 4. promesa, palabra dada 5. protección, defensa
fides|lira (instrumento)
fidicen|tanxedor de lira
fido|fiarse, confiar, ter confianza; ter confianza en (+inf.)
fiducia|confianza
fidus|seguro, fiel, leal
figo|plantar, chantar, fixar; traspasar, atravesar; suxeitar, pegar
figura|figura, forma, estrutura; imaxe; carácter
filia|filla
filiola|filliña
filius|fillo
filum|fío; fibra; trama
fingo|finxido
finio|delimitar, poñer límites; acabar
finis|límite, final ; pl., fronteiras, país, territorio
finitimus|veciño
finitor|o que marca os límites, agrimensor; o que acaba, o que remata as cousas
fio|converterse en; suceder, acontecer; fio úsase como pasivo de facio
firmator|o que afirma, o que consolida
firmitas|solidez, consistencia, firmeza
firmiter|firmemente, solidamente
firmitudo|solidez, firmeza, constancia
Firmius|Firmio, nome de home.
firmo|consolidar, afirmar, asegurar
firmus|Firmus (nome de home)
fiscus|erario ou tesouro imperial; fisco
fistula|cana, fístula, frauta
Flaccus|Flaco. 1. Sobrenome de varias familias romanas como a dos Valerios ou a dos Cornelios. 2. Sobrenome do poeta Horacio.
flagello|azoutar, flaxelar; acaparar
flagellum|látego, flaxelo
flagitiosus|vergonzoso
flagitium|acción vergoñenta, escándalo
flagito|pedir con insistencia, reclamar dunha maneira premente
flagrantia|calor viva, ardor
flagritriba|o que gasta o látego (a forza de ser golpeado)
flagro|arder, queimar; estar inflamado, arder en desexos
flagrum|látego, flaxelo
flamen|flamen, sacerdote
Flaminia|a Via Flaminia, que, construída por C. Flaminio, ía de Roma a Rímini.
Flamininus|Flaminino.
flamma|chama, lume
flammeus|veo das que acaban de casar)
flammo|inflamar; excitar; arder
flatus|sopro, respiración
flavus|amarelo; louro, roxo
flebilis|que fai chorar; penoso, lamentable
flecto|mar que forma unha curva, golfo, baía)
fleo|chorar
fletus|choro, pranto, bágoas
flexus|curvatura; inflexión, modulación (da voz)
floccus|floco, anaco de la, peluxe; cousa insignificante
Flora|Flora, esposa de Céfiro e deusa das flores.
florens|en flor, florido; florecente; brillante, resplandecente; alegre
Florentinus|de Florencia.
floreo|1. florecer, estar en flor 2. estar cheo, ter en abundancia
floridus|florido; brillante
florus|florido; brillante
flos|flor
fluctuo|estar axitado; flotar, flutuar
fluctus|onda; ondada; mar
fluentisonus|que resoa co ruído das ondas
fluidus|fluído, corrente; lánguido (falando do corpo), fláccido
fluito|fluír; flotar, nadar
flumen|corrente de auga, río
fluo|fluír, manar; verter; propagarse
fluviatilis|de río, fluvial
fluvius|auga corrente, río
focilo|reanimar
foculum|fogar pequeno, fogón, quentador
focus|fogar, lareira, lar; braseiro; casa; altar
fodio|cavar, desenterrar cavando, abrir cavando, traballar cavando; atormentar; picar, punzar
foederatus|aliado, confederado
foede|de xeito vergonzoso, odiosamente, horriblemente
foeditas|aspecto horrible, horror, fealdade
foedo|manchar; afear, desfigurar; botar a perder; devastar
foedus2|tratado, pacto
foedus|vergonzoso, repugnante, feo, sucio, repulsivo
foeteo|feder, cheirar mal; repugnar
foetidus|fétido, pestilente; repugnante
folium|folla
fomenta|combustible (para avivar o lume); cataplasma, calmante, bálsamo, alivio
fons|manancial, fonte, auga (poético); causa, principio, orixe
Fonteius|Fonteio, nome dunha familia romana e dun gobernador da Galia Transpadana defendido por Cicerón.
foramen|buraco, abertura
foraminatus|furado
foras|fóra de
forensis|do foro, da praza pública; público; xudicial, xurídico
forent|essent
fore|v. sum
forinsecus|fóra, por fóra, exteriormente, publicamente
foris2|porta (raro en sing.)
foris|fóra, de fóra, por fóra; no exterior
forma|forma; fermosura; figura, representación
Formianus|de Formies, cidade dos Auruncos.
formica|formiga
formidolosus|medroso, temeroso; horroroso
formido|temor, medo, pavor, terror
formidulosus|1. temeroso, medorento 2. espantoso, arrepiante, horrible, incrible
formonsitas|(ou formositas) fermosura, beleza
formonsus|fermoso, belo
formositas|(ou formonsitas) fermosura, beleza
formosus|fermoso, belo
formo|formar, dar forma, conformar
formula|fórmula, marco, regra, lei
fornix|bóveda, arco
forsan|quizais, acaso, se cadra
fors|quizais, acaso, se cadra
fortasse|1. acaso, tal vez 2. pouco máis ou menos, aproximadamente
fortassis|quizais, acaso, se cadra
forte|por casualidade, casualmente
fortis|forte, valente, valoroso
fortiter|valorosamente
fortitudo|forza, coraxe, valor
fortunate|dunha maneira feliz, afortunadamente
fortunatus|1. feliz, afortunado 2. rico, opulento
fortuna|fortuna, sorte, destino
forum|mercado, praza pública, foro
forus|(xeralmente en pl., fori) 1. ponte dun barco 2. paso, carreiro
for|falar, dicir
fossa|fosa, foxa
fovea|foso, foxo,trampa (para cazar animais)
foveo|1. quentar, dar calor 2. sustentar, coidar, favorecer
fractura|fractura, fragmento
fragilis|fráxil, crebadizo
fragmentum|fragmento, anaco, cacho
fragmen|fragmento, anaco, cacho
fragor|1. fractura, crebadura 2. fragor, estrondo
fragosus|1. áspero, rudo, fragoso 2. estrepitoso, ruidoso
fragrantia|olor suave, delicioso, aroma, arrecendo
fragro|1. cheirar ben 2. cheirar mal
fragum|o amorodo (sobre todo en pl.)
frango|1. romper, crebar 2. esmigallar, facer en pedazos 3. abater, destruír
fraternus|fraterno, fraternal
frater|irmán
fraudo|causar dano, enganar por medio de fraude (a alguén + ac.)
fraus|fraude, engano, dano, prexuízo
Fregellae|Fregelas, cidade do Lacio.
fremitus|bramido, bruído, berro, ruxido
fremo|1. intr. producir un ruído xordo, bradar, ruxir, berrar, resoar 2. tr. dicir berrando, gritando
freno|enfrear, embridar, poñer o freo
frenum|freo, brida, bocado
frenus|freo, brida, bocado
frequens|1. frecuente, habitual, corrente 2. numeroso, abundante
frequenter|1. a miúdo, frecuentemente 2. en grande número
frequentia|1. concorrencia, afluencia, multitude 2. abundancia
frequento|1. frecuentar, visitar asiduamente 2. poboar, encher
fretum|estreito, brazo de mar, mar
fretus|confiado, que conta con, que ten confianza en
frico|fregar, refregar
frigidus|1. frío, fresco, xeado 2. frío, insensible, inactivo, ocioso
frigor|frío, arrepío
frigus|frío, friaxe, calafrío
Frisii|os habitantes de Frisia.
frivolus|frívolo, fútil, lixeiro
frons2|fronte, cara, rostro
frons|follaxe, follas, fronde
Fronto|M. Cornelio Frontón, preceptor de Marco Aurelio.
fructus|1. dereito que se ten sobre algo, usufruto 2. froito, proveito, recompensa
frugalitas|1. colleita, frugalidade 2. moderación, seriedade
frugaliter|con moderación, con prudencia, honradamente
fruges|colleitas (sobre todo de trigo), produto da terra, cereal, grans
frugi|honesto, probo, sensato
frumentarius|frumentario, frumentáceo, de trigo
frumentor|1. intr. fornecerse de trigo, ir á procura de trigo 2. tr. fornecer ou abastecer de trigo
frumentum|trigo, cereal
fruor|gozar de, ter o proveito de, usar
frustra|en van, en balde, inutilmente
frustro|enganar, burlar
frutex|rebento, gromo, ramada, ramallada, arbusto
fucatus|tinguido, falso, simulado, finxido
Fucinus|Fucinus lacus, o lago Fucino
fucus|abázcaro,abellón
fufae|puf!
fugax|1. fugaz, fuxitivo 2. pasaxeiro, efímero
fuga|fuga, fuxida
fugio|fuxir, escapar, desaparecer
fugitivus|1. escravo fuxitivo 2. soldado desertor,desertor
fugo|1. poñer en fuga, facer fuxir, escorrentar 2. exilar, desterrar
Fulcinius|Fulcinio, nome de home.
fulcio|soster, apoiar, amparar, asegurar
fulgeo|brillar, fulxir, resplandecer
fulgor|lóstrego, raio, relampo
fulguro|lanzar raios, lostregar, escintilar
fulgur|raio, relampo, lóstrego
fuligo|feluxe, charrizo, tinta negra (para as cellas)
fullo|bataneiro (persoa que traballa co batán, máquina para bater os tecidos)
fulmen|raio, lóstrego
Fulvius|Fulvio, nome dos membros dunha familia romana.
fulvus|amarelado, dourado
fumidus|fumegante, fumeante, fumarento
fumigo|1.tr. afumar 2.intr. fumegar
fumo|espallar fume, fumegar
fumus|fume
funale|corda, facha, facho, candelabro
funalis|de corda, relativo á corda
funambulus|funambulista, o que camiña sobre unha corda
fundamentum|fundamento, base, soporte
funda|fonda
funditor|tirador de fonda, fondeiro
fundito|espallar
funditus|completamente, ata o fondo
fundo2|estender, espallar, dispersar
fundo|fundar, construír
fundus|finca, bens, propiedade
funebris|fúnebre, mortal, pernicioso
funereus|fúnebre, referente aos funerais, funesto, sinistro
funestus|funesto
fungor|encargarse de (abl), cumprir
funis|corda
funus|funeral, acción de amortallar ; morte, ruína
furax|inclinado a roubar, ladrón, rapaz
furca|forca, gancho
furialis|referente ás Furias, atroz
furia|delirio, furia, furor, praga; Furia = Furia
furiosus|demente
Furius|Furio, nome de home.
Furnius|Furnio, nome de home.
furor2|furor, tolemia furiosa
furor|roubar
furo|estar fóra de si, estar tolo
furtim|ás agachadas, como un ladrón
furtivus|furtivo
furtum|roubo
furunculus|pequeno ladrón
fur|ladrón
fuscus|moreno, sombrío, escuro
fusilis|fundido
fustis|bastón
futilis|van, fútil, frívolo, sen autoridade
futurus|que vai ser, futuro
Gabii|Gabies, cidade do Lacio.
Gabinius|Gabinius, nome de familia romana.
Gabi|Gabies, cidade do Lacio.
Gades|Gades, actual Cádiz, en España.
Gaetuli|os Xétulos
Gaius|Gaio, Caio, prenome romano de home.
Galba|Galba, sobrenome dos surpicios, entre eles Servio surpicio Galba, orador famoso na época da república.
galea|casco
galerus|gorro de pel
Galla|nome de muller.
Gallia|Galia, rexión a ámbolos dous lados dos Alpes.
gallicinium|canto do galo
Gallicus|relativo á Galia.
gallinaceus|referente á galiña (- gallus = galo)
gallina|galiña
gallus|galo; Gallus, i = galo (da Galia)
ganeo|libertino
gannio|alborotar, berrar, gruñir, berrear
Garganus| Garganus, monte da Apulia.
garrio|charlar, parlotear
garrulus|charlatán
Garumna|río Garona, na Aquitania.
Garunna|río Garona, na Aquitania.
gaudeo|aledarse
gaudium|contento, satisfacción, alegría, pracer
Gavilla|Gavila.
gaza|tesouro real, tesouros
gelidus|xeado, conxelado
Gelotianus|de Gelos.
gelo|xear, facer xear
gelu|xeo (só en ablativo)
gemellus|xemelgo
gemino|dobrar, redobrar
geminus|xemelgo
gemitus|xemido, queixa
gemma|xema, pedra preciosa
gemmosus|provisto de pedras preciosas
gemo|tr. e intr. - laiarse de, xemir, queixarse.
gena|fazula
generalis|pertencente a unha raza, pertencente á natureza dunha cousa, xeral
generatio|xeración, fecundación
generosus|de boa raza, nobre
genero|facer nacer, dar nacemento a
gener|xenro
genetivus|de nacemento, natural
genetrix|nai
genialis|referente ao nacemento, nupcial
genitalis|xenital
genitivus|de nacemento, natural
genitor|pai
genius|xenio (divinidade protectora de cada individuo)
gens|tribu, familia, pobo
gentilicius|da familia
gentilis|familiar ; nacional
genuinus|de nacemento, natural, innato
genus|raza, orixe, especie
genu|xeonllo
geometricus|xeométrico
Germania|Xermania.
Germanicus|Xermánico, sobrenome dado a Druso, polas súas vitorias sobre os xermanos, e tamén ao emperador Domiciano.
Germanus2|Xermán.
germanus|xermanos)
germen|xerme, botón, retoño, vástago
germino|1. xermolar, brotar 2. producir
gero|1. levar 2. levar a cabo, facer
gestamen|obxecto levado, medio de transporte
gestatio|acción de levar, paseo, lugar de paseo
gestatoria|- sella = liteira
gesticulatio|xesticulación, xestos de pantomima
gestio|exultar, saltar de ledicia ou doutro sentimento, xesticular
gesto|levar a un lado e outro, levar
gestus|xesto corporal, mímica
Getulus|os Xétulos)
gibbus|chepa
gigno|enxendrar, facer nacer
glacies|xeo
gladiatorius|referente ao gladiador
gladiator|gladiador
gladiolus|puñal, daga
gladius|espada
glaeba|terrón, terra
glandium|lingua (lingua e gorxa do porco); manxar fino
glans|landra (froito do carballo)
gleba|terrón, terra
glisco|medrar, aumentar, engordar
globus|1. globo, esfera, bola 2. morea 2. batallón, grupo
gloriabundus|fachendoso
gloria|1. gloria, sona, reputación, fama 2. desexo de gloria
glorior|enorgullecerse, oufanarse, gabarse
gloriosus|glorioso, fachendoso, vaidoso
glubo|esfolar, pelar (en sentido erótico)
gluten|cola, pegamento
glutinum|cola, pegamento
gnarus|coñecedor, informado, coñecido
gnata|filla (arcaico)
gnatus|fillo
Gnosia|sobrenome de Ariadna.
Gorgo|as Gorgonas
Gotones|os Gotóns, pobo da Xermania.
grabatulus|cama pequena, catre pequeno
grabatus|catre, cama estreita, liteira
Gracchanus|dos Gracos.
Gracchus|Graco, nome dunha familia da gens Sempronia.
gracilis|grácil, delgado
gracilitas|delgadeza, gracilidade, delicadeza
graculus|gralla
gradatim|paso a paso
gradus|paso, chanzo, grao
graece|en grego
Graecia|Grecia.
Graecus|Grego.
Graius|grego.
gramen|céspede, herba, panasco
grammaticus|gramático, erudito
granatus|graúdo, cheo de grans
grandis|grande, enorme
grando|sarabia, pedrazo
Granius|Granio
granum|gran, semente
graphium|punzón, estilete (para escribir sobre a cera)
grassor|1. marchar, avanzar 2. vagabundear, errar 3. atacar
grates|grazas, agradecemento (habere grates = dar as grazas)
gratia|a causa de, en favor de
gratiosus|influínte, favorecido, considerado, estimado
grator|felicitar, dar o parabén
gratuitus|1. gratis, de balde 2. espontáneo 3. superfluo
gratulabundus|que felicita
gratulatio|parabén, felicitación, agradecemento
gratulator|o que felicita
gratulor|felicitar a alguén de algo, agradecer, felicitar(se)
gratus|agradábel, grato, agradecido
gravesco|1. facerse pesado 2. agravarse 3. quedar preñada
gravidus|muller preñada
gravis|grave, serio, severo, triste
gravitas|gravidade, gravidez, seriedade, importancia, dignidade
graviter|pesadamente, gravemente
gravor|encontrar pesado, repugnar, aborrecer
gravo|poñer reparos, repugnar, rexeitar)
gregalis|que anda nun rabaño, gregario; común, vulgar
gregarius|soldado raso)
gremium|colo, regazo, amparo
gressus|marcha, paso, partida
grex|rabaño, grea, congregación, multitude
Gripus|Gripo, un escravo.
grus|grou, grúa
gubernaculum| temón, goberno
gubernator|temoneiro, director, gobernante
guberno|levar o temón, pilotar, gobernar
gula|1. gorxa, garganta 2. boca, padal 3. gula, voracidade
gurges|remuíño de auga. masa de auga, mar, abismo
gusto|degustar, probar
gustum|entrante, primeiro prato
gustus|gusto, degustación, proba
gutto|gotear
gutturosus|que ten bocio ou papeiras
guttur|gorxa, gula
guttus|xerra (de cabeza estreita), vinagreira
Gutuater|Gutuater
Gyges|Xixes, rei da Lidia.
gymnasium|ximnasio, escola filosófica
gymnasticus|ximnástico
gymnas|loita
gymnicus|de loita, xímnico
gynaeceum|xineceo (lugar da casa destinado ás mulleres)
gynaecium|xineceo (lugar da casa destinado ás mulleres)
gypsatus|enxesado, branqueado con xeso
gypso|enxesar, encalar
gypsum|xeso
gyrgillus|debandoira, sarillo
gyrinus|cágado
gyro|facer xirar, dar voltas
gyrus|xiro, volta
habena|correa, látego, fusta
habeo|atoparse, estar 4. considerar como
habilis|manexable, lixeiro, cómodo, hábil, axeitado
habitaculum|morada, habitación
habito|habitar
habitus|carácter,aspecto, atavío, indumentaria
hactenus|ata aquí, ata este momento
Hadriaticus|relativo ao mar Adriático.
haeccine|haec-ne
haecine|haecne
haedillus|cabuxo
Haedui|os Eduos, pobo da Galia central.
haedus|cabrito, cabuxo, chibo
Haemonia|Hemonia, nome antigo da Tesalia.
Haemus|Hemo, fillo de Bóreas e de Oritia convertido en montaña na Tracia.
haereo|estar adherido, estar fixo
haesitatio|dúbida, vacilación
Halotus|Haloto.
Hamilcar|Amílcar, xeneral cartaxinés, pai de Aníbal.
hamus|gancho, garfo, anzol
Hannibal|Aníbal, xeneral cartaxinés na segunda guerra púnica.
harena|area
hariolor|profetizar
harpago|roubar
Harpocras|Harpocras, nome de home.
Harpya|unha das Harpías.
Harpyia|unha das Harpías.
Harudes|pobo xermánico.
harundo|cana, frecha, frauta, cálamo
haruspex|arúspice, adiviño
Hasdrubal|Asdrúbal, xeneral cartaxinés.
hastatus|armado de lanza ou pica; corpo de soldados que formaban a primeira liña do exército
hasta|lanza, pica
hastile|asta, pau ou vara das lanzas e picas
Haterius|Haterio, orador en tempo de Augusto.
haudquaquam|de ningunha maneira, de ningún xeito
haud|non
haurio|1. sacar, extraer 2. baleirar, agotar, beber, absorber 3. consumir, devorar,disipar 4. percibir, sentir 5. rematar, terminar
haustus|extracción, bebida, trago, sorbo; soplo, respiración, sentimento
hautquaquam|de ningunha maneira, de ningún xeito
hau|haud = non
hebesco|1. atordarse 2. debilitarse
hebes|atordado; sen punta (unha espada); agotado, débil; torpe, non intelixente
hebetudo|estupidez
Hector|Héitor, fillo de Príamo e Hécuba, reis de Troia, irmán de Paris e home de Andrómaca.
Hecyra|sogra. Título dunha comedia de Terencio.
Hegio|Éxio.
heia|ah!
heiulatio|lamentación, lamento, laio
heiulatus|lamentación, queixa
Heius|nome de home.
Hellespontiacus|do Helesponto.
Helvetia|Helvecia, hoxe Suíza.
Helvetius|helvético, suízo.
hemitritaeus|febre (febre semi-tercia) ; o que ten a febre semitercia
hem|ah!, oh!
Heniochi|pobo Sármata.
Heniochus|pobo Sármata.
herba|herba
herbosus|cuberto de herba, herboso
hercisco|repartir unha herdanza, repartir unha sucesión
hercle|por Hércules!
Hercules|Hércules.
hercule|por Hércules!
Hercynia|macizo montañoso de Xermania que ocupaba unha gran extensión, parte da cal hoxe é chamada Selva Negra.
hereditas|herdanza, sucesión
Herennius|Herennio, nome romano de familia.
heres|herdeiro, sucesor
here|onte
heri|onte
Hermaeum|cámara adornada con repisas coroadas por unha testa de Mercurio, bustos tamén chamados hermes ou hermas.
Hermes|Hermes ou Mercurio.
Hermunduri|os Hermunduros, pobo da Xermania.
Hermundurus|os Hermunduros, pobo da Xermania.
Hernici|os Hérnicos, pobo do Lacio.
Hernicus|os Hérnicos, pobo do Lacio.
heros|heroe
Hesperius|da Hesperia.
hesternus|de onte, da véspera
heus|eh! ola!
heu|ah!, oh!
hibernacula|tendas de inverno, cuarteis de inverno, campamentos de inverno
hiberna|cuarteis de inverno, campamentos de inverno
hiberno|1. invernar, pasar o inverno 2. estar nos campamentos de inverno
hibernus|do inverno, invernal
Hiberus|da Iberia.
hic2|aquí
hicine|é este, é esta, é isto?
hic|este, esta, isto
hiemo|pasar o inverno, invernar
hiems|inverno
Hierocaesaria|cidade da Lidia.
Hiero|Hierón, nome de dous reis de Siracusa.
hilare|alegremente
hilaris|alegre, de bo humor, gracioso; fermoso
hilaritas|alegría, ledicia, bo humor; vigor (dunha árbore); fermosura
hilaro|alegrar, poñer de bo humor
hilarus|alegre, de bo humor, gracioso; fermoso
hinc|de aquí, deste lugar, dende este punto
hio|ter a boca aberta, abrir a boca, bocexar
hippocentaurus|hipocentauro, centauro
hippodromus|hipódromo
hircosus|que ole, que cheira a cabrón, a cabra
hircus|cabrón, cabro (macho da cabra)
hirsutus|ourizado, espinoso; hirsuto, de pelo áspero e duro, encrespado
Hirtius|Hircio, cónsur e autor do 8º libro do Bellum Gallicum.
hirundo|anduriña
Hispania|Hispania.
Hispaniensis|hispánico.
Hispanus|hispano, español (Hispani, orum = os Hispanos)
hispidus|ourizado, encrespado; barbudo, peludo
Hispo|Hispo, nome de home.
historiarumst|historiarum est
historia|a historia, o xénero histórico, a obra ou relato histórico; conto, fábula
historicus2|histórico; historiador
historicus|historiador
histricus|propio do histrión, do comediante
histrionalis|histriónico; propio do actor de comedias
histrio|comediante, actor de comedia
hiulcus|aberto, entreaberto; coa boca aberta;
hoccine|hoc-ne
hocine|hoc-ne (nom. neutre ou ablatif de hic-haec-hoc)
hodiernus|de hoxe, do día de hoxe
hodie|hoxe
holitorius|das hortalizas, legumes ou verduras; mercado no que se ofrecen as mesmas
holitor|que vende hortalizas, verduras e legumes.
holocaustum|holocausto, sacrificio
holus|hortaliza, verdura, leguma
homicida|homicida, asasino; cruel, sanguinario
homicidium|homicidio, morte, asasinato
homo|home, ser humano, ser racional
homunculus|homiño; pobre home
honestas|honor, consideración, estimación; honradez, honorabilidade, virtude, honestidade; nobreza
honesto|tratar con distinción, honrar, render honores
honestus|honorable, digno de consideración, digno de estima; honesto, honrado
honorarius|relativo ás maxistraturas; honorario, honorífico
honorificus|honorífico; honorable, glorioso, honroso
honoro|honrar, tratar con distinción, con consideración
honor|honor, honra, homenaxe, estima, consideración; honores, alabanzas, honras (fúnebres); honor, cargo, maxistratura; recompensa, premio, honorarios
Horatius|Horacio. Quinto Horacio Flacco foi o gran poeta lírico e satírico do tempo de Augusto.
hora|hora; tempo, época, estación
hordeum|cebada, orxo
horrendus|terrible, espantoso, horrendo
horrens|ourizado, encrespado
horreo|estar ourizado, estar encrespado, estar teso ou duro; tremer, estremecerse, ter calafríos
horresco|ourizarse, encresparse; tremer, estremecerse, ter calafríos
horreum|hórreo
horribilis|horrible, espantoso, terrible
horridus|ourizado, ríxido, crespo; descoidado, salvaxe, rudo; horrible, espantoso
horror|ourizamento, encrespadura; calafrío, tremor, axitación; horror, terror, espanto
Hortalus|Hortalo.
hortatus|exhortación, estímulo
Hortensius|Hortensio.
hortor|exhortar, animar, estimular, alentar
hortus|horta, xardín, parque; casa de campo
hosce|reforzo de hos (hic, haec, hoc)
hospes|hóspede
hospitalis|referente ao hóspede, hospitalario
hospita|hóspede (fem.), estranxeira
hospitium|hospitalidade, casa de hóspedes, aloxamento, albergue
hospitus|forasteiro, estranxeiro
hostia|víctima (ser vivo ofrecido en sacrificio aos deuses)
hosticus|referente ao estranxeiro, inimigo
hostilis|referente ao inimigo, inimigo, hostil
hostiliter|con inimizade, hostilmente
Hostilius|Hostilio. 1 Nome de familia romana. 2. Tulo Hostilio, un dos reis de Roma.
hostis|inimigo
huc|para acó (responde á pregunta quo?)
hujuscemodi|deste xeito
hujusce|huius (xenitivo de hic, haec, hoc)
hujusmodi|deste xeito
humanitas|humanidade, natureza humana
humanus|humano
humerus|ombro
humidus|húmido, mollado, líquido
humilis|humilde, pobre
humilitas|pequenez, debilidade
humiliter|nun lugar pouco elevado, con baixeza, humildemente, feblemente
humi|na terra
humor|auga, líquido
humus|terra
Hyas|as Híades, irmás de Hías e catasterizadas nunha constelación anunciadora de choiva.
Hybla|Hibla, monte de Sicilia famoso polo seu mel e o seu tomiño.
hybrida|híbrido
Hydra|hidra
Hymenaeus|canto nupcial, himeneo
Hyrcani|os habitantes de Hircania, en Asia, preto do Caspio.
Iacchus|Baco, deus do viño, fillo de Xúpiter e Semele..
Iason|Xasón, xefe da expedición dos Argonautas que navegou ata a Cólquide a procura do vélaro de ouro, o cal conseguíu gracias a Medea, filla do rei.
ibidem|no mesmo sitio
ibi|alí
Iccius|Icio, nome de home.
ico|golpear
ictus|golpe, choque
Idaeus|relativo ao Ida, monte da Frixia.
Ida|monte Ida ; ninfa Ida.
idcirco|por isto, por esta razón
idem|o (a) mesmo (a)
identidem|repetidamente
ideo|por esta razón
Idistavisus| Idistavise, chaira da Xermania.
idolon|imaxe, espectro
idonee|axeitadamente
idoneus|apropiado, axeitado
Idumaeus|da Idumea, comarca meridional da Palestina.
Idus|o 15 nos meses de marzo, maio, xullo e outubro e o 13 nos demais.
Idyme|Idumea, comarca meridional da Palestina.
igitur|xa que logo
ignarus| que non sabe, ignorante, descoñecido
ignavia|inacción, apatía, desidia, preguiza
ignavus|sen actividade, indolente, preguiceiro, frouxo
igneus|de lume, inflamado
igniculus|lume pequeno, faísca, resplandor
ignifer|ardente, inflamado
Ignipotens|ignipotente, señor do fogo. Epíteto de Vulcano, deus do fogo.
ignis|lume
ignobilis|descoñecido, escuro
ignominia|deshonra, vergoña
ignoro|ignorar
ignosco|perdoar
ignotus|descoñecido
ilex|aciñeira
ilicet|podes marchar, acabouse, xa está
ilico|alí mesmo, de contado
Ilium|Ilión, Troia.
illabor|esvarar, afundirse, penetrar
illaesus|ileso, sen dano
illatenus|ata o momento
illecebra|atractivo, encanto
illecebrosius|de xeito seductor
ille|aquel, aquela, aquilo, el, ela
illicio|atraer, arrastrar
illico|alí mesmo, de contado
illic|alí
illido|chocar contra
illigo|ligar
illimis|límpido
illinc|de alí
illino|untar, embadurnar, aplicar sobre, frotar sobre
illucesco|comezar a lucir, a brillar
illuc|cara alá (responde á pregunta quo?)
illudo|xogar con, rirse de, burlarse de
illumino|aclarar, iluminar
illustris|claro, evidente, manifesto
illustro|iluminar, glorificar
Illyricum|Iliria, antiga rexión do sueste de Europa.
Illyricus|relativo á Iliria.
imaginarius|inexistente agás na imaxinación, imaxinario
imaginor|figurarse, imaxinar
imago|imitación, imaxe, retrato
imbecillis|feble
imbecillitas|5|imbecillitat||atis, f. :a febleza psíquica, a frouxidade, debilidade de carácter
imbecillus|feble (de corpo)
imbellia|incapacidade para a guerra
imbellis|incapaz para a guerra, pacífico, apacible
imber|chuvia
imbuo|abrevar, empapar, impregnar
imitamentum|imitación, copia
imitatio|imitación
imitor|imitar
immanis|monstroso, enorme
immanitas|tamaño monstroso, desmesura, salvaxismo, barbarie
immaniter|horriblemente, terriblemente
immaturitas|inmadurez
immaturus|que ven moi cedo, inmaduro
immemor|que non lembra
immensum|enormemente, prodixiosamente
immensus|inmenso
immeritus|que non o ten merecido, inxusto
immigro|pasar a, penetrar
immineo|ser inminente, ameazar
imminuo|diminuír, debilitar, reducir; destruír, arruinar
immisceo|mesturar, confundir
immitis|qui n'est pas mûr; salvaxe, rudo, basto, cruel
immitto|enviar a ou contra, dirixir, encamiñar, deixar libre
immobilis|parado, inmóbil, inmóbel (ben ou propiedade (xur.)
immoderatus|sen medida
immodestia|a falta de compostura e recato, o exceso, desamaño
immodicus|desmesurado, excesivo, incontinente
immolo|sacrificar
immoror|deterse, insistir (sobre algunha cousa, in aliqua re, rei), deterse sobre algo
immortalis|inmortal
immotus|sen movemento, inmóbil
immo|de ningún xeito, non, ao contrario
immundus|impuro, inmundo
immunis|libre (de toda culpa)
immutabilis|inmutable, imposible de cambiar
immutatus|firme,constante, inmutable
immuto|cambiar, modificar
impar|desigual, desproporcionado
impatiens|que non pode soportar
impavidus|calmo, intrépido, impávido
impedimentum|bagaxes
impedio|reter, rodear de,estorbar, embarazar
impello|empurrar contra, precipitarse, lanzarse
impendeo|estar colgado, ameazar
impendo|gastar,custar, consumir, consagrar, desembolsar
impensa|gasto, custo, esforzos, materiais tesouro
imperatorius|relativo ao xeneral
imperator|5|imperator||oris, m. :capitán xeneral, o que ostenta o imperium, o cónsul
imperatum|a orde, o mandato, o precepto
imperito|mandar, comandar, dar ordes
imperitus|ignorante de
imperium|poder (absoluto)
impero|comandar
imperterritus|imperturbable
impertio|consagrar, outorgar, conceder, facer participar
impes|ímpeto, violencia, carga, ataque
impetigo|sarabullo,erupción cutánea, o herpes
impetrabilis|que se pode obter, dispoñible, día favorable para pedir, feliz
impetro|obter
impetus|ímpeto, movemento de ataque,asalto, inspiración
impiger|activo, rápido, dilixente
impigre|con dilixencia, rapidez, sen dubidar
impingo|lanzar, botar contra
impius|que falta ás obrigas da piedade, impío, sacrílego
impleo|encher, saturar, saciar ( - fidem) = dar a aparencia de
implico|pregar, rodear, enlazar
imploro|invocar, implorar
impluo|chver sobre
impluvium|patio interior da casa
impono|colocar, asignar, impoñer
importo|importar
importunitas|a posición desvantaxosa, o carácter violento
impotens|incapaz, irresponsable
imprecor|desexar algún ben ou mal, maldicir,rogar, invocar
imprimo|sinalar, marcar, imprimir
improbitas|maldade, audacia
improbo|desaprobar, condenar, rexeitar
improbus|malo, malvado, violento, mal encarado
impropero|botar na cara,reprender, dirixir reproches
improvidus|falto de previsión e prudencia, imprevisto, descondiserado
improvisus|imprevisto, que chega sen avisar
imprudens|imprudente
imprudentia|a ignoracia, a falta de coñecemento,
impubes|que aínda non ten barba, casto
impudens|desvergonzado, descarado,insolente atrevido
impudenter|desvergonzadamente, insolentemente
impudentia| o descaro, o atrevemento, a ousadía
impudicitia|a desvergoña, a deshonestidade, os malos costumes
impudicus|sen pudor, impuro, impúdico
impulsus|empurrón, pulo, estímulo, promoción
impune|impunemente
imputo|poñer na conta, contar, asignar, atribuír
imus|o máis fondo de, o fondo de
inaccessus|inaccessible
inacesco|acedar, agrear, amargar, desgsutar, molestar; derramarse, estragarse
inaequalis|desigual
inaequaliter|dunha maneira desigual
inambulatio|o paseo, o lugar de paseo
inamoenus|espantoso, horrible
inanimus|inanimado
inanis|endeble, van, oco, baleiro
inaniter|sen fundamento, sen razón, inutilmente
inaro|labrar, cultivar
inauditus|inaudito, abraiante, incrible
inaugurato|despois de consultar os agoiros
inauguro|consultar os agoiros
inauratus|de ouro, dourado
inausus|non tentado
inberbis|sen barba
incalesco|quentarse
incaute|imprudentemente
incautus|incauto, imprudente (con ab e abl., contra) ; perigoso, imprevisto
incedo|avanzar sobre, invadir, tomar posesión de
inceleber|sen sona, ignorado
incenatus|sen cear
incendium|incendio
incendo|encender, abrasar, queimar
incerto|causar incertidume, volver impreciso
incertus|incerto
incesso|atacar, asaltar, insultar, acusar, inculpar, invadir
incessus|marcha, progresión
incestus|impuro, incestuoso
inchoo|comezar
incido2|cortar, tallar, gravar
incido|caer en, chegar, presentarse en
incingo|cinxir
incipio|comezar
incitamentum|aguillón, estímulo
incito|incitar
inclamo|chamar
inclaudico|coxear
inclinatio|propensión, capricho
inclino|ladear, inclinar
inclitus|famoso
includo|pechar
inclutus|famoso
inclytus|famoso
incognitus|descoñecido
incoho|comezar
incola|habitante
incolo|habitar
incolumis|incólume, san e salvo
incolumitas|bo estado de saúde, conservación, saúde
incomitatus|sen compaña
incommodesticus|desagradable
incommoditas|atranco
incommodum|mal estado, atranco
incommodus|desagradable, desvantaxoso
incomparabiliter|incomparablemente
incomprehensibilis|incomprensible
inconcussus|firme, inquebrantable
inconditus|sen soterrar; confuso, en desorde
inconsultus|irreflexivo, irracional
incoronatus|sen coroa
incorporalis|sen corpo, inmaterial, incorpóreo
incorruptus|non corrompido, san, puro, intacto
increbresco|acrecentar, aumentar
incredibilis|incrible
incrementulum|pequeno incremento
incrementum|incremento
increpito|facer ruído, retumbar, reprender
increpo|facer ruído, reprender
incresco|medrar
incruentus|non ensanguentado; que non perdeu sangue, non ferido
incubo|estar deitado en, durmir, vear
incubus|íncubo
inculcatio|acción de inculcar
inculcator|o que bota a alguén aos pés de
inculco|imprimir, gravar; encaixar, facer penetrar en
inculpabilis|que non ten culpa
inculpabiliter|irreprochablemente
inculpate|sen culpa
inculpatim|sen culpa
inculpatio|acusación, inculpación
inculpatus|que non ten culpa
inculpo|inculpar
incultus2|sen coidado, basto, rudo
incultus|suciedade, descoido
incumba|lintel (arquitectura)
incumbo|estenderse sobre, apoiarse sobre, pegarse a
incumulatio|inchazón
incunabula|mantas de neno; berce, lugar de nacemento
incunctabilis|que non dubida
incunctabundus|que non se demora
incunctanter|sen dúbida
incunctatus|feito sen demora
incupidus|que desexa vivamente
incurabilis|incurable
incurabiliter|incurablemente
incurate|sen coidado, con neglixencia
incuria|falta de coidado, neglixencia
incuriositas|neglixencia
incuriosus|indiferente, descoidado
incurro|correr contra, botarse contra, irromper en
incursio|ataque, incursión
incurso|correr contra, chocar con
incursus|choque, ataque
incurvus|curvado, curvo, redondeado
incuso|acusar, reprochar
incustoditus|non gardado; pasado por alto, non observado; imprudente
incus|engra
incutio|inspirar, golpear, chocar
indago|rastrexar, buscar con coidado, indagar
indecens|inconveniente, mal visto, indecente
indecorus|11|||a, um :feo, desagradable
indefatigatus|infatigable
indefensus|que está sen defensa, indefenso
indefessus|sen fatiga
indefinitus|indefinido, indeterminado
index|índice
inde|de alá, pois
India|India.
indicium|a indicación, a revelación, a denuncia
indico2|notificar, prescribir, publicar
indico|ensinar
indictus|non dito, non celebrado
indidem|do mesmo lugar
indigena|o habitante do país, o indíxena
indigeo|carecer de, precisar de
indignabundus|cheo de indignación
indignatio|a indignación
indignitas|a indignidade, a humillación
indignor|indignarse, rexeitar, facer odioso
indignus|indigno
indiligenter|neglixentemente
indiscretus|non separado, estreitamente unido, confundido, indistinto
individuus|que non se pode separar, indivisible
indoctus|ignorante
indolesco|sufrir
indoles|as cualidades innatas, os talentos, as propensións
indomitus|indómito, indomable
indo|poñer sobre, meter, dar nome
induco|introducir
inductorium|o revestimento, a envoltura
inductorius|falaz
inductor|aquel que introduce
inductrix|aquela que engana
inductura|0|||ae, f. :a substancia aplicada
inductus|importado, exótico, extranxeiro
inducula|a camisa de muller
indulco|edulcorar, adozar
indulgens|indulxente, bo, compracente
indulgentia|tenrura, indulxencia
indulgeo|1. ser indulxente, compracente, benévolo 2. coidar, acordar, conceder
indumentum|vestido, traxe
induo|revestir
industria|voluntariamente
industrie|con actividade, con interés
Indus|relativo á India.
indutiae|armisticio, suspensión das armas, tregua
Indutiomarus|Indutiomar.
indu|forma arcaica de in
inedia|o xexún
inefficax|sen efecto, inútil
inenarrabilis|indescriptible, que non se pode explicar
inenodabilis|que non se pode resolver
inenormis|que non é desmesurado
ineo|entrar en, meterse en
ineptio|ser parvo
ineptus|torpe, parvo
inermis|desarmado
inermus|non armado, inofensivo, sen defensa, débil
inerrabilis|que non se pode contar, inenarrable
inerrabiliter|inefablemente
inerrandus|que non se pode describir
inerrativus|que non se adapta a unha descripción
inerratus|non explicado
inerro|vagar por
iners|sen actividade, sen enerxía, inactivo
inertia|incapacidade, preguiza, inacción
inevitabilis|inevitable
inexpertus|non experimentado, novo, non ensaiado
inexpiabilis|inexpiable, implacable
inexpletus|insaciable
inexplicabilis|inexplicable, innomeable
inextricabilis|inexplicable
infacundus|que ten pena de se expresar, sen elocuencia
infamia|deshonor, mala reputación, vergoña
infamis|de mala fama, desprestixiado, de mala reputación
infandus|abominable, vergoñento, horrible, monstruoso
infans2|o neniño)
infans|bebé
infantia|a incapacidade de falar, a infancia
infantilis|de neno, infantil
infaustus|funesto, desgraciado, sinistro, afectado, por desgracia
infectus|non feito, inacabado
infelix|desgraciado
infensus|hostil, desgustado
inferiae|o sacrificio ofrecido aos manes dalguén
inferior|inferior, máis baixo
infernus|dos infernos, infernal
infero|levar a, servir
inferus|os infernos)
infesto|infestar, acosar, devastar
infestus|inimigo, hostil (+dat.)
inficio|recubrir, impregnar
infidelitas|a infidelidade
infidus|por certo, desleal
infigo|cravar en, meter
infimo|facer descender
infimus|o máis baixo, o derradeiro
infinitus|infinito, xeral, indeterminado
infirmitas|5|infirmitat||atis, f. :a debilidade, a enfermidade
infirmo|debilitar
infirmus|débil
infitias|poñer en dúbida, negar
infitiator|o que nega unha débeda
infit|comeza (a falar)
inflammo| 1. queimar, acender 2. inflamar, irritar, acalorar
inflecto|torcer, dobrar, desviar
infligo|1. golpear, bater 2. ferir 3. inflixir, causar
inflo|inflar, soprar
influo|1. fluír, correr 2. invadir 3. introducirse
informatio|1. idea, concepto, representación 2. deseño, esbozo 3. etimoloxía
informis|deforme, tosco, feo, horrible
informo|formar, esbozar, describir
infortunium|infortunio, desgraza
infra|debaixo de, despois de
infrenatus|que ten freo ; sen freo (dous significados contraditorios !)
infrequens|1. escaso, pouco numeroso 2. infrecuente, pouco asiduo
infringo|abater, chocar, romper
infructuosus|infrutuoso, improdutivo
infula|cinta, banda, cinta sagrada
infundo|verter, derramar, envorcar
ingemino|repetir, redobrar, aumentar
ingemisco|xemer,laiar, saloucar, lamentar
ingemo|xemer,laiar, saloucar, lamentar
ingeniosus|enxeñoso, agudo intelixente
ingenium|calidades naturais, carácter, talento, intelixencia
ingens|inmenso, enorme, inxente
ingenuitas|condición de persoa libre, nobreza, honradez, sinceridade
ingenuus|1. nacido libre 2. nobre, honrado 3. feble, delicado
ingero|1. levar dentro 2. botar, lanzar 3. impoñer
ingigno|innato)
inglorius|sen gloria
ingluvies|1. papo, boche 2. voracidade, gula
ingratus|ingrato, desagradable, molesto
ingravesco|empeorar, agravarse, facer máis pesado
ingravo|facer pesado, cargar, agravar
ingredior|ingresar en, entrar en
ingressus|entrada, comezo, paso, marcha
ingruo|caer sobre, botarse sobre, atacar
Inguiomerus|Inguiomero
inhabitabilis|inhabitable
inhabito|habitar en
inhaereo|estar pegado a,estar adherido a, ser inherente a ( dat, ad + ac, in + abl)
inhibeo|reter, deter, impedir, exercer
inhio|1. ter a boca aberta 2. mirar ou escoitar coa boca aberta ou con avidez 3. cobizar, degorar
inhonestus|deshonesto, deshonroso, vergoñento, desprezable
inhospitalis|inhospitalario, bárbaro
inhumanus|inhumano, bárbaro, cruel, groseiro
inhumatus|insepulto, non inhumado
inicio|1. lanzar, botar 2.inspirar, infundir 3. provocar 4. indicar
inimicitia|odio, inimizade
inimicus2|inimigo
inimicus|inimigo)
iniquitas|1. desigualdade 2. desvantaxe, dificultade, adversidade 3. inxustiza
iniquus|desigual, desfavorable, excesivo, inxusto
initialis|inicial, primitivo, primordial
initium|comezo, inicio
injectus|acción de botarse sobre, introdución
injicio|1. lanzar, botar 2.inspirar, infundir 3. provocar 4. indicar
injungo|1. xuntar, unir 2. impoñer 3. inflixir, causar
injuria|1. inxustixa 2. inxuria, aldraxe 3. violación dun dereito, dano, ofensa
injuriosus|inxusto, inxurioso, inicuo, prexudicial
injurius|inxusto, inicuo
injussus|1. que non recibiu orde, non mandado 2. espontáneo
injustus|1. inxusto, inicuo 2. severo, cruel 3. excesivo
inlacrimo|1. chorar por, lamentar 2. gotear, pingar
inlex|sedutor, atractivo
inlibatus|íntegro, completo, enteiro, inmaculado, intacto
inlicitus|ilícito, ilegal, prohibido
inlunis|sen lúa
inluvies|1. sucidade, porcallada 2. charca lamacenta
!inmaturitas|inmaturidade, precocidade, apresuramento
inmerito|inxustamente
inmoenis|ingrato, desagradable
innato|nadar en
innatus|natural, inno
innecto|enlazar, trenzar, urdir
innitor|apoiarse sobre
innocens|inocente , virtuoso, inofensivo
innocentia|inocuidade; costumes irreprochables, integridade, inocencia
innocuus|inofensivo, inocente
innotesco|darse a coñecer (por calquera cousa, aliqua re), revelar
innovo|renovar
innoxius|que non fai mal, inofensivo, inocente
inno|nadar (en)
innumerabilis|innumerable, incontable
innumerus|innumerable
innuo|facer sinais
innuptus|non casado, virxen
inoffensus|non ferido, sen dano; non molestado, sen atopar obstáculos
inopia|pobreza, escaseza
inopinans|sorprendido
inopinatus|inesperado, inopino
inopinus|inesperado, imprevisto
inops|sen recursos, pobre
inpeditius|embarazado
inpeditus|cargado de bagaxes, embarazado, dificilmente praticable
inperatus|non preparado, sen preparación
inplacabilis|implacable
inpromptus|que non é pronto, sen ardor
inprospere|sen éxito
inpugno|atacar, asaltar
inpunitus|impune
inpurus|impuro, corrompido
inquam|digo
inquies2|que non coñece o reposo, axitado
inquies|dirás
inquieto|molestar, axitar, inquietar
inquietus|molesto, axitado
inquino|ensuciar, manchar, estropear, corromper
inquiro|investigar, indagar, descubrir
inquisitio|investigación
inquisti|dixiste
inquis|dis
inquit|dixo
inquiunt|din
inreligiosus|impio
inriguus|aprovisionado de auga, regado
inrisus|burla, faladura
insania|loucura, pasión violenta, furor, rabia
insanio|estar louco, enlouquecer
inscius|que non sabe, que non ten experiencia ; descoñecido
inscribo|escribir en, inscribir, dar un título
insero2|poñer en, intercalar
insero|sembrar, plantar en, inculcar
insideo|estar sentado, ocupar (un lugar)
insidiae|emboscada, trampas
insido|sentarse en, adherirse
insigne|marcas distintivas, honores, distinciones
insisto|marchar sobre, ocuparse de, perseguir
insolens|que non ten o costume, pouco visitado, excesivo
insomnis|que non durme, privado de sono
insomnium|soño, fantasía
insono|resonar, retumbar
insons|inocente
insonus|que non fai ruido, sordo, silencioso
inspecto|mirar, examinar
insperato|inesperadamente
insperatus|inesperado
inspicio|inspeccionar, examinar
inspiro|soplar
instabilis|vacilante, inestable, voluble
instar|+ Gen. = a semellanza de
instauro|renovar, recommenzar, establecer solidamente
instigo|excitar, estimular
instinctus|instigación, impulso
instinguo|estimular, excitar
institor|vendedor ambulante
instituo|organizar, emprender
institutum|uso establecido
insto|1. estar sobre 2. apremiar, insistir 3. estar a punto de,ser inminente
instrumentum|instrumento, útil
instruo|disponer, construir, establecer, dispoñer, proveer, equipar, instruir.
insuesco|acostumar
insuetus|desacostumado
insularius|o habitante dunha insula, o arrendatario
insula|isla, bloque de apartamentos
insulse|insulsa, tontamente
insulto|saltar sobre, brincar, ser insolente,desafiar
insumo|emplear, consagrar ýÿ
insum|estar en
insuo|coser en , ou sobre
insuper|sobre
insurgo|levantarse
insusurro|susurrar, cuchichear
intactus|non tocado, intacto
intectus|non vestido, desnudo; franco, sincero
integer|de arriba abaixo
integritas|saúde, honestidade, imparcialidade
intellectus|comprensión, intelixencia
intellego|comprender
intelligentia|acción de discernir, facultade de comprender, intelixencia
intelligo|comprender
intemeratus|non estropeado, puro, sen mancha
intemperans|intemperante, que non ten medida
intemperanter|sen moderación, sen medida, excesivamente
intemperatus|excesivo, inabarcable
intemperies|estado excesivo, inmoderado de algo ; caprichos
intempestivus|qui est hors de tempo, impropio, inoportuno, intempestivo
intemptatus|non tocado, non probado
intendo|tender, dirixir hacia
intentio|aplicación, esforzo, vontade
intento|tender contra, ameazar
intentus|atento, vixiante
Interamnates|os habitantes de Interamno, cidade da Umbria.
intercalarius|intercalado
intercalo|intercalar, diferir
Intercatia|Intercatia,cidade da Tarraconense.
intercedo|venir, ir entre, intervenir, , estar entre, sobrevir
intercessio|intervención, comparecencia; oposición, intercesión
intercessor|o que se interpoñe, mediador
intercipio|coller, deter, roubar
intercursus|intervención
interdico|prohibir, vedar a alguén
interdictum|interdicto (edicto do pretor a propósito dunha conflicto de propiedade)
interdius|durante o día
interdiu|de día, durante o día
interdum|algunha vez, ás veces, durante ese tempo
interea|entre tanto
intereo|morrer
interfectio|morte
interfector|homicida, asasino
interficio|matar
interfluo|fluir entre; separar
intericio|situar entre
interimo|suprimir, matar
interim|durante este tempo, entre tanto
interior|máis dentro
interitus|morte
interjacio|estar situado entre
interluo|cortar (falando dun curso de auga)
interminor|ameazar fortemente
intermisceo|mezclar, unir
intermissio|descanso, interrupción, suspensión
intermitto|interromper
intermortuus|moribundo
internecio|masacre, matanza
internecivus|que se nutre de matanza, moi sangriento
internicio|masacre, carnizaría
internuntius|intermediario, negociador, parlamentario
internus|asuntos interiores)
interpellatio|interrupción, intervención (en palabras)
interpello|interrumpir (a alguén dirixíndose a el), interpelar
interpolis|que se rexuvenece
interpono|situar entre, opoñer
interpres|intermediario, negociador, intérprete, traductor
interpretatio|interpretación, explicación, tradución, acción de distiguir
interpretor|explicar, interpretar, traducir
interritus|non asustado, intrépido
interrogatio|interrogación
interrogo|interrogar
interrumpo|interromper
interspersus|esparcido a intervalos, salpicado
intersum|participar
intervallum|intervalo, espacio
intervenio|vir, sobrevir
interventus|llegada inesperada , intervención
interviso|ir a ver de vez en cuando, visitar
inter|en medio de, entre
intestatus|intestado, que non testou
intestina|intestino
intestinus|interno
intexo|tecer, entrelazar
intimus|1. o que está no máis profundo, o fondo de 2. íntimo
intolerabilis|insoportable, intolerable
intolerandus|intolerable
intolerans|que non pode soportar
intonsus|non rasurado, non afeitado, que non ten o cabelo cortado, groseiro
intorqueo|torcer, lanzar
intra|en el interior
intremisco|poñerse a tremer, tremer, tremer moito
intrepidus|valente, intrépido
intritus|triturado, machacado; mollado
introcedo|entrar
introduco|facer entrar, introducir
introeo|entrar en (+ac.)
introgredior|entrar en, penetrar no interior
introitus|entrada
intromitto|introducir
introrsum|cara ao interior, cara a dentro
introrsus|cara ao interior, dentro
introrumpo|precipitarse ao interiror de, entrar bruscamente
introspicio|mirar en, mirar ao interior
intro|entrar
intueor|mirar, considerar
intumesco|incharse (de cólera), inflarse; elevarse, crecer
intumus|o fondo de, o que está no interior
intus|no interior
intutus|non gardado, que non está a seguro, pouco seguro
inultus|non vengado, non castigado, impune
inumbro|sombrear, dar sombra
inundatio|inundación
inusitatus|desusado, extraordinario
inutilis|inútil
invado|1. invadir, arroxarse sobre 2. asaltar, atacar 3. apoderarse de
invalesco|facerse forte, afirmarse
invalidus|débil, , feble, flouxo
inveho|transportarse
invenio|atopar
inventor|inventor
inventum|invención
inversum|(in -) = ao revés
inverto|volver, invertir
investigo|buscar, indagar
inveterasco|arraigar, fixarse
invicem|po turno, alternativamente
invictus|invencible
invideo|ter ciumes, envexar
invidia|envexa, cobiza, odio
invidus|envexoso, cobizoso
invisitatus|desacostumado
inviso|ir ver, visitar
invisus|1. odioso, detestable 2. sen ser visto
invito|invitar
invitus|contra a súa vontade
invius|onde non hai camiño, inaccessible
invoco|invocar
involo|volar; atacar, tomar
involvo|facer caer rodando, envolver
in|(ac. ou abl.) en, sobre, contra
Ionicus|da Xonia.
Ionius|xónico.
io|io ! oh !
Iphianassa|un dos nomes de Ifixenia, filla de Agamenón e Clitemnestra. Sacrificada Áulide polo seu pai, ao inicio da expedición a Troia co pretexto de casala con Aquiles. O mito di que Ártemis a substituíu por unha cerva no altar do sacrificio e a levou cara Táuride.
ipse|mesmo (eu mesmo, ti mesmo, etc.)
iracundia|irascibilidade, mal humor
iracundus|irritable
irascor|encolerizarse
irate|con cólera
iratus|encolerizado, irritado
ira|ira, cólera
Iris2|iris, arco da vella
Iris|Iris (deusa), arco da vella
irreligiositas|impiedade
irreparabilis|irreparable
irreprehensus|irreprochable
irrideo|burlarse de (+ ac.)
irritamentum|objecto que irita, excitante
irrito|estimular, excitar, provocar
irritus|vano, inútil
irrumpo|facer irrupción en, precipitarse
irruo|precipitarse, lanzarse contra
Isaac|Isaac.
Isiacus|relativo á deusa Isis.
istaec|ista
istanc|istam
iste|ese
Isthmos|o Istmo de Corinto.
Isthmus|o Istmo de Corinto.
istic|aí
istinc|de aí
istoc|isto
istoscine|isto-ne
istuc|aí [onde ti estás]
is|ese, esa ; aquel, aquela
Italia|Italia
Italicus|italiano.
Italus|italiano.
itaque|por iso, así pois, por conseguinte
ita|así, deste xeito ; ita... ut, así que
item|igualmente
itero|recomezar, repetir
iterum|de novo
iter|camiño
Ithacus|relativo á illa de Ítaca, reino de Ulises.
itidem|do mesmo xeito
Itius|Boulogne-sur-Mer, cidade do norte de Francia, preto do Canal da Mancha.
itur|pasiva de ire = vaise
Iullus|Iulo ou Ascanio, fillo de Eneas e Creúsa.
Iulus|Iulo ou Ascanio, fillo de Eneas e Creúsa.
Ixion|Ixión, rei dos Lapitas, pai de Pirítoo. Condenado por Xúpiter a ser atado a unha roda que xiraba sen parar.
jaceo|estar deitado, xacer
jacio|lanzar
jactabundus|que oscila, desencadeado
jactantia|fachenda, ostentación
jactantius|con máis ostentación, con máis fachenda
jactatio|acción de lanzar, axitación; ostentación, fachenda
jactatus|axitación, sacudida, movemento
jacto|1. botar, lanzar 2. axitar 3. debater 4. lanzar con ostentación, fachendear
jactura|acción de lanzar, perda, sacrificio, dano
jactus|acción de botar, de lanzar, caída
jaculator|lanzador de xavelina
jaculor|lanceiro
jaculus|que se lanza
jajunitas|fame grande
jamdiu|desde hai moito tempo
jamdudum|desde hai tempo
jampridem|desde hai tempo
jam|xa, de contado, de agora en adiante
Janiculum|Ianículo, un dos sete outeiros de Roma.
janitor|porteiro
Januarius|relativo ao mes de Xaneiro.
janua|porta (dunha casa)
Janus|Xano, deus romano das portas e entradas e de todo o que comeza. O seu símbolo era unha cabeza con dúas caras que miraban en direccións opostas.
Javolenus|Xavoleno, xurisconsurto do tempo de Traxano.
jecur|fígado
jejunium|xexún, fame
jocosus|divertido
joco|bromear
jocus|broma
jubar|Lucifer, estrela da mañá ; resplandor, luz, raio
jubatus|que ten crina
juba|crina, guedella, crecha
jubeo|1. invitar a, exhortar ýÿ 2. ordenar
jucunditas|gozo, deleite, pracer
jucundus|agradable
Judaeus|Xudea)
Judaicus|relativo aos xudeus, xudeu.
judex|xuíz
judiciarius| xudicial
judicium|xuizo, decisión
judico|1. xuzgar, facer de xuiz 2. dar unha opinión 3. considerar 4. decidir
jugalis|xugo, conxugal, nupcial, do himeneo
jugera|xugada (medida agraria)
jugerum|xugada
juglans|noz
jugulo|degolar, matar
jugulum|gorxa, clavícula
jugum|1. xugo, 2. xunta 3. ataduras, 4. cima, altura
Julianus|de Xulio César.
Julia|Xulia.
Julius|Xulio.
jumentum|besta
junctim|a continuación; consecutivamente, despois de
jungo|unir
junior|os máis xóvenes, os xóvenes que poden levar as armas)
Junius|Xunio, nome romano de familia.
Juno|Xuno, deusa do matrimonio. Hera en Grecia.
Juppiter|Xúpiter.
Jura|Iura, monte da Galia Narbonense.
jure|xustamente
jurgiosus|disputador
jurgium|querela, disputa, altercado
jurisdictio|xurisdición
jurisjurandum|xuramento
juro|xurar
jusjurandum|xuramento
jussio|orde
jussum|orde
jussu|baixo a orde de
justitia|xusticia, espírito de xusticia
justitium|suspensión da administración de xusticia, vacacións dos tribunais
justus|xusto, equitativo, razoable
jus|1. a lei, xustiza, o dereito 2. zume, salsa
juvenalis|xoven, xuvenil
juvenaliter|coma un home xoven
juvenca|xovenca
juvencus|xovenco
juvenilis|xuvenil
juveniliter|coma un home xoven
juvenis| home xoven
juventa|xuventude
juventus|xuventude
juvo|para que serve? en que resulta útil?
juxta|cerca de
Kalendae|calendas
Kal|abreviatura de Kalendas, o primeiro día de cada mes no calendario romano.
Labdacus|Lábdaco, pai de Laio e avó de Edipo.
labefacio|sacudir, axitar, quebrantar
labellum|pequeno labio, labio delicado
Labeo|Labéon, sobrenome de familia romana.
labes|caída, desprendemento; afundimento, ruina; mancha, deshonra
Labicanus|de Labicum (entre Tusculum e Preneste).
Labici|habitantes de Labicum.
Labienus|Labieno, militar de César.
labor2|pena, sufrimento, traballo penoso
laboriosus|que traballa con gusto, que se adica ao traballo, activo, laborioso
laboro|esforzarse, traballar, sufrir
labor|caer, esvarar
labos|traballo
labo|tambalearse, vacilar, debilitarse, caer
labrum|labio, fociño
Lacedaemonius| Lacedemonio, espartano.
Lacedaemon|Lacedemonia, Esparta.
lacerna|lacerna, capa de tecido groso
lacero|1. trocear, despedazar 2. burlarse 3. facer mal, facer sufrir
lacertus|músculo, brazo
lacer|mutilado, despedazado, feito pedazos
lacesso|acosar, excitar, atacar
Lachesis|Láquesis, unha das tres Parcas.
lacinia|vestido, trozo, borde
Laconicus|de Laconia no Peloponeso.
Lacon|lacedemonio.
Laco| Lacedemonia.
lacrima|lágrima
lacrimosus|11|||a, um :que fai chorar
lacrimo|chorar
lacteo|mamar
lacteus|de leite, leitoso, cor de leite
lacunar|teito artesoado
lacuna|cavidade, fosa
lacus|pía, lago
lac|leite
Ladicula|Ladicula.
laedo|ferir, danar, perxudicar
Laelius|Lelio, nome dunha familia romana. 1. Caio Lelio, o gran amigo de Publio Cornelio Escipión o Áfricano
Laenas|Laenas, sobrenome da familia Popilia en Roma.
laena|capa de inverno (levada sobre a túnica)
laetitia|0|||ae, f. :alegría
laetor|alegrarse, experimentar alegría
laeto|alegrarse (arcaico)
laetus|1. alegre 2. agradable 3. favorable 4. divertido 5. rico, abundante
laevus|a parte esquerda
lagona|botella
laguncula|botelliña
Laius|Laio, pai de Edipo.
Lalage|Lalaxe, nome de muller.
lambo|lamber
lamentatio|les lamentos, xemidos
lamenta|lamentos, xemidos
lamentor|chorar, xemer, lamentarse
lamia|a lamia (especie de vampiro dont co que se ameaza aos meniños)
lampas|facho, antorcha, lámpada
lana|la
lancea| lanza
lancino|facer anacos
laneus|de la
Langobardi|os Langobardos, pobo da Xermania setentrional.
Langobardus|os Langobardos, pobo da Xermania setentrional.
langueo|estar débil, abatido
languesco|poñerse lánguido, debilitarse
languidus|debilitado
languor|fatiga
laniatus|despedazameto
lanificium|elaboración da la
lanio|despedazar, desgarrar
lanius|carniceiro
lanosus|laúdo, cuberto de la
lanugo| 1. la 2. peluxe, a primeira barba
Lanuvium|Lanuvium, cidade do Lacio.
lanx|fonte
Laocoon|Laoconte, sacerdote de Apolo en Troia.
Laodicia|Laodicea, capital de Siria.
Laomedontiada|os Troianos.
Laomedontiades|os Troianos.
lapidarius|propio da pedra
lapideus|de pedra
lapido|apedrear, lapidar
lapis|pedra
lapso|esvarar, tambalearse, caer
lapsus|deslizamento
laquearia|teito artesoado, adornado con artesóns
laqueus|lazo, nó
Larcius|Larcio, nome de familia romana.
Larentia|Acca Larencia, muller de Fáustulo, o pastor que recolleu a Rómulo e Remo . Foi a nai dos doce irmáns arvais.
large|amplamente
largior|dar con abundancia, dar con largueza
largiter|con largueza
largitio|distribución xenerosa, largueza, xenerosidade, prodigalidade
largus|abundante
larua|pantasma
lar|lar
lasarpicifer|fértil en laserpicio
lascivia|diversión, xovialidade, frivolidade ; licenza, desorde, libertinaxe, lascivia
lascivio|folýÿtrer, badiner, jouer
lascivus|lascivo, licencioso
laser|laser (preparación aromática a base de zume de silfio)
lassitudo|fatiga
lasso|fatigar
lassus|cansado
latebra|escondedoiro
latebrosus|cheo de agochos, retirado, secreto
latenter|en segredo
lateo|agocharse
latericius|de ladrillo
latex|licor, líquido
late|dilatadamente ; amplamente
latibulum|escondedoiro, retiro, asilo
laticlavius|que leva o laticlavo (o senador)
Latine|en (bo) latín
Latinus2|Latino, rei do Lacio con cuxa filla Lavinia casou Eneas.
Latinus|latino
latio|acción de levar, dereito (de sufraxio)
latito|estar agochado, ocultarse
latitudo|amplitude
Latium|rexión do Lacio.
Latobrigi|os Latóbrixes, pobo celta.
latomiae|canteiras
Latona|Latona, nai de Apolo e Diana.
latro2|ladrar
latrocinium|bandidaxe, roubo
latro|mercenario, bandido
latus2|amplo
latus|lado
laudatio|eloxio
laudo|1. eloxiar, aprobar, loar 2. pronunciar un eloxio 3. citar, nomear
laurea|loureiro
Laurentes|os Laurentes, pobo do Lacio.
Laureolus|Laureolo, ladrón famoso.
lauriger|coroado de loureiros
laurus|loureiro
Lausus|Lauso, fillo de Mecencio, morto por Eneas.
laus|louvanza, gloria, honor
laute|esplendidamente
lautitia|luxo
lautus|brillante
lavacrum|baño
Lavinia|Lavinia, filla de Latino e segunda esposa de Eneas.
lavo|lavarse
laxamentum|descanso, repouso, respiro
laxo|afrouxar
laxus|amplo, espazoso
lecticariolus|frecuentador do portador de literas
lecticarius|portador de literas
lectica|litera
lectio|lectura (en voz alta)
lectisterniator|o que coloca os leitos diante das mesas
lectisternium|lectisternio
lectito|ler a miúdo, reler
lector|lector
lectulus|pequena cama
lectus2|escollido, distinguido
lectus|leito
Leda|Leda, muller de Tíndaro, rei de Laconia. Zeus uniuse a ela metamorfoseado en cisne, unión da que xurdiron dous ovos, dun naceron Pólux e Helena e, do outro, Cástor e Clitemnestra.
legatio|legación , embaixada, función
legatus|legado, enviado
legionarius|dunha lexión, lexionario
legio|lexión
legitime|lexitimamente
legitimus|lexítimo
lego2|recoller, elexir, ler
lego|deixar por testamento, legar, enviar en embaixada; tomar por lugartenente
Leitus|Leito.
Lemannus|o lago Lemán.
lena|celestina
lenio|suavizar, abrandar, mitigar
lenis|suave
lenitas|suavidade
leniter|suavemente
lenocinium|oficio de medianeiro, coquetería, rebuscamento
lenonius|de proxeneta
leno|proxeneta
lente|lentamente
Lentulus|Léntulo, nome de home.
lentus|flexible, mol, apático, indolente, impasible
lenunculus|pequena embarcación
leo|león
lepide|graciosa, agradablemente
lepidus|graciosos, bonito, agradable
lepos|gracia, encanto
Leptis|nome de dúas cidades de África.
lepus|lebre
Lerna|Lerna, lagoa da Argólide, onde o mito di que Hércules matou a Hidra.
Lesbius|lesbio-a.
Lesbos|Lesbos, illa do mar Exeo.
letalis|fatal
letum|morte, la ruina, destrución
levamentum|alivio, remedio, consolo, le reconforto
levigo|alisar
levis|lixeiro
levitas|lixereza
leviter|lixeramente
levo|1. alixeirar, aliviar, diminuir 2. reconfortar 3. levantar, elevar
lex|lei, condicións dun tratado
libella|pequena moeda de prata
libellum|pequeno libro
libellus|pequeno libro, cartel
libens|de bo grado, gustosamente, con pracer
libenter|voluntariamente, con pracer
libeo|agrada
liber2|o libro
Liber3|Líber, antiga divindade latina, despois confundida con Baco.
liberalis|noble, liberal, xeneroso
liberalitas|bondade, dozura, liberalidade
liberaliter|ao xeito dun home libre, noblemente, dignamente
liberator|libertador
Libera|nome dado a Proserpina e Ariadna.
libere|libremente, sen temor, aberta, espontaneamente
liberi|fillos (fillos et fillas)
libero|liberar
libertas|liberdade
liberta|liberta, escrava manumitida
libertinus|do liberto
libertus|liberto
liber|libre
libet|agrada
libidinosus|lascivo, libidinoso
libido|desexo, gana, paixón
Libitaina|Libitina, deusa en cuxo templo se gardaban tódolos obxectos fúnebres.
libita|fantasias
Libo2|Libón, sobrenome das gens Marcia e Escribonia.
libo|1. derramar 2. probar algo, comer ou beber un pouco de 3. rozar 4. verter, derramar en honor dun deus, facer unha libación a un deus
libraria|biblioteca
libra|libra [peso], balanza
libripens|portador de balanza
libritor| o que dispara as máquinas de guerra
libro|nivelar
libum|pastel, torta
Liburnicus|dos luburnios, de Liburnia (Dalmacia)
Liburnus|mozo de corda, que en Roma acostumaban ser de Liburnia
Libya|Libia, no norte de África.
Libyssus|libio, Áfricano.
licentia|liberdade, poder, licencia
licentiosus|libre, desarreglado, licencioso
liceo|estar valuado, poñer en venta (raro)
licet|aínda que
Licinius|Licinio, nome de familia romana da que foron membros destacados, M.Licinio Craso o tiunviro e, C.Licinio Craso, o orador.
licitatio|puxa
licitumst|licuit
lictor|o lictor
ligneus|de madeira, semellante á madeira
lignum|madeira
Ligones|Os Ligóns
ligo|atar
ligurrio|lamber
Lilybaeum|Lilibeo ( promontorio de Sicilia )
limax|limacha
limen|umbral, entrada
limes|senda, camiño, ruta, surco, pegada
limosus|lamaguento, lamoso
limus|lama, lodo
lineamentum|liña, trazo
linea|liña, separación, cordón, corda
lineola|liña pequena trazada
Lingo|os Lingóns, pobo da Galia Céltica.
lingua|lingua
liniamentum|trazo, contorno
linquo|deixar, abandonar
linter|barca
linteum|tea de liño, vela, cortina
linum|liño, fio ou tecido de liño
Linus|Lino, fillo de Apolo e Terpsícore, tanxedor de lira e mestre de Orfeo.
Lipara|Lípara, illa preto de Sicilia.
lippa|labio, fociño
liquamen|zume, salsa, garum
liqueo|ser claro
liquor2|ser líquido, fluir, fundir
liquor|fluido, líquido
Liriope|Liríope, ninfa, nai de Narciso.
Liscus|Lisco.
lis|proceso, litixio
litigo|disputar, querelar, estar en litixio
litoreus|do litoral
littera|letra
litus|costa
lituus|bastón augural
Livia|Livia, nome de muller, entre outras a segunda muller de Augusto, Livia Drusila.
Livineius|Livineio, nome de home.
Livius|Livio, nome de familia romana. 1. Livio Salinator que tivo como escravo ao poeta Livio Andrónico. 2. Tito Livio, célebre historiador do séc.I a.C., amigo de Augusto, autor de Ab urbe condita.
lixa|axudante, cantineiro
locarius|o que alquila prazas (no espectáculo)
loco|colocar
Locrensis|de Locri, en Italia.
Locri|Locri, cidade do Brucio.
loculus|caixiña
locuples|rico, opulento
locupleto|enriquecer
locus|lugar, sitio; posiciòn, rango; situación. o plural é neutro, excepto có sentido de lugares comúns (loci)
lodicula|colcha
Lollianus|de Lolio, nome dunha familia romana.
Lollia|Lolia, nome de muller.
Lollius|Lolio, nome de familia romana.
lomentum|lomentum (fariña de fabas, ou de arroz)
longe|lonxe, ao lonxe
longinquitas|alonxamento, distancia, lonxitude
longinquus|distante, lonxano
longitudo|lonxitude
longus|longo
loquax|falador, locuaz
loquor|falar
lorica|coraza; parapeto, trincheira
lorum|correa, brida, fusta, azouta
lotus|lavado (participio de lavo)
lubens|que acepta de bo grado
lubricus|esvaradoiro, incerto, perigoso, arriscado
lucar|imposto sobre os bosques sagrados; salario dos actores
luceo|lucir, brillar
lucerna|lámpada
lucidus|brillante, resplandecente, cheo de luz
lucifugus|que fuxe da luz
Lucilius|Lucilio, nome dunha familia romana.
Lucina|Lucina. 1. Nome de Hécate. 2. A que presidía o parto.
Lucius|Lucio, prenome romano.
Lucretia|Lucrecia, muller de Tarquino Colatino celebrada pola súa virtude.
Lucretius|Lucrecia, muller de Tarquino Colatino celebrada pola súa virtude.
Lucrinus|relativo ao lago Lucrino.
lucrum|lucro, proveito, codicia
Lucterius|Lucterio.
luctor|loitar
luctus|loito, lamento, dó
lucubro|traballar á luz dunha lámpada
luculentus|brillante, luminoso; distinguido, de bo aspecto
Lucullus|Lúculo, nome dunha rama da gens Licinia.
Lucumo|Lucumón, un aliado de Rómulo.
lucuntulus|pastel delicado, pequeno pastel
lucus|bosque sagrado
ludia|bailarina
ludibrium|xogo, broma
ludibundus|inclinado ao xogo
ludicrum|xogo público (no circo ou no teatro)
ludicrus|divertido, recreativo
ludificor|burlarse de
Ludius|lidio.
ludo|xogar
ludus|xogo, escola
lues|o que está en licuefacción, neve derretida, epidemia, praga, corrupción
lugeo|estar aflixido, estar de loito
lugubris|vestidos de dó, dó)
lumbus|ril
lumen|1. luz 2. chama, lámpada 3. día 4. claridade, raio 5. ollos
luna|lúa
luo|sufrir, pagar (un castigo)
lupa|loba
Luperca|nome dunha antiga divindade romana, quizá Acca Larentia ou a Loba que aleitou ós xemelgos.
Lupia|río da Xermania, hoxe Lippe.
lupillus|pequeno altramuz
lupula|rameira
lupus|lobo
luridus|amarelo, lívido, pálido
luscinia|reiseñor
Luscinus|Luscino, sobrenome romano.
Lusitanus| Luso, Lusitano (portugués)
lustro|purificar mediante unsacrificio expiatorio, recorrer
lustrum|I. sacrificio expiatorio II. burdel, cubil
lusus|xogo, diversión
luteus|amarelo
lutum|lodo; pro - esse, ser de baixo prezo
luxo|dislocar, desencaixar
luxuria|abondancia, profusión, intemperancia, arbitrariedade
luxuriose|de xeito desarreglado, voluptuosamente
luxuriosus|sobreabondante, exuberante; excesivo, inmoderado
luxurio|abandonarse á molicie
luxus|exceso, intemperancia, fasto; luxación
lux|luz, día
Lycia| Licia, rexión de Asia Menor.
Lycius|Licio.
Lyda|Lidé, nome de muller.
Lyde|Lidé, nome de muller.
Lydia|Lidia, provincia de Asia Menor cuxa capital foi Sardes.
Lydius| Lidio-a
Lygdus|Ligdo, home de Teletusa e pai de Ifis.
lympha|auga
lympho|tolear, caer no delirio
Lynceus|Linceo. 1. Un dos Argonautas. 2. Un compañeiro de Eneas.
lyra|lira
L|Lucio.
Macedonia| Macedonia, rexión setentrional de Grecia.
Macedonicus|Macedonio -a
Macedo|Macedo, nome de home, Macedonio.
macellum|mercado
macero|abrandar, suavizar, consumir, debilitar
macer|Macer, nom de home. 1. Licinio Macer, historiador de época republicana. 2. Emilio Macer, poeta.
machaera|machete
machinamentum|máquina, instrumento
machinatio|máquina
machinator|mecánico, inventor, maquinador
machinatrix|a que trama, maquinadora
machina|inxenio, máquina
machinor|maquinar, urdir (un complot)
macies|escualidez
mactatus|sacrificio sanguento
macte|bravo!
macto|sacrificar
macula|mancha
maculosus|cheo de manchas, manchado,indigno
maculo|ensuciar, manchar
madeo|estar mollado
madidus|húmido
Maecenas|Mecenas, cabaleiro romano, amigo de Augusto e protector de Horacio e Virxilio
Maenas|5|maenad||adis, f. :ménade, bacante
Maenianum|(ord. pl.) balcón
maereo|aflixirse, estar triste, lamentar
maeror|afliximento, tristeza
maestitia|tristeza
maestus|profondamente triste
Magalesiacus|megalesio -a, relativo a deusa Cibeles.
magisterium|función de preceptor, tutela
magister|mestre (de escola)
magistratus|cargo, función pública, maxistratura
magis|máis
magnanimus|nobre, xeneroso, magnánimo
Magnetes|os habitantes de Magnesia, en Asia.
magnificenter|con grandeza, con magnificencia
magnificentia|magnificencia
magnificentus|suntuoso, grandioso
magnifico|honrar
magnificus|suntuoso, grandioso
magnitudo|grandeza
magnopere|1.. especialmente, grandemente, fortemente 2. moito, moi
magnust|magnus est
magnus|11|maj|maxim|a, um :grande
magus|mago
majestas|alta traizón)
majores|os antepasados
malacus|suave, brando
mala|mandíbula
Malea|Malea, promontorio do Peloponeso.
maledicens|maledicente
maledico|inxuriar, aldraxar
maledictum|insulto, inxuria, ultraxe
malefactum|mala acción
maleficium|felonía, dano
maleficus|malo, malvado; nocivo, funesto
malesuadus|que aconsella mal
malevolus|malévolo
male|mal, vilmente
malignus|malo, pérfido, envexoso, avaro
malitia|maldade, astucia, agudeza
malleus|martelo, mazo
Mallovendus|Malovendo, xefe xermano.
malo|preferir
malum2|mazá
malum|mal, desgraza
malus|pessimus (-umus)
Mamercus|Mamerco. Prenome osco e sobrenome de varias familias romanas.
mamilla|seo
mamma|seo, mama
Mamurra|Mamurra, nome de home.
manceps|comprador, arrendatario, propietario
Mancinianus|de Mancino
Mancinus|Caius Hostilus Mancinus, cónsur de Roma
mancipatio|la mancipación, transmisión da propiedade segundo certas fórmulas solemnes
mancipium|mancipación, propiedade; escravo
mancipo|ceder en propiedade, vender; abandonar, traspasar
mancupium|vender)
mancupo|vender
mancus|mutilado, débil
mandatum|mandato, misión
mando|confiar
Mandubracius|Mandubracio, nome de home.
maneo|permanecer
Manes|manes, espíritos dos mortos
mane|pola mañá
manicatus|que ten mangas
manica|manga
manifesto|claramente
manifestus|convencido de
Manilius|Manilio, nome de familia romana. 1. C. Manilio, cónsur. 2. Manilio, autor dun poema sobre astronomía, escrito en época de Augusto.
manipularis|o soldado raso)
manipulus| manípulo (30ª parte da lexión)
Manlius|Manlio, nome de familia romana.
Mannicius|Manicio.
mannulus|pónei
mano|correr, fluir, escaparse de (abl)
mansues|domesticado, doce
mansuetudo|dozura, bondade, afabilidade
mansuetus|1. manso, amansado 2. doce, calmo, tranquilo
manubiae|diñeiro obtido dun botín
manumitto|manumitir
manus|man, pequena tropa
mappa|pano
Marathus|Marato, nome de home. Chamouse así un liberto e biógrafo de Augusto.
Marcella|Marcela, nome de muller.
Marcellus|Marcelo, sobrenome dunha rama da gens Claudia.
marceo|murchar, estar débil
marcesco|languidecer, murcharse; debilitarse, agostar
Marcia|Marcia, nome de muller.
marcidus|murcho, seco; débil, lánguido
Marcius|Marcio, nome dunha familia romana.
Marcomani|os Marcománs, pobo da Xermania.
Marcus|Marco, prenome romano.
Mareoticus|da Marótide, de Libia.
mare|mar
margarita|perla
margo|borda
marinus|mariño
maritalis|conxugal, marital, nupcial
maritimus|marítimo
marito|casar
maritus|home, esposo
Marius|Mario, nome dunha familia romana.
marmoreus|de mármore
marmor|mármore
Maroboduus|Maroboduo, rei dos Marcománs, educado en Roma.
Marsicus|dos Marsos, mársico -a.
Marsi|1|||orum :os Marsos, pobo do Lacio ou pobo xermano.
Mars|Marte, deus da guerra.
Martialis|de Marte
Martina|Martina, nome de muller.
martiolum|pequeno martelo
Martius|de Marte, guerreiro.
Marus|río da Xermania.
masculinus|masculino
masculus|macho, home
massa|masa, pasta, montón
Massicum|viño du Másico
Massilia|Masilia, cidade da Galia Narbonense, hoxe Marsella.
Massinissa|Masinisa, rei de Numidia, avó de Iugurta, primeiro inimigo e logo amigo de Roma.
Mastama|Mastama
Mastarna|Mastarna, nome antigo do outeiro Celio, en Roma.
mas|macho
materia|materia, asunto, pretexto
materies|materia, materiais, asunto, tesis
maternus|maternal
matertera|tía materna
mater|nai
mathematicus|matemático)
matrimonium|casar
matrona|o Marne
Mattium|Macio, capital dos Catos, na Xermania.
mature|oportunamente, no seu tempo
maturo|1. facer madurar, madurar 2. acelerar, apresurar 3. darse presa
maturus|maduro
matutinus|da mañá, matinal
Mauri|os Mouros, habitantes da Mauritania, en África.
Mausolus|Mausolo, rei de Caria, cuxa muller erixíulle o magnífico sepulcro que chegou ser unha das sete marabillas do mundo.
mavelis|preferir)
Mavors|Marte, deus romano da guerra.
maxilla|queixada
Maximus|Máximo, sobrenome romano de home.
Mazippa|Macipa, xefe númida.
meabilis|praticable
meatus|paso, curso, camiño, pasaxe
mecastor|por Castor!
mecum|conmigo
Medea|Medea, princesa da Cólquide que axudou Xasón apoderarse do vélaro de ouro.
medela|medicamento, remedio
medella|medicamento, remedio
medeor|cuidar, tratar
medicamentum|remedio, beberaxe, veleno
medicamen|medicamento, remedio
medicatus|tratado, preparado, envelenado
medica|muller que practica a medicina
medicina|ciencia da medicina, medicina; remedio, poción, alivio
medicus|médico
mediocris|mediano, mediocre
mediocritas|medianía, inferioridade
mediocriter|moderadamente, con medida
meditatio|preparación
mediterraneus|no interior (das terras)
meditor|meditar, pensar , reflexionar
meditullium|medio, espazo intermedio
medium|medio, centro
medius|que está no medio, no centro
Medi|os Medos, habitantes de Meda, en Asia.
Medullina|Medulina, nome de muller.
Megalensis|as Megalesias, festas en honor a Cibeles).
Megalesiacus|megalesio -a.
Megaravicus|Magaravico.
Megara|Mégara, cidade de Grecia.
mehercules|por Hércules!
mehercule|por Hércules ! a fe miña !
Meldi|Meaux.
Melissa|Melisa. 1. A ninfa que atopou o procedemento para recoller o mel. 2. Filla do rei de Creta que xunto coa súa irmá Amaltea, criaron a Xúpiter con leite de cabra.
melium|colar de can
mellitus|de mel, doce
mel|1. mel 2. dozura
membrum|membro, órgano
memento|lémbrate
memini|lembrarse
Memnon|Memnón, faraón.
memorabilis|memorable, famoso
memorandus|memorable, famoso, glorioso
memoratus|famoso, célebre
memoria|memoria, lembranza
memoro|lembrar, referir, facer mención
memor|que se lembra
Menaechmi|Menecmos
Menapii|os Menapios, pobo da Galia Belga.
mendacium|mentira
mendax|mentiroso
mendicus|mendicante
Menelaus|Menelao, rei de Esparta, home de Helena e irmán de Agamenón.
Menenius|Menenio, nome e sobrenome romano de home.
Menippaeus|a Sátiras Menipeas.
mensa|mesa
mensis|mes
menstrualis|mensual
mensus|mes
mens|espíritu
mentior|mentir
mentio|mención, recordo
mentula|pirola, verga
mentum|queixo
meo|pasar, llegar
mephitis|exhalación sulfurosa
mercator|mercader
mercatura|negocio
mercatus|comercio, mercado
merces|salario, recompensa, prezo
mercor|comerciar, mercar
Mercurius|Mercurio, deus mensaxeiro.
mereor|gañar, merecer
mereo|cobrar a soldada
Mererio|Mererio.
meretricius|de meretriz, de muller pública
meretrix|prostituta
mergo|sumerxir, mollar
mergus|chapuzón (dos paxaros)
meridianus|do mediodía, relativo ao mediodía; do sur, meridional
meridies|mediodía, sur
merito|con razón, xustamente, merecidamente
meritum|mérito, conduta
Meroe|Meroe, illa do Nilo.
merula|merlo
merulus|merlo
merus|puro, sen mezcla
merx|mercancía
Messala|Messala, sobrenome da familia Valeria.
Messalina|Messalina, muller de Claudio.
Messalinus|Messalino, sobrenome romano de home.
Messana|Messina, cidade de Sicilia.
messis|mes, colleita
metallum|mina, metal, mineral
meta|fito, fito que marca a chegada dunha carreira.
Metellus|Metelo, nome dunha das ramas da gens Cecilia.
Methymnaeus|de Metimna, cidade da illa de Lesbos.
Metilius|Metilio, nome de familia.
metor|delimitar ; castra - fixar o emprazamento dun campamento
meto|colleitar
metreta|vaso, xerra
Mettus|Metto, nome de home.
metuo|temer
metus|medo, temor
meus|meu, o meu
Mevius|Mevio, poeta vulgar citado polo poeta Horacio.
Mezentius|Mecencio, antigo rei de Etruria aliado de Turno contra Eneas.
mica|partícula, miga, gran
mico|axitarse, brillar
Midas|Midas, rei de Frixia famoso pola súa riqueza.
Mida|Midas, rei de Frixia famoso pola súa riqueza.
migro|emigrar
Milesius|habitante de Mileto, Milesio.
miles|soldado
Miletus|Mileto, cidade de Asia Menor.
miliarium|miliario
militaris|militar
militia|milicia, servizo militar
milito|facer o servizo militar, ser soldado
milium|millo
mille|os millares)
Milo| 1. Milón de Crotona, atleta célebre. 2. Milón, autor da morte de Clodio defendido por Cicerón.
milvus|buxato, ave de rapina, home rapaz, avutre
mimus|mimo ( o actor ou peza)
minaciter|de xeito ameazante
minae|ameazas
minanter|de xeito ameazante
minax|ameazante
Minerva|Minerva, deusa romana da sabedoría.
minime|moi pouco
minimum|moi pouco, o menos posible
!minimus|moi pequeno
ministerium|servizo, tarefa
minister|servidor
ministro|dirixir, gobernar, servir
minitabundus|que profire ameazas
minitor|ameazar (+ Dativ.)
Minoius|de Minos, rei de Creta e pai de Ariadna.
minor2|ameazar
Minos|Minos, rei de Creta e pai de Ariadna.
Minotaurus| Minotauro, monstro cretense, metade home, metade touro, fillo de Pasifae e morto por Teseo.
minuo|triturar, cortar en anacos, empequenecer
minus|menos
minutia|pequena partícula
minutulus|moi pequeno
minutus|reducido
mirabilis|sorprendente, admirable, marabilloso
miraculum|cousa, espectáculo sorprendente
mirandus|admirable
mire|admirablemente
mirificus|sorprendente, extraordinario
miror|1. admirarse, estar sorprendido 2. mirar con admiración, admirar
mirus|sorprendente
misceo|mezclar
misellus|pobre, miserable
Misenum|cabo Miseno, próximo a Nápoles.
miserabilis|lastimoso, patético
miserabiliter|de xeito que excite a compaixón
miserandus|digno de piedade
miseratio|piedade
misereor|ter compaixón, piedade
misere|miserablemente, de xeito lastimoso
miseria|0|||ae, f. :infortunio, adversidade, inquietude, coidado
misericordia|piedade
misericors|compasivo, sensible á piedade
miseror|compadecer, deplorar
miser|infortunado
missilis|que se pode lanzar
missio|envío, indulto concedido a un gladiador
missor|o que lanza (o raio)
missus|a partida dunha carreira
mitella|venda (para unha cura), fita
mitesco|suavizarse, apagarse
Mithridates|Mitridates, rei do Ponto.
mitifico|abrandar, amolecer, suavizar
mitificus|doce, apacible
mitigatio|acción de suavizar
mitigatorius|suavizante, calmante
mitigo|facer suave, calmar, sosegar
mitio|suavizar
mitis|suave
mitra|mitra, turbante
mitto|I. 1. enviar 2. dirixir 3. emitir 4. guindar, lanzar II. deixar partir, despedir
mi|mihi (dativo de ego); vocativo de meus, a, um
mobilis|móbil, desprazable, flexible
mobilitas|inconstancia, veleidade
moderanter|dirixindo
moderatio|acción de moderar, moderación, mesura; goberno
moderator|o que modera, o que regula
moderor|impoñer un límite, dirixir
modeste|con moderación, discretamente
modestia|moderación, mesura
Modestus2|Modesto, gramático.
modestus|Modestus)
modialis|que pode conter un modio (env 8,75 l.)
modice|moderadamente
modicus|medio, moderado, en cantidade moderada
modius| modio (medida de capacidade para áridos (8 l., 75)
modo|somente ; en seguida, fai pouco (modo... modo... xa... xa...)
modulatio|entonación
modulor|cadencioso, melodioso)
modulus|medida, módulo, melodía, modo
modus|mesura, límite, manera
moechus|home adúltero
moenia|muros, murallas
Moesia| Mesia, rexión entre o Danubio e a Tracia.
moleste|difícilmente, con pesar
molestia|pena, disgusto, desagrado, incomodidade
molestus|penoso, difícil
moles|masa
molimentum|esforzo por realizar calquera cousa
molior|poñer en movemento, edificar, emprender
molitio|desprazamento, demolición
molitor|constructor ; o que trama, o que urde
mollio|volver flexible, suavizar, atenuar
mollis|brando, fluido, manexable, flexible
molliter|brandamente, con suavidade
mollitia|suavidade
Molossicus|can moloso
molo|moer
momentarius|dun momento, que non dura máis que un momento
momentum|movemento, influencia, peso
moneo|advertir, persuadir
Moneta|moeda; Moneta = a que advirte (epíteto de Xuno).
monile|colar, alfaias, xoias
monimentum|recordo, obxecto que fai lembrar
monitio|advertencia, aviso, consello
monitum|advertencia
monitus|advertencia
monotropus|só, solitario
monstro|amosar
monstrum|feito que excede ao natural, monstro, monstruosidade
monstruosus|monstruoso
mons|monte, montaña
montanus|montañoso, de montaña
monumentum|recordo, obxecto que fai lembrar
mora|demora, retraso, obstáculo
morbidus|enfermo, achacoso, malsán
morbus|enfermidade
mordeo|morder
moribundus|moribundo
morigerus|compracente, dócil
Morini|os Morinos, pobo da Galia.
morior|morrer
moror|non preocuparse de)
morosus|difícil, pesado, áspero, malhumorado
morsus|mordedura
mors|morte
mortalis|mortal
mortarium|morteiro
mortifer|mortífero, letal
mortuus|morto
Mosa|río da Galia.
Mosteni|os habitantes de Mostena (Lidia).
mos|hábitos
motor|o que move, que abana
motus|movemento, turbación, rebelión, emoción, excitación, sacudida
moveo|desprazar, mover, axitar
mox|logo, despois
muccidus|mocoso
Mucius|Mucio, nome de familia romana.
mucro|punta, espada
mugio|bramar, bruar, bradar
mugitus|bruído
mula|mula
mulceo|acariciar
mulco|maltratar
mulcto|multar, condenar a (+ abl)
mulgeo|muxir, munguir, expremer
muliebris|de muller, feminino
muliebriter|mullerilmente, como unha muller
muliercula|mulleriña, muller débil; prostituta
mulier|muller, esposa
mulio|palafreneiro, muleiro
multa|multa
multifidus|fendido por varias partes, dividido
multiforabilis|que ten moitos buracos
multinodus|nodoso, que ten moitos nós
multiplex|que ten moitas dobras, múltiple
multiplico|multiplicar, incrementar, aumentar
multipotens|moi poderoso
multitudo|xentío, multitude
multo2|castigar, multar
multo|moito, con moito
multum|moito, moi
multus|moito, abundante, numeroso
mulus|mulo, imbécil
Mulvius|Mulvio, nome de home.
Mummius|Mummio, nome de familia romana.
Munatius|Munatio, nome de familia romana..
mundanus|do mundo, do universo, cosmopolita
munditia|elegancia, limpeza
mundus|mundo
munero|regalar, recompensar
munia|cargos, funcións, ocupacións
municeps|cidadán dun municipio, compatriota, concidadán
municipalis|de municipio, municipal
municipatim|de municipio en municipio, por municipios
municipium|municipio
munificentia|munificencia, xenerosidade
munificus|munífico, xeneroso
munimentum|fortificación, baluarte, defensa
munio|resgardado, defendido, fortificado, protexido)
munitio|traballo de fortificación, fortificación, baluarte, trincheira
munitor|o que fortifica, zapador
munitus|fortificado, reforzado, protexido, defendido, resgardado
munusculum|regaliño
munus|7|muner||eris, n. :1. oficio, función 2. obriga, cargo 3. beneficio 4. servizo prestado 5. favor, regalo 6. espectáculo público, combates de gladiadores
muraena|morea (peixe)
Murena|morea (peixe)
murex|púrpura (molusco), púrpura (cor), puntas de ferro (trampa contra a cabalería)
murmur|murmurio, rumor, ruxido
murra|mirra (arxila fina)
murrinus|feito con mirra ; pl. vasos murrinos (pola arxila fina coa que se fabricaban)
murus|muro, muralla, valado
Musa|unha das Musas, Musa (nome romano).
musca|mosca
musicus|relativo á música, músico, musical, poético
mussito|musitar, murmurar
musso|rosmar, murmurar
mustaceus|torta (con viño doce e loureiro)
mustela|donicela, denociña
mustus|fresco, recente
Musulamii|os Musuramos, pobo de Numidia.
mus|rato
mutabilis|mutable, cambiante
mutatio|revolución
mutilus|mutilado, truncado
mutito|convidarse mutuamente
muto|1. trasladar 2. cambiar, mudar, modificar 3. trocar
muttio|(palabra imitativa) pronunciar o son mu, rosmar, murmurar
mutuitans|que busca lograr en préstamo
mutuor|tomar prestado
mutus|mudo
mutuus|recíproco, mutuo
Mycenae|Micenas, patria de Agamenón, no Peloponeso.
Myrina|Mirina, cidade da Eolia.
myropola|perfumista, perfumeiro
Myro|Mirón, escultor famoso.
myrtus|mirto
M|abreviatura de Marcus.
Nabataeus|os Nabateos (pobo de Arabia).
Naiades| Náiades, ninfas das augas.
Nais|náiade (ninfa das augas doces)
nam|pois, porque, en efecto
nanciscor|atopar, encontrar
Nanneius|Nanneio, nome de home.
Nantuates|os Nantuates, pobo da Galia Narbonense.
Narbonensis|de Narbona.
Narcissus|Narciso, fillo de Cefiso e da ninfa Liríope. Víctima da súa beleza, namoróuse de se mesmo ao se contemplar reflectido na auga dunha fonte. Foi transformado na flor que leva o seu nome.
naris|nariz
narratio|narración, relato
narro|narrar, contar, relatar
Nar|río Nar, dos Sabinos e da Dalmacia.
nascor|1. nacer ; natus = (adx.) de idade 2. orixinarse, provir
Nasica|Nasica, sobrenome dos Escipións.
nassa|nasa, trampa
nasus|nariz
natalis|aniversario
nates|nádegas, cu, cachas, traseiro
natio|nación, pobo, raza, xente
nativus|nativo, natural
nato|nadar, flotar
naturalis|natural, innato
natura|natureza, nacemento, orixe, índole, carácter
natus|cachorros dun animal
natu|polo nacemento, pola idade, de idade ; maior, minor natu, máis vello, máis novo
nauclerius|relativo ao patrón ou piloto dun navío
naucum|noz, casca de noz, nada, figa. Úsase nas formas nauci et nauco.
naufragium|naufraxio
naufragus|náufrago, arruinado, fracasado
naumachiarius|o que participa nun combate naval
naumachia|naumaquia, combate naval
Nauportus|Nauportus, cidade e río da Alta Panonia.
nausia|náusea, arcada
Nausicaa|Nausícaa, filla de Alcínoo, rei dos Feacios, quen facilitou a volta de Ulises a Ítaca.
nauta|nauta, mariñeiro
nautea|auga de sentina
nauticus|náutico, marítimo
Nautius|Nautio, nome de home.
navalis|naval
navigabilis|navegable
navigatio|navegación, travesía
navigium|barco, navío
navigo|navegar
navis|nave, barco, embarcación
navita|mariño, navegante
navo|facer con coidado, con celo
Neapolis|Nápoles, cidade de Italia.
nebula|néboa, brétema
nebulo|pícaro, pillo, tunante
necdum|e aínda non
necessario|necesariamente, por necesidade
necessarius2|necesario, inevitable,irremediable, indispensable, amigo
necessarius|parente, amigo, aliado
necesse|inevitable, indispensable, necesario
necessitas|necesidade, falta, carencia
necessitudo|necesidade, obriga, vínculo (de amizade, de parentesco,...)
necessum| = necesse
necopinato|de improviso, inesperadamente
neco|matar
nectareus|de néctar, coma o néctar
nectar|néctar
necto|atar, amarrar, urdir, facerse escravo por débedas
nec|e...non, nin
nedum|con maior motivo, máis aínda
nefandus|nefando, impío, criminal
nefarius|abominable, malvado
nefastus|prohibido por lei divina, nefasto, funesto
nefas|crime, sacrilexio, cousa contraria ás leis divinas
negito|negar repetidamente
neglegens|descoidado, deixado, neglixente
neglegentia|neglixencia
neglego|descoidar, desatender
negotiator|negociante, mercador, comerciante, traficante
negotior|comerciar
negotiosus|ocupado en negocios, absorto, activo
negotium|asunto, ocupación, negocio
nego|negar, dicir que non
nempe|por suposto, sen dúbida
nemus|bosque
nepos|dilapidador, gastador
nepotinus|ostentoso, afeccionado ó luxo
nepotor|dilapidar, malgastar
nepotulus|netiño, neto
neptis|neta
Neptunus|Neptuno, deus do mar.
nequam|inútil, desvergonzado, malo
nequaquam|de ningún modo, en absoluto
nequedum|e aínda non
nequeo|non poder resistirse a.
neque|= e non; nin
nequior|comp. de nequam, inútil, malo
nequiquam|en van, inutilmente
nequitia|mala calidade de carácter, carencia de valor, dispendio, exceso
nequius|malo, de mala calidade
Nereides| Nereidas, ninfas mariñas fillas de Doris e Nereo.
Nereius|relativo a Nereo, do mar, mariño.
Nereus|Nereo (deus do mar)
Neria|Néria (deusa dos Sabinos, esposa de Marte.
Neronianus|neroniano, de Nerón
Nero|Néron, sobrenome da familia Claudia, a que pertenceu o emperador entre os anos 37 - 68 d.C. Lucio Domicio Aenobarbo, que adoptou o nome de nerón ao ser adoptado polo emperador Claudio, casado con Agripina, súa nai.
Nerva|Nerva, nome propio das familias Cocceya e Silia, a que pertenceu o emperador Marco Cocceya Nerva ( 96 a.C. - 8 d.C.).
Nervii|os Nervios, pobo da Galia Belga.
nervus|ligadura; cárcere, prisión
nescioquis|non sei quen
nescio|ignorar, non saber
nescius|que non sabe, ignorante
Nestor|Néstor, lendario rei de Pilos, no sur do Peloponeso.
neuter|ningún dos dous, nin un nin outro
neu|ou non, nin
Nevius|Nevio, poeta épico e dramático natural da Campania (c. 270 - 190 a.C.) e famoso pola súa franqueza.
nexilis|entrelazado, enlazado
nexum|contrato de venda, dereito de vender
nexus|nexo, nó, vínculo, encadeamento
nex|morte, asasinato
ne|para que non, que non, que (verbos de temor e impedimento)
Nicopolis|Nicópolis, cidade do Epiro, en Grecia.
nicto|chiscar os ollos
nidor|olor (que se desprende de algo que se está a cociñar)
nidus|niño, niñada, andel (de biblioteca)
niger|negro
nigresco|ennegrecer, negrexar
nihilominus|non menos, sen embargo
nihilo|en absoluto
nihil|nada
Niliacus|relativo ao Nilo.
Nilus|Nilo
nil|nada
nimbus|nube
nimio|moito
nimirum|sen dúbida, certamente
nimis|demasiado
nimium|demasiado
nimius|excesivo
Niobe|Níobe
nisi|se non ; excepto se
nisus|esforzo
niteo|relucir, lucir, brillar
nitidus|nítido, nidio, brillante, resplandecente
nitor|apoiarse
nivalis|de neve, níveo
nivatus|enfriado con neve
niveus|de neve, níveo
nix|neve
ni|se non, a non ser que
nobilis|coñecido, ilustre; nobre
nobilitas|reputación, prestixio; nobreza
nobiscum|connosco, con nós
nocens|nocivo; culpable
noceo|danar
noctua|curuxa, bufo
nocturnus|nocturno
noctu|de noite, pola noite
nodus|nó; vínculo; articulación; dificultade
Nola|Nola (cidade da Campania)
nolite|= non + imperativo
noli|= non + imperativo
nolo|non querer
Nomentanus|de Nomentum
nomen|1. nome 2. título 3. renome, reputación. (nomine = a causa de, coa escusa de)
nominatim|persoalmente, nominalmente
nomino|nomear, chamar; designar
nonagesimus|nonaxésimo
nonanus|da novena lexión
nondum|aínda non
nonnulli|algún (case sempre en plural= algúns, varios)
nonnumquam|ás veces, algunha vez
nonnunquam|ás veces, algunha vez
nonus|noveno, nono
non|non
Norbanus|Norbano
Noricus|os habitantes de Nórica)
noscitabundus|que trata de recoñecer
noscito|recoñecer; tratar de recoñecer
nosco|coñecer ; aprender, estudar
noster|adx. e pron. pos. noso
nostin|coñeces?
nostras|do noso país, da nosa xente
nos|nós
notabilis|notable
notarius|secretario, escriba, copista
notatio|marca, anotación; nota, observación
nota|signo, letra; sigla, abreviatura; marca, sinal
notesco|darse a coñecer, facerse coñecido
notitia|coñecemento, noticia; notoriedade
noto|marcar, sinalar; notar, anotar
notus|coñecido; famoso; usual, común
novacula|navalla
novem|nove
novercalis|de madrasta
noverca|madrasta
novies|nove veces
novitas|novidade; calidade do homo novus, nobreza adquirida recentemente; cousa insólita, suceso extraordinario
novo|renovar; inventar; cambiar, innovar
novus|novo
noxa|dano, prexuízo; castigo, pena; culpa, delito
noxia|falta, delito; dano
noxius|daniño, nocivo; culpable, criminal
nox|noite
no|nadar
nubes|nube; multitude
nubilum|tempo nubrado
nubilus|nubrado; sombrío, triste, desgraciado.
nubo|casarse (con)
Nucerini|os habitantes de Nuceria
nucetum|noceda, terreo plantado de nogueiras
nucleus|núcleo; óso (das froitas)
nudo|1. espir, desvestir 2. quitar, roubar, saquear 3. privar (de) 4. desprotexer
nudus|espido; destapado; desposuído
nuga|parvadas, bagatelas, miudezas
nullus|ningún; ninguén, nada
Numantia|Numancia
Numantinus|numantino (habitante de Numancia)
Numa|Numa
numen|asentimento (mediante un movemento de cabeza); vontade ; vontade dos deuses, mandato divino; nume, divindade, deus
numero|contar ; pagar
numerus|número
Numida|Númida
Numitor|Numitor
nummus|diñeiro, moeda, sestercio; pequena cantidade
numquam|nunca, xamais
numquid|acaso en algo?, seica en algo?
num|acaso?, seica?
nunciam|agora mesmo
nuncupo|nomear, chamar polo nome ; pronunciar solemnemente
nunc|agora
nunquam|nunca, xamais
nuntio|anunciar
nuntius|1. mensaxeiro 2. noticia
nuper|hai pouco, recentemente
nupta|esposa, casada
nuptiae|nupcias, voda
nuptialis|de voda, nupcial
nurus|nora
nusquam|en ningunha parte, en ningures
nuto|facer acenos coa cabeza
nutricatus|acción de nutrir
nutrico|nutrir, alimentar, criar
nutrimentum|nutrimento, alimento
nutrio|nutrir, alimentar, criar
nutrix|ama de cría
nutus|aceno, xesto (coa cabeza)
nux|noz; todo froito con casca
nympha|ninfa
nymphe|ninfa (forma grega)
Nysa|Nisa (montaña da India, consagrada a Baco)
Nysigenus|nacido en Nisa (montaña da India, consagrada a Baco)
obambulo|pasear por diante de (con dat.), ir diante de
obdormisco|durmir profundamente
obdo|poñer diante, cerrar
obduco|conducir diante; poñer ou trazar diante; cubrir, tapar; velar, ocultar
obduro|aguantar, resistir
obeo|1. morrer 2. visitar 3. encargarse de
obequito|cabalgar diante de, cabalgar arredor de (+ dat)
oberro|vagar diante de ou arredor de (+ D.)
obicio|botar diante; colocar diante, opoñer; expoñer; reprochar
obitus|morte; destrución; ocaso
objecto|opoñer; expoñer, interpoñer, retardar; reprochar
objicio|botar diante; colocar diante, opoñer; expoñer; reprochar
objurgatorius|propio de ou relativo á represión ou censura
objurgo|reprender, censurar, castigar, reprochar, recriminar
objurigo|censurar, vituperar
oblatratrix|a que ladra; (fig.) a que murmura, muller maledicente
oblectatio|deleite, diversión
oblecto|divertir, deleitar; distraer, ocupar agradablemente (un tempo)
oblicus|oblicuo, inclinado
obligatio|acción de implicar nun proceso; acción de responder de; obrigación xudicial, deber
obligo|ligar, atar; obrigar, comprometer
oblino|untar, impregnar; tapar, cubrir
oblique|indirectamente
obliquus|oblicuo, inclinado; indirecto
oblitero|borrar da memoria, facer esquecer; abolir
oblittero|borrar as letras; borrar da memoria, facer esquecer; abolir
oblivio|esquecemento; falta de memoria, distracción
obliviscor|esquecer
oblocutor|o que interrompe, interruptor
obloquor|cortar a palabra; contradicir
obmutesco|enmudecer, perder a voz
obnitor|apoiarse en ou contra; opoñerse, loitar contra
obnoxius|submiso, dependente; exposto a; suxeito a, sometido
oboedienter|con submisión, obedientemente
oboedio|obedecer (con dat.)
oboleo|ulir, cheirar
oborior|levantarse, aparecer, nacer
obrepo|achegarse furtivamente, arrastrarse cara a; invadir, sorprender
obruo|soterrar; oprimir, abafar
obscenus|ouriñal, penico
obscuritas|escuridade
obscuro|escurecer
obscurus|escuro, tenebroso
obsecro|rogar, suplicar
obsequentia|compracencia, submisión
obsequium|1. compracencia, deferencia, obediencia, submisión 2. compracencias culpables
obsequor|condescender, obedecer, someterse
obsero|pechar
observatio|observación; atención, coidado, escrúpulo
observo|observar
obsessor|asediador
obses|refén
obsideo|estar sentado; ocupar un lugar, asediar, bloquear, sitiar
obsidio|asedio (dunha cidade)
obsigno|pechar cun selo, selar, asinar
obsisto|poñerse diante, opoñerse, resistir
obsonatus|compra de provisións
obsonium|provisións, víveres
obsono|comprar provisións
obstinatus|obstinado
obstipesco|quedar inmóbil, quedar estupefacto, quedar paralizado
obstipus|inclinado, inclinado para adiante
obsto|obstaculizar, estorbar
obstrepo|facer ruído, resoar
obstringo|comprometer; forzar; atar, amarrar
obstruo|construír diante; atrancar, obstruír
obstupesco|quedar inmóbil, quedar estupefacto, quedar paralizado
obsum|danar, prexudicar a (+ dat.); estorbar
obtego|recubrir, tapar
obtempero|obedecer a (+ dat.)
obtendo|tender diante, estender diante; alegar; cubrir, tapar
obtentus|acción de tender diante; acción de cubrir; pretexto
obtero|pisar, esmagar; destruír
obtestatio|acción de tomar os deuses por testemuña, invocación solemne
obtestor|tomar como testemuña; suplicar; conxurar
obtineo|1. soster, asegurar 2. posuír 3. manter, conservar
obtingo|suceder, ocorrer
obtrectatio|envexa; detracción, difamación
obtrecto|denigrar, desacreditar, criticar por envexa ou celos
obturbo|perturbar; dispersar; importunar, interromper
obturo|obturar, taponar, atoar
obvagio|chorar, saloucar, impar
obvenio|vir ou saír ó encontro; suceder
obversor|presentarse, mostrarse, facerse ver
obverto|volver cara a
obviam|ó encontro, fronte a, no camiño; ó encontro de
obvius|que se encontra no camiño, que sae ó encontro; obvio, evidente
obvolvo|envolver, cubrir
ob|por, a causa de; ante, diante
occano|soar (un instrumento de vento)
occasio|ocasión, oportunidade; momento favorable
occasus|acaso, posta (do sol)
occento|armar barullo ante unha porta; cantar unha canción inxuriosa ante unha porta
Occia|Occia (nome de muller)
occido2|cortar, cortar en cachos, matar
occido|caer, caer ó chan; morrer, poñerse (o sol)
occino|emitir un grito ou canto de mal agoiro
occipio|comezar, emprender
occipitium|occipicio, caluga, parte de atrás da cabeza
occisio|asasinato
occo|gradar, achanzar a terra que se ara coa grade
occulo|oculto, secreto)
occultatio|acción de ocultar(se)
occulte|ocultamente
occulto|ocultar, esconder
occultum|lugar oculto; parte escondida, segredo
occumbo|atopar a morte, morrer
occupatio|ocupación
occupatus|invadido, ocupado
occupo|apoderarse de, invadir, ocupar; anticiparse a; cortar (a palabra)
occurro|saír ó encontro de
occurso|saír ó encontro; atacar, abalanzarse sobre
occursus|encontro
Oceanus|Océano
ocellus|olliño; chiscadela de ollos
ocius|máis rapidamente
ocrea|greba (peza da armadura); polaina de coiro
Ocresia|Ocrisia
Ocricolum|Otrícoli (cidade de Umbría)
Ocriculum|Otrícoli (cidade de Umbría)
Octavia|Octavia (irmá de Augusto)
Octavius|Octavio
octavus|oitavo
octingenti|oitocentos
octingentus|oitocentos
octogensimus|octoxésimo
octoginta|oitenta
octoni|de oito en oito, oito cada vez
octonus|de oito en oito, oito cada vez
octo|oito
oculus|ollo
odeum|teatro pequeno, odeón
odiosicus|repugnante, odioso
odiossus|desagradable, odioso
odiosus|odioso, molesto
odium|odio
odi|odiar
odorus|oloroso; que ten bo olfacto
odor|olor; perfume
offa|bocado
offendo|chocar contra; chocar; ferir; tropezar con, encontrar
offensa|choque; malestar, molestia, descontento, ofensa
offensio|tropezo; fracaso; desgraza; desgusto
offensus|ofendido, hostil
offero|ofrecer, dar
officina|taller; oficina
officiosus|oficioso, amable, servizal
officio|1. meterse diante, obstaculizar, impedir 2. dificultar, estorbar
officium|1. servizo, función, deber 2. amabilidade, cortesía, civismo 3. sentimento do deber
offirmo|firme, obstinado)
offoco|apertar a gorxa, afogar
offulcio|tapar, cerrar
offundo|verter diante; velar, ofuscar, eclipsar
oggannio|gruñir, roñar
oggero|levar en abundancia
oh|oh!, ah!
olea|oliva
oleo|ulir, cheirar
oleum|aceite (de oliva)
olfacio|ulir, cheirar, percibir un olor
olidus|que cheira mal, fedorento, pestilente
olim|noutro tempo
olitor|hortelán, vendedor de hortalizas
olivum|aceite de oliva
olla|ola de barro, cazola de barro
olor|cisne
olus2|legume, hortaliza, verdura
Olus|Olus (nome de persoa = Aulus)
Olympius|de Olimpia
omen|presaxio, augurio
omitto|neglixente, descoidado)
omnino|completamente, absolutamente
omnipotens|omnipotente, todopoderoso
omnis|todo
onager|onagro, asno bravo; onagro (máquina de guerra para lanzar pedras)
onerarius|de transporte, de carga
onerosus|oneroso, pesado
onero|cargar; encher
onustus|cargado; cheo
onus|carga, peso
opacus|opaco, sombrío; que da sombra, espeso, frondoso
opera|esforzarse, prestar atención); actividade
operculum|cuberta
operio|cubrir; cerrar, pechar
operor|obrar, traballar en, ocuparse en
ophtalmicus|médico oculista, oftalmólogo
opifex|artesán, obreiro
Opimius|Opimio
opimus|rico, abundante; gordo, ben mantido
opinio|opinión, idea, prexuízo; representación
opinor|opinar, pensar
opipare|opiparamente, copiosamente, esplendidamente
opiparus|copioso, rico, espléndido
opitulor|socorrer, auxiliar, asistir, axudar
oplomachus|gladiador armado con armas pesadas
oporteo|convén, interesa, é necesario
oportunus|oportuno; vantaxoso, favorable
opperior|esperar
oppeto|ir ó encontro de, afrontar
oppidanus|cidadán, municipal
oppido|moi, moito; sen dúbida
oppidum|fortaleza; cidade (a excepción de Roma)
oppilo|tapar, obstruír
oppleo|encher completamente
oppono|poñer diante; opoñer; expoñer
opportune|oportunamente
opportunitas|oportunidade, ocasión favorable; vantaxe
opportunus|oportuno, conveniente; propicio, favorable
opprimo|oprimir; matar, aniquilar
opprobratio|acción de botar en cara, reproche, reprensión, reprimenda
oppugnatio|ataque, asalto, asedio
oppugno|atacar; asediar (unha cidade)
ops|sing., poder, forza; axuda ; pl., riquezas; recursos
optabilis|desexable
optempero|obedecer
optimates|aristócratas, optimates
optineo|ocupar, posuír; manter; obter
optingo|suceder; tocar, caer en sorte
optio|elección, opción
opto|desexar; elixir, escoller
opturo|obturar, obstruír
opulentia|opulencia, riqueza
opulentus|rico, opulento
opust|é necesario; é conveniente
opus|traballo
oraclum|oráculo, resposta dun deus; profecía; templo (onde fala un deus)
oraculum|oráculo, resposta dun deus; profecía; templo (onde fala un deus)
oratio|palabra; linguaxe; discurso
orator|orador
ora|beira, límite, ribeira, costa
orbis|mundo
orbitas|privación, pérdida, pérdida dos fillos
orbo|privar, privar dos fillos
orbus|privado , desprovisto, orfo
orchas|especie de oliva
orchesta|bailarín, pantomimo
orchestopolarius|bailarín, acróbata
orchestra|orquestra
orchita|especie de oliva
Orcinianus|do Orco, do inferno, da morte
Orcinus|do Orco, do inferno, da morte, relacionado coa morte
Orcus|Orco, Plutón
ordinarius|normal, regular
ordinator|o que pon orde, o que regula
ordino|poñer en orde, organizar
ordior|urdir, tramar, organizar; comezar, principiar, dar principio a
ordo|regularmente
Orestes|Orestes (pode tero xenitivo en -i)
Orgia|orxías, misterios de Baco
oriens|sol nacente, oriente, levante, leste
origo|orixe
Orion|Orión (constelación)
orior|nacer, comezar; levantarse, saír (o sol)
oriundus|nativo, oriúndo, orixinario
ornamentum|1. equipo, equipamento 2. ornamento, adorno 3. armamento
ornatrix|doncela, servidora (que axuda á señora a vestirse)
ornatus2|provisto de (abl.); adornado, elegante
ornatus|vestimenta, atavío; ornamento, adorno
orno|adornar; equipar, prover; honrar
ornus|freixo; lanza (de freixo)
oro|rogar, pedir; falar, dicir
Orpheus|Orfeo
orthius|canción en ton moi alto
ortus|saída, nacemento (do sol); orixe
os2|rostro; boca, entrada, abertura
osculatio|bico
osculor|bicar, beixar
osculo|bicar, beixar
osculum|bico
Osismi|Osismios (pobo ás beiras do Océano)
ostendo|tender cara adiante; mostrar, presentar
ostentatio|ostentación, alarde, exhibición
ostentator|ostentador, farfallán
ostento|ostentar, mostrar; alardear
ostentus|mostra, alarde; proba, sinal
Ostia|Ostia (porto de Roma)
ostium|porta
ostreum|ostra
ostrum|púrpura
os|óso
Otho|Otón
otiosus|ocioso; neutral, indiferente; tranquilo
otium|ocio, descanso; tranquilidade, calma
ovis|ovella
ovo|recibir os honores da ovación; dar gritos de alegría
ovum|ovo
o|oh!
pabulor|recoller forraxe; alimentarse, pastar
pabulum|forraxe, pasto, alimento
pacatus|pacífico, pacificado
pace|+ Xen. co permiso de
paciscor|establecer un pacto; pactar, estipular, acordar
pactio|convenio, acordo, pacto
pactum|pacto, convenio; (en abl.) maneira, modo
Pacuvius|Pacuvio
Padus|Po (río)
paean|Peán (deus grego; himno en honor a apolo)
paedagogus|pedagogo, preceptor (escravo que acompaña ós nenos)
paelex|concubina, amante; prostituta
paene|case
paenitentia|arrepentimento, pesar
paeniteo|arrepentirse ; me paenitet + xen ou prop. inf. arrepíntome de...
paenulatus|non cidadán
Paetina|Petina
pagus|distrito (subdivisión da ciuitas); aldea, lugar
Palaemon|Palemón (metamorfoseado en deus mariño)
palaestra|palestra, ximnasio
palaestricus|relativo á palestra
palam|abertamente, publicamente; claramente
Palatium|monte Palatino, o palacio
pala|pa, paleta; engaste do anel
Palladium|Paladio ou Paladión (estatua de Palas Atenea)
Pallas|Palas, Minerva, Atenea
palla|manto de muller
palleo|estar pálido; palidecer
pallidus|pálido, descolorido
palliolum|manto pequeno, capa pequena; capucha
pallium|manto grego, manto, capa
pallor|palidez
palmatus|adornado con palmas; que ten forma de palma
palma|palma da man, man; rama da palmeira, palma, palmeira; dátil
palmula|palma da man
palor|andar errante; dispersarse
palpebra|a pálpebra
palpo|acariciar, aloumiñar, adular; palpar
paludamentum|manto militar
paludatus|vestido co manto militar
palumbus| Palumbus (pomba)
paluster|pantanosos
palus|pantano, lagoa, estanque
Pamphylia|Panfilia
panarium|paneira
Pandateria|Pandataria (illa no mar Tirreno)
pando|estender, tender; abrir
Pandusa|Pandusa (nome de home)
pandus|curvo, curvado
pango|fixar; acordar, pactar, cerrar; compoñer
panis|pan
Pannonia|Panonia (Hungría)
Pannonicus|Panonio, de Panonia (Húngaro)
pannus|pano, anaco de tea
Pansa|Pansa
panthera|pantera
Panthia|Pantia
pantomimus|pantomima
Pantuleius|Pantuleio (cabaleiro romano)
papaver|durmideira (planta)
Paphos|Pafos (cidade da illa de Chipre)
papilla|mamila, teta
Papirius|Papirio
Papius|Papio
papyrum|papiro
parasiticus|de parasito, relativo ó parasito
parasitus|parasito
paratus|preparación; preparativos, aparato, pompa
parciloquium|sobriedade de palabras
parco|perdoar
parcus|económico, parco, escaso
pardus|leopardo
parens|pai, nai; antepasado
parento|celebrar unha cerimonia fúnebre, facer un sacrificio un honor dun morto
pareo|parecer, aparecer, presentarse; obedecer a
paries|muro, parede
parilis|parecido, semellante, igual
pario|parir; producir; adquirir
Paris|Paris
pariter|igualmente; (- atque/ac/ut) igual que
Parius|de Paros
parma|broquel, escudo pequeno
paro|preparado, ben preparado, ben equipado)
parricida|parricida
parricidium|parricidio ; alta traizón
parsimonia|economía, aforro; moderación
pars|parte; facción, bando
Parthus|Parto
partiarius|que participa de, que ten unha parte
particeps|que participa, partícipe; socio
partim|en parte
partior|dividir, partir, repartir
partio|partir, repartir
parturio|estar de parto, parir
partus|cría, fillo
parumper|por pouco tempo, por un momento
parum|pouco
parvolus|moi pequeno, pequeniño
parvulus|moi pequeno, pequeniño
parvus|pequeno
par|parella
pasco|apacentar, alimentar
Pasiphaa|Pasifae (tamén Pasiphae, es)
Passenus|Paseno
passerculus|gorrionciño, paxariño
passer|gorrión, paxaro
passim|por todas partes, á desbandada; desordenadamente, indistintamente
passus|paso (1,479 m.)
pastor|pastor
pastus|pasto, alimento (dos animais)
patefacio|ser aberto, abrirse
patefio|ser aberto, abrirse
patens|descuberto; patente
pateo|é evidente que
patera|pátera, copa de boca ancha
paterfamilias|pai de familia (familias é un xenitivo arcaico)
paternus| paterno, do pai, dos antepasados
pater|senadores
patesco|abrirse; estenderse
patibulum|patíbulo, forca
patiens|+ xén., acostumado a soportar, que soporta ; sufrido, paciente, tolerante
patientia|paciencia, tolerancia; pasividade, resignación
patientius|con bastante paciencia, con máis paciencia, con demasiada paciencia
patinarius|peixe en salsa)
patina|tarteira, cazola
patior|soportar, sufrir, padecer; ser vítima de
patratus|pater patratus (senador designado para sancionar un tratado con outros pobos. Débese manter a expresión latina pater patratus na tradución)
patria|patria
patricius|patricio, nobre
patrimonium|patrimonio
patrius|paterno, patrio; hereditario, tradicional
patrocinium|patrocinio, protección
patrona|protectora, patroa
patronus|avogado, defensor, patrón
patro|realizar, executar, efectuar
patruelis|de curmán, que garda relación co tío paterno
patruus|tío (paterno)
patulus|ancho
paulatim|pouco a pouco, paulatinamente
Paula|Paula
Paulina|Paulina
paulisper|pouco tempo, durante pouco tempo
paulo|pouco, un pouco, algo
paululum|moi pouco
paulum|pouco, un pouco
Paulus|Paulo
pauperies|pobreza, miseria
paupertas|pobreza, penuria, miseria
paupertinus|pobre, escaso
pauper|pobre
Pausanias|Pausanias
pausa|interrupción, parada, pausa
pauxillatim|pouco a pouco
pauxillum|moi pouca cantidade, cantidade insignificante
pavefacio|asustar
paveo|estar asustado, ter medo; temer
pavesco|asustarse; temer
pavidus|asustado, atemorizado
pavimentum|pavimento
pavor|pavor, medo
pavo|pavo real, pavón
pax|paz
pecco|cometer unha falta, delinquir; equivocarse
pecto|peitear
pectus|peito; corazón; sede da intelixencia, intelixencia
pecuarius|pecuario, gandeiro
peculatus|malversación
peculiaris|adquirido co seu peculio, peculiar, particular, propio, persoal
peculium|peculio, aforros (dun escravo)
pecuniarius|monetario, pecuniario
pecunia|diñeiro, moeda; riqueza
pecuniosus|rico ; que reporta, lucrativo
pecus2|animal doméstico (de rabaño), res
pecus|gando
pedester|de infantería; pedestre
pedes|soldado de infantería, infante; peón
pedica|atadura para trabar os pés, traba; trampa, cepo
pedico|sodomizar
pedisequa|criada, escrava que acompaña
pedisequus|escravo que acompaña, lacaio, paxe
peditatus|infantería
Pedo2|Pedo
pedo|peidar, peidear, botar peidos
pegma|taboado, palco; tremoia do teatro
pejero|perxurar, xurar en falso (per salutem alicuius - = xurar en falso pola saúde de alguén.)
pejus|(comp. de male) de forma peor, peor
pelagius|11|||a, um :peláxico, de mar aberto, marítimo
pelagus|mar
Pelasgus|grego
Pelia|Pelias (rei de Tesalia)
Pelida|Pélida, o fillo de Peleo, Aquiles
Pelides|Pélida, o fillo de Peleo, Aquiles
pellicio|seducir, atraer
pellicula|pel delgada, película
pellis|pel
pello|botar, expulsar; empuxar
Pelopeus|de Pélope (avó de Agamenón)
Pelorus|Peloro (promontorio ao leste de Sicilia)
pelta|pelta (escudo pequeno en forma de media lúa)
Penates|Penates (deuses protectores do fogar e da patria)
pendeo|estar suspendido; pender
pendo|pesar; sopesar, valorar, estimar
pendulus|pendente, colgado; inclinado
penest|penes est
penes|en poder de
penetrabilis|penetrable, accesible; que penetra, penetrante
penetrale|o lugar máis retirado
penetralis|retirado, recóndito
penetro|facer entrar, introducir; penetrar
penitus|profundamente, ata o fondo
penna|pluma
pensilis|pendente, colgante
pensio|paga, pensión; pago do aluguer
penso|pesar, apreciar; pensar; compensar; pagar; cambiar
pensum|peso de la que un escravo debía fiar diariamente; tarefa
pensus|de peso, importante
penuria|falta, penuria; fame
penus2|provisións, víveres
penus|provisións, víveres
peplum|peplo (vestido de Palas Atenea; vestido de gala das mulleres gregas)
perago|cumprir, acabar
peragro|percorrer
perambulo|pasear, percorrer
perantiquus|moi antigo
pera|alforxa, macuto
percarus|moi querido; moi caro, moi custoso
percello|derrubar, abater
Percennius|Percenio
percipio|recoller, coller; percibir, recibir
percitus|axitado
percontor|preguntar, interrogar (aliquem aliquid) (aliquem aliquo)
percoquo|cocer ben
percrebresco|propagarse, divulgarse
percunctor|inquirir, interrogar, preguntar
percupio|ansiar, anhelar
percurro|atravesar correndo, percorrer
percussio|percusión, golpe; medida, tempo marcado (en métrica ou música)
percussor|asasino
percutio|golpear
perdius|que pasa todo o día, que dura todo o día
perdomo|someter, domar
perdo|perdido, desesperado; excesivo; depravado)
perduco|levar, conducir
perduellio|delito de alta traizón
perduellis|inimigo público
peregre|no estranxeiro
peregrinatio|viaxe polo estranxeiro, residencia no estranxeiro; viaxe
peregrinitas|condición de estranxeiro, gustos estranxeiros
peregrinus|estranxeiro
perendie|pasadomañá
perennis|que dura todo o ano; duradeiro, perenne
pereo|perecer, morrer; irse
pererro|vagar a través de; percorrer
perfectus|rematado, perfecto
perfero|levar a cabo, realizar; executar (ordes); soportar; transportar, levar ata un sitio
perficio|1. facer completamente, acabar, rematar 2. perfeccionar 3. levar a bo termo
perfidia|perfidia, mala fe
perfidus|pérfido, infiel, desleal
perflo|soprar
perfluo|estar inundado; sobordar
perforo|perforar, furar
perfrico|fregar fortemente, friccionar; untar
perfringo|romper completamente, abrirse paso pola forza
perfruor|gozar enteiramente de, gozar moito con
perfuga|desertor, tránsfuga
perfugio|fuxir a refuxiarse; desertar
perfugium|refuxio, asilo; escapatoria
perfundo|verter sobre; mollar, empapar; bañar, inundar
perfungor|ter pasado por
Pergama|Pérgamo (fortaleza de Troia)
Pergamon|acusativo
pergo|1. dirixirse a, proseguir 2. continuar, persistir 3. ir máis lonxe, continuar marchando
pergraecor|vivir como un grego, levar unha vida disoluta
pergratus|moi agradable
pergula|pérgola, alpendre; habitación
perhaurio|esgotar, consumir, baleirar por completo, apurar por completo; recoller con avidez
perhibeo|presentar, ofrecer; relatar, contar; nomear, mencionar
Periander|Periandro
periclitabundus|que proba as súas forzas
periclitor|ensaiar, experimentar; arriscar; estar en perigo
periclum|1. ensaio, experimento 2. perigo, risco
periculosus|perigoso, arriscado
periculum|1. ensaio, experimento 2. perigo, risco
perimo|destruír, aniquilar, matar
perinde|igualmente, da mesma maneira
periniquus|moi inxusto
perinsignis|moi insigne
Perinthus|Perinto (cidade de Tracia)
periodicus|periódico
periscelis|axorca, brazalete (que levaban as mulleres por encima dos nocellos)
peritia|coñecemento, experiencia; mestría, pericia, habilidade
peritus|perito, experto, entendido
peri|acerca de
perjuro|perxurar; mentir; traizoar
perjurus|mentireiro, perxuro
perlego|ler completamente
perlevis|moi lixeiro
perlicio|seducir, atraer
perlinio|untar completamente
perlucidus|diáfano, claro, límpido
perluo|lavarse
permadefacio|inundar
permagnus|moi grande, moi importante
permaneo|permanecer, quedar, durar
permano|manar; estenderse ata
permeo|ir ata, chegar ata, penetrar en; atravesar
permetior|medido; atravesado, percorrido)
permisceo|mesturar completamente, mesturar; revolver
permissus|permiso, permisión
permitto|enviar; permitir, deixar ir, soltar; encomendar, confiar
permodestus|moi moderado, moi reservado, moi modesto
permoveo|axitar, remover; emocionar, conmover
permulceo|acariciar; adular; calmar
permultus|moitísimo
permunio|acabar de fortificar, fortificar solidamente
permutatio|cambio, modificación; permuta
permuto|cambiar, permutar
pernicies|perdición, ruína
perniciosus|pernicioso, funesto
pernicitas|axilidade, soltura, rapidez, lixeireza
pernix|áxil, pronto, rápido, lixeiro
pernocto|pasar a noite
pernotesco|facerse moi coñecido
pernox|que dura toda a noite
pernumero|contar totalmente
peropportunus|moi oportuno
peroro|acabar, concluír (un discurso); expoñer completamente; in + Ac. = declamar contra
perpauci|moi pouco numerosos, moi poucos
perpaucus|moi pouco
perpauxillum|moi pouquiño
perpello|conmover, emocionar; inducir a, impulsar a
perpendo|pesar con coidado; sopesar
perperam|mal; por descoido, por erro
perpetior|sufrir con paciencia, aguantar, soportar
perpetro|levar a cabo, realizar, perpetrar
perpetuitas|continuidade; perpetuidade
perpetuo|sen interrupción, continuamente; perpetuamente; para sempre
perpetuus|perpetuo; continuo
perpudesco|sentir unha gran vergonza
perquam|completamente
perquiro|investigar con coidado; informarse
perrumpo|romper completamente, esnaquizar; pasar pola forza a través de
Persae|persas
persalsus|moi gracioso, moi enxeñoso
Persa|persas
perscribo|escribir detalladamente, escribir completamente
persedeo|permanecer sentado
persequor|1. perseguir, proseguir, continuar 2. poñer esforzo en
Perseus|Perseo
perseveranter|con perseveranza
persevero|manterse, perseverar, persistir
persolvo|saldar, satisfacer, pagar
persona|máscara de actor; personaxe, papel; carácter
persono|17|||as, are :1. soar por todas partes, resoar 2. facer ruído 3. facer resoar, gritar forte 4. dar o sinal de combate
perspicio|examinar coidadosamente, mirar atentamente
perspicuus|transparente, diáfano, claro; evidente
persto|quedar inmóbil, permanecer no sitio; persistir
perstrepo|resoar; facer resoar
perstringo|apertar forte, comprimir; crispar; rozar lixeiramente; criticar lixeiramente
persuadeo|persuadir, convencer
persuasio|persuasión, convencemento, crenza
persulto|saltar, brincar; percorrer saltando, pasear con aire de triunfo
pertaesus|estar farto de + Xen.)
pertenuis|moi lixeiro, moi débil
perterritus|asustado, aterrado
pertimescendus|que se debe temer, que ten que temerse
pertimesco|temer moito, temer; tremer
pertinacia|persistencia, obstinación, pertinacia
pertinaciter|obstinadamente, pertinazmente
pertinax|que agarra con forza, que non solta a súa presa; pertinaz
pertinenter|de maneira pertinente, convenientemente
pertineo|estenderse ata, chegar a (ad + ac.) ; pertencer, concernir
pertractatio|manexo (de negocios ou asuntos públicos), administración
pertracto|palpar, tocar; manexar; estudar a fondo
pertraho|sacar, arrastrar, levar á forza; atraer
pertrunco|cortar
perturbatio|confusión, perturbación, desorde
perturbo|desordenar, perturbar; inquietar
perula|alforxa pequena
peruro|19|peruss|perust|is, ere, ussi, ustum :1. queimar completamente, consumir 2. inflamar, abrasar
pervado|invadir, penetrar
pervagor|errar, vagar; percorrer por todas partes; invadir (o espírito)
pervasto|devastar completamente, destruír
perveho|transportar; ir (nalgún medio de transporte), trasladarse
pervello|estirar, tirar fortemente; importunar, facer sufrir
pervenio|chegar; conseguir
perverse|perversamente
perversitas|perversidade, depravación, corrupción
pervicacia|obstinación, pertinacia; firmeza, constancia
pervicax|obstinado, pertinaz; firme; sólido
pervigilo|velar moito tempo, pasar a noite en vela
pervigil|que está en vela toda a noite, que non durme
pervinco|vencer completamente; triunfar
pervius|accesible, transitable
pervolo| voar a través de, percorrer voando
pervorse|torcidamente; perversamente
pervulgo|difundir, divulgar
per|a través de, por
pessimus|(superl. de malus) moi malo, pésimo
pessulus|ferrollo, pasador (mecanismo para trancar portas ou ventás)
pessum|arruinar)
pestifer|funesto; pestilente; nocivo
pestilens|pestilente, apestado, insán; funesto, pernicioso
pestis|peste, epidemia; praga
pes|pé
petitio|candidatura, campaña electoral; petición
petitor|demandante; aspirante, candidato
petorritum|carro de catro rodas (de orixe gala)
peto|1. tratar de alcanzar, dirixirse a 2. atacar 3. tratar de conseguir, buscar, aspirar a, pedir, demandar
petulans|descarado, petulante
petulantia|insolencia, petulancia, descaro
pexatus|que leva un vestido novo, vestido de novo
Phaethon|Faetonte
Phalaris|Falaris
phaleratus|adornado con fáleras (adornos metálicos militares; adornos de mulleres); adornado
phalera|fáleras (placas metálicas que servían de adorno para os cabalos)
Pharmacussa|Farmacusa (illa próxima a Creta)
Phasis|Fasis (río)
phiala|copa (ancha e pouco fonda)
Philadelpheni|habitantes de Filadelfia (cidade de Lidia)
Philippus|Filipo
Philopator|Filopátor
philosophia|filosofía
philosophus|filósofo
philyra|membrana debaixo da cortiza do tileiro; tira da pel do papiro
phoca|foca
Phoebe|Febe
Phoebus|Febo, nome grego de Apolo
Photis|Fotis (nome de muller)
Phraates|Fraates, rei dos Partos
Phrygia|Frixia
Phrygii|Troianos, Frixios
Phryx|Frixio
physicus|físico, naturalista
piaculum|o sacrificio expiatorio, o sacrilexio, o crime
piamentum|a expiación
Picenum|O Piceno (rexión de Italia)
pictor|pintor
pictura|pinturapietas
Pieria|Pieria (rexión de Macedonia)
pigeo|estar desgustado, lamentar, causar pena
piger|preguiceiro, xesticulante
piget|estou apenado (acusativo de persoa, xenitivo de cousa), + inf. = costa moito
pignus|o peñor
pigritia|a preguiza
Pilatus|Pilatos, Poncio-Pilatos
pila|pelota
pileatus|cuberto do pileus (gorro do escravo)
pilentum|o carro (de orixe gala), o vehículo para damas
pileus|pilleus, gorro de liberto
pilicrepus|o xogador de pelota
pilleus|pilleus, gorro de liberto
pilus|pelo
Pindus|Pindo (monte de Tracia)
pineus|do piñeiro
pingo|pintar
pinguis|graxo
pinnatus|o que ten ás, emplumado
pinna|pluma, á
pinnula|pluma pequena, pequena á
pinso|bater
pinus|o piñeiro
pio|ofrecer sacrificios expiatorios, vingar
piper|pementa
pipio|piar
pirata|pirata
piscarius|do peixe
piscator|pescador
piscicapus|pescador
piscina|viveiro, piscina
piscis|peixe
piscor|pescar
piscosus|abundante en peixes, semellante a un peixe
Piso|Pisón
pistor|o panadeiro
pistrinum|xirar a roda)
Pituavius|Pituavio
pituita|arrefriado, pituita
pius|pío, xusto
placamentum|o medio de aplacar, a víctima expiatoria
placeo|o que prace, agradable) 2. parecer bo, agradar
placet|iso, gústame
placide|tranquilamente, apraciblemente
placidus|plácido, calmo tranquilo
placito|agradar moito
placo|someterse alguén bondadoso á consideración de alguén
plaga|1. golpe, ferida; rexión 2. trampa, rede
plagiarius|o plaxiario (aquel que vende como escravo un home libre)
plagigerulus|moído a golpes
plagipatida|o chivo expiatorio
plagium|plaxio
plago|golpear, batir
plagula|manta, folla
planarius|chan, ao mesmo nivel
Planasia|illa de Planasia (entre Córsega e Etruria)
Plancina|Plancina
planctus|acción de golpear con ruído, o golpe
Plancus|Planco
plane|verdadeiramente, completamente, claramente
plangor|lamento
plango|1. golpear 2. golpearse de dolor 3. lamentarse
planitia|a superficie plana, a planicie
planities|a planicie
planta|a planta (do pé)
planto|plantar
planus|liso, doado, claro
plasma|modulación afeminada
plastes|pintura (nome grego)
platea|praza pública, rúa grande
Plato|Platón
plaudo|batir, golpear, aplaudir
plaustrum|a carreta
plausus|o bater (das ás ou dos pés), o aplauso
Plautia|Plaucia (Plaucia Urgulanila, primeira esposa de Claudio)
plebecula|o populacho, a clase modesta
plebeius|plebeo, vulgar
plebes|a plebe
plebs|a plebe
plectilis|trenzado
plecto|castigar
Plecusa|Plecusa (nome grego)
Pleiades|As Pléiades (sete fillas de Atlas e Pleiona metamorfoseadas en constelación)
plenus|1. cheo 2. farto, entero, completo, abundantemente provisto
plerique|a maior parte
plerumque|a maior parte do tempo
Plias|As Pléiades
plicatrix|a que dobra a ropa
Plinius|Plinio
ploratus|o grito de lamento
ploro|berrar, chorar
plostrum|carro de guerra, carreta, vehículo
pluma|pluma
plumbeus|o chumbo
plumbum|o chumbo
plumula|pluma pequena, colchón de plumas
pluo|caer como a choiva
plures|pl. máis que, máis numeroso
plurifariam|en diferentes lugares
plurimum|moitísimo, moi frecuente
plurimus|xeralmente en pl., o máis numeroso, o máis grande, frecuente
pluris|pl. máis que, máis numeroso
plus2|máis
plusculum|un pouco máis, un pouco máis que
plusculus|o que está en cantidade un pouco maior, máis que
plus|máis, máis caro
Plutarchus|Plutarco
Plutonius|de Plutón
pluvia|a choiva
pluvius|chuvioso, que fai chover
poculum|copa
podex|o traseiro, o ano
poena|sufrir un castigo)
poeniceus|vermello vivo, púrpura
poenio|punir, castigar; vingar
Poenus|Cartaxinés
poeta|poeta
Polemo|Polemón
polio|pulir, adornar
politura|pulimento
politus|pulido, liso, brillante
polleo|ter o poder, ser eficaz
pollex|polgar
polliceor|prometer
pollicitor|prometer moito
Pollio|Polión
pollucibiliter|esplendidamente
polluctura|a comida espléndida, a ofrenda
polluo|macelar
Pollux|Pólux
Polus2|Polo
polus|o polo, o ceo
Polybius|Polibio, Pólibo
Polyclitus|Policleto
pol|por Pólux, abofé que si!
pomarius|da horta
pomerium|o pomerium (espazo consagrado fora dos muros de Roma, onde non estaba permitido edificar nin cultivar)
Pometia|Pometia (cidade dos Volscos)
pomifer|que leva froitos
pompa|procesión, cortexo, séquito
Pompeiani|habitantes de Pompeia
Pompeiopolis|Pompeiópole (cidade de Cilicia)
Pompeius|Pompeio
Pomponianus|Pomponiano
Pomponius|Pomponio
Pomptinus|Pontino
pomum|froito
ponderosus|pesado
pondo|de peso (distingu as unidades monetarias e os pesos)
pondus|peso
pone|detrás de
pono|1. colocar 2. depositar 3. colocar, preparar 4. instalar 5. presentar, establecer
pons|a ponte
Ponticus|do Ponto (-Euxino)
pontifex|pontífice
pontificatus|o pontificado, a dignidade do pontífice
Pontius|Poncio-Pilatos
pontus|alta mar, o mar
Popidius|Popidio
Popilius|Popilio
popina|taberna, baiuca
poples|o xarrete
poplo|populo
Poppaea|Popea
Poppaeus|Popeo (nome de home)
popularis|o partido dos poulares
populatio|estrago, pillaxe, devastación
populator|o que devasta, que estraga
populor|devastar
populosus|numeroso
populus2|álamo
populus|pobo
porcus|porco
porrigo|dirixir adiante, estender, estirar
porro|adiante, máis lonxe, ao lonxe, máis tarde, ademáis
porrum|o porro
Porsenna|Pórsena
porta|porta (dunha cidade)
portendo|presaxiar, predicir
porticus|o pórtico
portio|parte, porción
portitor|o porteiro
portorium|o portazgo, a peaxe
porto|levar
Portunus|Portuno (deus dos portos)
portus|porto
posco|reclamar, demandar
Posides|Posides (liberto de Claudio)
possessio|posesión
possessorius|posuidor (término de dereito)
possessor|o posuidor, o propietario
possideo|ter en posesión, posuír
possum|poder
posteaquam|despois de que
postea|logo
posterior|que ven logo, último
posteritas|posteridade, porvir
posterius|máis tarde
posterus|no sucesivo
postfero|situar detrás, poñer en segundo lugar
posthabeo|poñer en segundo posto, estimar menos
posthac|despois daquelo
postilla|= postea
postis|xamba (da porta)
postliminium|retorno, reentrada na patria, o dereito de volver entrar
postmodo|máis tarde, un día
postmodum|pouco despois, de contado, logo
postmoerium|o pomerium
postpono|poñer en desuso, facer menos caso que
postquam|despois que
postremo|por último
postremus|derradeiro
postridie|o día seguinte
postulaticius|reclamado (polo pobo)
postulatio|a demanda, a reclamación
postulo|demandar, reclamar
Postumius|Postumio
Postumus|Póstumo
post|despois
potatio|a borracheira, a orxía
potens|potente
potentia|1. a forza 2. o poder, a potencia, a autoridade, a influencia
poterium|a copa
potesse|posse
potestas|1. a potencia, o poder 2. o poder dun maxistrado 3. a facultade, a ocasión de facer calquera cousa
potiono|administrar unha bebida
potior2|mellor, preferible; de máis valor, superior
potior|apoderarse de
potio|acción de beber, a bebida, a beberaxe
potissimus|o principal, o máis importante, o esencial
potis|posible
potius|primeiro
poto|beber
potus|a bebida
praeacutus|que remata en punta
praebeo|suministrar
praecalidus|moi quente, fervente
praecaveo|1. impedir con medidas preventivas 2. estar en garda, tomar precaucións
praecedo|marchar diante, preceder, adiantar
praecellens|eminente, que sobresae
praecelleo|ser superior, sobrepasar
praecelsus|moi elevado
praeceps|no abismo)
praeceptum|o precepto, a regla, a lección
praecido|cortar a ras, cortar
praecinctus|vestido, envolto, recuberto
praecingo|cinguir, envolver
praecino|resoar diante
praecipio|20|praecep|praecept|is, ere, cepi, ceptum :1. coller diante, o primeiro 2. recomendar, aconsellar, ordear 3. dar os preceptos, ensinar
praecipitium|o precipicio
praecipito|precipitar(se)
praecipue|sobre todo
praecipuus|principal, esencial
praeclare|claramente, perfectamente
praeclarus|luminoso, resplandecente; brillante, remarcable
praecludo|pechar diante dalguén, a alguén, atrancar
praeconium|oficio de pregoeiro, publicación, anuncio
praecordia|as entrañas, o corazón, os sentimentos
praeco|heraldo, pregoeiro
praecurro|correr diante, adiantar
praedatitius|procedente do botín
praeda|o botín, os despoxos, a presa
praedicatio|acción de pregoar, apoloxía
praedico2|dicir publicamente, proclamar
praedico|dicir antes, fixar por anticipado, determinar
praeditus|dotado de
praedium|propiedade, dominio
praedor|facer botín, remitir á pillaxe
praedo|salteador, bandido
praedulcis|moi doce
praeduro|endurecer, endurecerse
praedurus|moi duro
praeeo|preceder, dicir o primeiro a alguén, dictar
praefatio|acción de falar primeiro de, o preliminario, o prefacio
praefectura|cargo de prefecto, prefectura
praefectus|gobernador, administrador
praefecundus|moi fecundo
praefero|levar diante, pregoar, preferir
praefervidus|fervente
praeficio|poñer á cabeza de
praefigo|cravar, furar, atravesar
praefinio|fixar de antemán
praefluo|deslizarse por diante, regar
praefor|dicir antes, dicir ao principio, dicir por adiantado
praefringo|quebrar
praefulgeo|brillar diante
praegnans|recinto
praegnas|que está preto de producir, inflado, inchado
praegnatio|o embarazo, a xestación
praegracilis|moi delgaducho
praegrandis|moi grande
praegravidus|moi pesado
praegravis|pesado, penoso
praegravo|sobrecargar
praegredior|marchar diante, preceder, adiantar
praegressio|a acción de preceder
praegressus|a acción de preceder
praegustator|o degustador (escravo que proba previamente os pratos)
praegusto|degustar o primeiro, previamente
praehibeo|suministrar, administrar, doar
praejacto|dicir con xactancia
praelego|escoller por adiantado; bordear, costear; explicar
praelongus|moi longo
praeluceo|brillar diante, brillar vivamente
praelum|prensa, lagar
praematurus|precoz, prematuro
praemineo|ser elevado, poder máis que
praeministro|(+ D.) estar preto dalguén para lle servir, ser servidor de
praeminor|ameazar por adiantado
praemitto|enviar diante
praemium|recompensa
praemunio|fortificar por anticipado
praenavigo|navigar diante, costear
praeniteo|mostrarse polo seu brillo
praenuntius|precursor, que presaxia
praeparcus|moi aforrador
praeparo|preparar
praeparvus|moi pequeno
praepatior|sufrir moito
praepedimentum|o impedimento, o obstáculo
praepedio|estorbar, trabar
praependeo|coller diante, estar suspendido ante
praepes|que voa rapidamente
praepigneratus|dado de antemán
praepilatus|redondeado pola punta (venablos)
praepinguis|moi graxo
praeplecto|golpear con anterioridade
praepollens|moi poderoso
praepolleo|ser moi poderoso, ganar o
praeponderatio|a máis grande pesadez
praepono|poñer á cabeza de + dat.
praepositus|comandante, oficial
praeposterus|feito en mal momento
praeripio|quitar de debaixo da nariz
praeruptum|o precipicio
praesaepe|cortello, cabaleiriza, comedor
praesagio|prever, presaxiar, augurar
praesagium|o presentimento, a previsión
praesagus|que adiviña, que presinte
praescribo|escribir diante, prescribir
praescriptio|o título, o encabezamento; a prescripción; o pretexto
praesens|presente
praesentarius|que axita ao instante
praesentia|presencia, aparición
praesentio|presentir, adiviñar
praesertim|sobre todo
praeses|o que está á cabeza de, o xefe
praesideo|protexer, velar por, dirixir, comandar
praesidium|garda
praestabilis|remarcable, distinguido
praestantia|superioridade
praesto2|aquí, moi preto, a man
praestolor|atender
praesto|é preferible)
praestringo|apretar, alcanzar, debilitar
praestruo|contruir primeiro
praesumo|coller por adiantado, presentir
praesum|comandar, dirixir
praes|o garante
praetempto|alongar, explorar ás apalpadas; sondear, ensaiar, probar
praetendo|ter por adiantado, diante de si mesmo
praetenuis|moi delgado, moi fino
praeterea|ademáis
praetereo|pasar diante, omitir
praeterfluo|verter preto de, bañar (unha vila, falando dun curso de auga)
praeteritus|transcorrido, pasado
praetermitto|omitir, deixar pasar
praeterquam|excepto, agás
praeter|diante de, ao longo de, máis alá de, agás
praetexo|bordear
praetextatus|vestido coa toga pretexta
praetexta|a pretexta, a toga pretexta
praetorianus|o pretoriano
praetorius|do pretor
praetor|pretor
praetura|a pretura
praeuro|quemar pola punta
praevaleo|valer máis, prevalecer
praevalidus|vigoroso
praevaricator|prevaricador, avogado que traizoa ao seu cliente
praevehor|adiantarse, pasar diante, deixar atrás
praevenio|adiantarse, preceder
praeverto|facer pasar diante, adiantar, previr
praevius|que precede, guía
praevorto|adiantar
prae|diante, a causa de
prandium|a cea, o almorzo
prasinus|verde (cor do porro)
pratum|prado
pravius|que precede, que va diante, guía
pravus|de través, deforme, malo
Praxitelius|de Praxíteles
precarius|precario, mal asegurado, pasaxeiro
prex|súplica
precor|rogar, suplicar
prehendo|coller
prelum|prensa, lagar
premo|oprimir, machucar, angustiar
prendo|suxeitar, coller
prenso|tratar de coller
presbiter|ancián, sacerdote
presbyter|ancián, sacerdote
pressule|apretando, sostindo un pouco
pressura|a presión
pressus|comprimido, apoiado, aumentado, redobrado
pretiosus|1. precioso, que ten un prezo 2. que costa caro 3. que paga caro, xeneroso
pretium|o prezo, o valor, a recompensa, o salario
Priamus|Príamo
Priapus|Príapo
pridem|despois de moito tempo
pridie|a véspera
primanus|o soldado de primeira liña
primigenius|primitivo, primeiro da súa especie, maior
primipilaris|o centurión primípilo
primipilus|primípilo, centurión primipilario
primitivus|primeiro, primoxénito, primitivo
primitus|en primeiro lugar
primogenitus|primoxénito, maior
primordium|o principio, o comezo
primoris|o primeiro, a primeira
primo|primeiramente, en primeiro lugar
primumdum|primeiramente
primum|primeiramente, por primeira vez
primus|prior)
princeps|primeiro, xefe, emperador
principaliter|principalmente
principatus|primeiro lugar
principium|a primeira liña, o cuartel xeral)
prior|de antes, precedente
Priscus2|Prisco (nome dun gladiador)
priscus|vello, ancián
pristinus|ancián, as orixes
priusquam|antes que
prius|antes que
privatim|a título privado, a título persoal
privatus|privado
privignus|o fillo dun primer matrimonio
privo|o simple particular)
proavus|o bisavó, o ancestro
probe|convenientemente
probitas|a boa cualidade moral, a honestidade, a dereitura
probo|comprobar, aprobar, probar
probrosus|infame, deshonrado; deshonroso, afrentoso
probrum|torpeza, adulterio, incesto, infamia, insulto, ultraxe, vergoña
probus|honesto
procax|descarado, desvergoñado
Proca|Proca (rei de Alba)
procedo|achegarse, rematar
procella|a tempestade
proceres|as personaxes eminentes, os grandes
proceritas|altitude, altura
procerus|alongado, longo, alto, grande
procido|derrubarse, caer hacia diante
Procillus|Procilo
procinctus2|estado daquel que está presto ao combate
procinctus|equipado para a batalla
proclamo|berrar fortemente, lanzar grandes gritos
proclivis|o terreno en pendente)
proconsularis|proconsular
proconsul|procónsul
procreo|dar vida a, procrear
Proculeia|Proculeia (nome de muller)
Proculeius|Proculeio
Proculus|Próculo
procul|lonxe, ao lonxe, de lonxe
procumbo|inclinarse, caer a terra, estirarse
procuratio|a acción de administrar, a xestión, a dirección
procurator|o procurador (administrador dunha provincia), o xerente, o administrador
procuro|ocuparse
procurro|correr diante, lanzarse a paso de carga, correr máis lonxe
procus|aquel que pide unha muller en matrimonio, o pretendente, o amante
prodeo|avanzar, saír; aparecer en público
prodico|fixar unha data máis tarde, aprazar
prodigium|prodixio
prodigus|que prodiga, que malgasta; que produce en abundancia, abundante, pródigo.
proditio|revelación, indiscreción, traizón
proditor|o traidor
prodo|publicar, traizoar, transmitir
produco|facer avanzar, facer saír
proeliator|o guerreriro, o combatente
proelior|combatir
proelium|combate
profano|profanar, manchar
profanus|profano, impío, sacrílego, criminal
profectio|a saída
profecto|seguramente, naturalmente
profero|presentar, facer parecer, volver poñer, levarse
professio|a declaración (oficial), a manifestación; a acción de facer profesión de
professorius|de profesor, de rétor
proficio|ser útil
proficiscor|marchar
profiteor|declarar abertamente, recoñecer
profligo|levar un golpe decisivo, abatir, invertir
profluo|verter de antemán, fluir
profluvium|fluxo menstrual
profor|presentar, relatar, expoñer, dicir
profugio|fuxir, abandonar ; escaparse
profugus|fuxitivo
profundum|profundidade (do mar)
profundus|profundo; denso, espeso ; elevado
profusus|pródigo
progenies|a filla, o fillo, a raza, a familia
progero|levar diante, fóra
progigno|crear, xerar, producir
prognatus|o descendente)
progredior|avanzar
prohibeo|prohibir
prohibitorius|que pon un obstáculo
prohinc|pois, así
proicio|botar diante, expulsar
proinde|todo coma si
prolabor|esvarar (diante ou hacia abaixo)
prolato|extender, agrandar, prolongar, diferir
prolecto|atraer, seducir
proles|a raza, o linaxe, a posteridade
prolicio|atraer
prolixus|alongado
prolubium|desexo, capricho
promereo|merecer a pena de, comportarse ben con alguén
Prometheus|Prometeo
promico|crecer, lanzar, saír, parecer
prominens|o relevo, a eminencia
promisce|indistintamente, confusamente, en desorde
promiscus|indistinto, común; confundido, indiferente
promiscuus|común, indistinto
promissio|a promesa
promissum|a promesa
promissus|longo, que colga, que se deixou crecer
promitto|que se deixou crecer, que colga)
promoveo|facer avanzar, agrandar, promover
promo|visible, manifesto; presto, dispoñible; disposto, resolto)
promptarius|promptaria cella = a fresquera, a despensa
promptus|presto, fácil, rápido
promulgo|pregoar, publicar
promunturium|o promontorio
pronepos|a bisneta
pronuba|aquela que acompaña á noiva, Xuno
pronuntio|declarar, declamar, prometer
pronus|as pendentes)
prooemium|o preludio, o preámbulo, o comezo
propalam|publicamente
propatulo|en público, á vista e ciencia de todo o mundo
propello|empurrar adiante, rechazar, afastar
propemodum|casi
propere|rápido, a présa
propero|apresurarse (+inf)
Propertius|Propercio
properus|pronto, rápido, presuroso
propexus|peiteado hacia adiante, que colga
prope|preto de
propino|beber primeiro, pasar a copa, dar a beber
propinquitas|proximidade
propinquo|achegarse
propinquus|preto
propitio|volver propicio, dobrarse para un sacrificio
propitius|propicio
propono|expor, referir, ofrecer
Propontis|A Propóntide (mar de Mármara)
propositum|intención, asunto tratado
propraetor|propietario
proprietas|a propiedade, o carácter propio, o dereito de propiedade
proprius|propio, particular
propterea|porque
propter|a causa de, xunto a
propugnator|o defensor, o combatente; o protector
propugno|combatir diante, protexer, defender
propulso|rexeitar
prora|a proa
prorepo| avanzar arrastrándose, reptar
proripio|tirar de ; se - precipitarse
prorogo|prolongar, prorrogar
Prorsa|prosa
prorsum|a présa, precipitadamente
prorsus|diante de, directamente
prorumpo|facer saír, precipitarse
proruo|precipitarse; empurrar fóra de, abatir, derrubar
prosa|prosa
proscaenium|o de diante da escena
proscenium|a ante-escena
proscribo|facer saber por un anuncio ; proscribir
proscriptio|a proscripción
prosequor|seguir, perseguir, continuar, conducir en cortexo
proserpo|arrastrarse
proseucha|a sinagoga
prosilio|saltar, brincar
prosopopoeia|prosopopeia
prospecto|mirar diante, ver de lonxe, ter vista sobre
prospere|con éxito
prosperus|feliz, próspero
prospicio|mirar de lonxe, ter vista sobre, prever
prosterno|botar por terra, derrotar
prostituo|prostituir
prosto|estar exposto, estar prostituido
prosum|ser útil, servir
protego|resgardar, protexer
protendo|estirar diante, extender
protenus|todo recto diante del, cotinuando avanzando, sen interrupción
protero|esmagar, moer
proterreo|asustar, aterrar
proterve|con violencia, con insolencia
protervus|audaz, descarado
protinus|hacia diante, constantemente
protraho|non rematar nunca, prolongar
proturbo|botar diante súa, rexeitar
prout|segundo que, na medida en que
proveho|adiantarse
provenio|vir diante, adiantarse; nacer; producirse, ter lugar
proverbium|proverbio, dito
providentia|a previsión, a providencia, o poder sobrenatural
provideo|prever, organizar
provincialis2|de provincia
provincialis|provincial
provinciatim|por provincia
provincia|a provincia
provisus|a acción de ver á distancia, a previsión, a acción de prever
provoco|chamar a fóra, provocar, excitar, rivalizar; chamar, tomar partido
provolvo|rodar hacia diante
proximum|a vecindade, as proximidades
proximus|o primeiro... o segundo
proxumo|achegar(se), estar preto
pro|diante, por, en lugar de, en consideración de
prudens|prudente, previsor
prudenter|con sagacidade, con prudencia, con clarividencia
prudentia|a prudencia, a previsión
pruina|a xeada, a neve
pruna|ameixa
prurigo|a comechón
psallo|tocar a cítara
Psecas|Psecas ou Psécade (nome grego)
psittacus|o loro
Psyche|Psiqué
Ptolemaeus|Ptolomeo
pubesco|facerse adolescente
pubes|púber, adulto
publicanus|o publicano, o recaudador de impostos
publice|publicamente, oficialmente, a costa do Estado, en masa
Publicius|Publicio
publico|confiscar en proveito do Estado
publicum|o ben público, o Estado
publicus|público
Publius|Publio
pudenda|as partes pudendas
pudenter|con pudor, con moderación
pudeo|teño vergoña de...
pudibundus|vergoñento
pudice|pudicamente, virtuosamente
pudicitia|a castidade, o pudor, a moralidade
pudicus|virtuoso, honesto
pudor|vergoña
puellaris|da mociña
puella|moza, mociña
puellus|o neno pequeno
puerilis|infantil, de neno, irreflexivo
puerilitas|a puerilidade, a infancia
pueriliter|de xeito infantil
pueritia|infancia
puerpera|a parturienta, muller recién parida
puer|neno, escravo xove
pugilatus|o puxilato
pugillares|as tablillas (para escribir)
pugil|o puxilista
pugio|o puñal
pugnaciter|con ensañamento
pugna|a batalla, o combate, o puxilato
pugno|combatir
pugnus|puño
pulcer|bo, fermoso
pulcher|bo, fermoso
pulchre|ben, fermosamente
pulchritudo|beleza
pulex|a pulga
pullarius|pulario, augur que coidaba e consultaba os polos sagrados
pullati|xente mal vestida, (con túnicas oscuras)
pullulo|ter vástagos, pulular, multiplicarse, esparcir
pullus2|retoño dun animal
pullus|negro, oscuro, moreno
pulpamentum|o cacho de carne
pulpa|carne
pulpitum|o tablado, o estrado, a escena de tablas
pulso|quebrantar, bater
puls|as papas
pulvinarium|o coxín do leito (onde se situaban as estatuas dos deuses para o banquete)
pulvinar|o coxín do leito no que se situaban as estatuas dos deuses para o festín
pulvis|polvo
pumex|pedra pómez
punctulum|pequena picadura
pungo|picar, furar, facer sufrir, acosar
puniceus|vermello púrpura
Punicus|púnico, cartaxinés
punio|castigar
pupillus|o pupilo, o menor
puplicitus|en nome do Estado, publicamente
puppis|popa
pupulus|o mociño
pure|propiamente
purgo|despexar, limpar (se-) disculparse
purpuratus|vestido de púrpura (purpuratus, i = o alto dignatario)
purpura|a púrpura
purpureus|de púrpura
purus|puro
pusillus|moi pequeno, mezquiño
pustulatus|purificado a lume, puro
pustula|a pústula, a bocha
putamen|casca de noz
puteal|brocal, puteal (lugar sagrado onde se reunían banqueiros e mercaderes)
puteo|estar podre
puteus|o pozo
putide|con afectación
putidiusculus|algo un pouco inoportuno
putidulus|afectado
putidus|podre, picado, afectado
putillus|pequeno
puto|1. podar, limpar, intervir 2. calcular 3. estimar, pensar, crer 4. supoñer
putrefacio|podrecer
putris|podre, roido
pycta|puxilista
Pylades|Pílades
pyramis|a pirámide
Pyramus|Píramo (río de Cilicia)
Pyrenaeus|Os Pirineos (a miúdo en plural)
Pyrgopolinices|Pirgopolinices
Pyrrhus|Pirro (rei do Epiro)
Pyrrus|Pirro
Pythicus|Pítico, da Pitia
pyxis|caixa, pequena caixa
P|Publio
Quadi|Os Cuados (pobo de Moravia)
quadragenus|corenta cada un, cada vez corenta
quadragesimus|cuadraxésimo
quadraginta|corenta
quadrans|0,25 as (moeda)
Quadratus2|Cuadrato
quadratus|cadrado
quadriduum|o espazo de catro días
quadriennium|o espazo de catro anos
quadrifariam|en catro partes
quadriga|(xeralmente en pl.) cuadriga, tiro de 4 cabalos
quadrijugus|tiro para catro
quadrimus|de carto anos
quadringenties|catrocentas veces
quadringenti|catrocentos
quadriremis|a cuadrirreme
quadrivium|a encrucillada
quadrum|o cadrado, o cuarto
quadrupedo|a catro patas
quaerito|buscar durante moito tempo
quaero|buscar, preguntar
quaeso|se che gusta, pídocho
quaestio|a búsqueda, a cuestión, a enquisa
quaestorius|do cuestor
quaestor|o cuestor
quaestus|a búsqueda, a vantaxe, o proveito
qualis|tal que
qualitas|cualidade
qualiter|de que xeito ; relat. así como
quamdiu|canto tempo?
quamlibet|canto se queira
quamobrem|por que
quamprimum|en canto sexa posible
quamquam|aínda que
quamvis|aínda que
quam|1. acusativo feminino do pronome relativo = que 2. acusativo feminino sing. do interrogativo = que? quen? 3. despois de si, nisi, ne, num = aliquam 4. relativo de unión = et eam 5. introduce o segundo termo da comparación = que 6. adv. = canto
quandoquidem|xa que
quando|cando, xa que
quanquam|quoque, aínda que
quantitas|cantidade
quanto|canto?, con tanto = tanto como
quantulumcumque|por pouco que sexa
quantulum|como de pouco?
quantuluscumque|por pouco que sexa
quantum2|tan grande...como
quantumvis|tanto como queiras
quantum|canto?
quantus|como de grande?
quapropter|é polo que
quare|polo que, por que
quartadecumanus|soldado da 14ª lexión
quartus|cuarto
quasi|por así dicir, arredor de
quasso|sacudir, axitar fortemente, quebrantar
quassus|a conmoción
quatenus|xa que
quater|catro veces
quatio|axitar
quattuordecim|catorce
quattuor|catro
quatuor|catro
qua|por onde, por alí
quemadmodum|de que xeito, como
queo|poder
querceus|da aciñeira
quercus|a aciñeira
querela|laio, lamento
querella|laio, lamento, canto quexumbroso
querimonia|o laio, o lamento
queror|queixarse
querulus|quexumbroso, desapracible, carpideiro
questus|o laio
qui2|quen, que, o cal
quia|porque
quicquis|calquera que, sexa o que sexa
quicumque|calquera que, o que sexa
quicum|cum quo
quidam|un certo, un tal, algún
quidem|sen dúbida (ne-) nin sequera
quidlibet|todo o que queira
quidni|por que non?
quid|por que? despois de si, nisi, ne, num, aliquid tórnase en quid
quiesco|repousar, dormir
quies|tranquilidade
quietus|apracible, calmo, sen ambición
quilibet|calquera, o primeiro en chegar
quinam|quen entón, cal pois
Quinctius|Quintio
quindecimviri|os quince (os 15 sacerdotes encargados de coidar os libros Sibilinos)
quindecim|quince
quingeni|de 500 en 500
quingenti|cincocentos
quini|de 5 en 5, cada vez cinco
quinquagensimus|quincuaxésimo
quinquagesimus|quincuaxésimo
quinquagiens|cincuenta veces
quinquaginta|cincuenta
Quinquatrus|As Quinquatrus (festas en honor de Minerva)
quinquennium|o espacio de cinco anos
quinque|cinco
quinquiens|cinco veces
quinquies|cinco veces
quinquiplico|quintuplicar
quintadecumanus|soldado da décimo quinta lexión
quintana|0|||ae, f. :o mercado
quintanus|o soldado da quinta lexión
Quintilius|Quintilio
Quintus2|Quinto
quintus|quinto
quin|1. por que non...?, máis aínda 2. conx. que, cos verbos de prohibición ou de dúbida precedidos dunha negación (non possum facere quin, non dubito quin)
quippe|xa que, certamente
Quirinalis|de Quirino (de Rómulo), o Quirinal
Quirinius|Quirinio
Quirinus|Quirino (Rómulo)
Quiris|Quirites = cidadán romano. Raro en sing.
quiritatus|a quiexa
quisnam|quen entón?, que logo?
quispiam|algún
quisquam|algún, alguén, algunha cousa
quisque|cada, cada un, cada cousa
quisquis|calquera que, sexa o que sexa
quis|quen? que? despois de si, nisi, ne, num, quis, é o equivalente de aliquis (algún, algunha cousa)
quivis|non imporat que, calquera que
qui|quen ; interr. que? cal?
quoad|ata tanto que, tanto tempo que
quocumque|onde queira que, en calquera parte
quodammodo|en certo modo, dalgún xeito
quodcumque|todo o que
quodsi|= quod si, si, pero si
quod|porque, precisamente porque 4. despois de si, nisi, ne, num = aliquod = algunha cousa 5. adxectivo interrogativo nom. ou ac. neutro sing. = que?
quoiquam|cuiquam (dativo de quisquam = cada un)
quoi|cui
quojus|cuius
quominus|construcción dos verbos de prohibición = que
quomodo|de que xeito, como
quondam|en outro momento, un día
quoniam|xa que
quoque|tamén
quoquo|non importa que
quorsum|en que dirección, hacia onde, a que fin
quotannis|todos os anos
quotidianus|cotián, de tódolos días, diario; familiar, habitual
quotidie|cada día, tódolos días
quotienscumque|cada vez que
quotiens|tódalas veces que (xeralmente con ... totiens)
quoties|cantas veces, tódalas veces que
quotus|en que número?
quot|tanto que ; tot ... quot, tantos... como ; totidem... quot, tan a menudo... que
quousque|xusto ata onde
quo|para que por alá
quum|como
Q|Quinto
rabidus|furioso, rabioso
rabies|a rabia
rabiosus|rabioso
radius|o raio, o radio
radix|raíz
rado|afeitar, raspar
raeda|vehículo, carro
Raetia|Recia (entre o Rin e o Danubio)
Raeti|os Recios
ramus|rama
rana|ra
rapax|ladrón, saqueador
rapidus|rápido
rapina|o roubo, a rapiña
rapio|1. levarse 2. roubar, rapiñar, arrebatar 3. collerse fortemente de
raptim|precipitadamente, ás agachadas
raptor|o ladrón, o saqueador
rapto|arrastrar, levarse
raro|raramente
rarus|1. pouco espeso, pouco denso 2. espaciado, illado 3. raro 4. pouco frecuente
raster|o arado, o angazo
rationarium|a estatística do Estado
ratio|a razón, o racionamento, a conta
ratis|a nave, a balsa
ratus|aprobado, ratificado, adoptado, fixado
raucisonus|que ten un son rouco
raucus|rouco, de son rouco
Ravenna|Ravenna
Rea2|Rea
Reatinus|habitante de Reate (cidade dos Sabinos)
rea|a acusada
rebellio|a reanudación das hostilidades, a revolta, a rebelión
rebellis|que reinicia a guerra, rebelde
rebello|combatir de novo
reccido|recaer
recedo|retirarse, volver marchar
recenseo|revisar, pasar revista
recens|recente
receptaculum|refuxio
receptio|o feito de recibir
recepto|retirar, volver coller, recibir
receptus|acción de volver vir ou de se retirar
recessus|retirada, retroceso
recido|recaer
reciperator|o que volve coller, o que recupera (xuíz)
recipero|recuperar, retomar
recipio|retirarse
reciprocus|que retorna ao punto de partida, que retrocede
recito|recitar, declamar
reclinis|pendido de atrás, apoiado sobre, deitado
reclino|pender, inclinar
recludo|- tr. abrir, espir, descubrir, quitar o velo, desenvaiñar
recognitio|1. a revisión, o exame 2. o recoñecemento
recognosco|pasar revista
recolligo|xuntar, recoller
recolo|cultivar de novo, visitar de novo, restaurar
reconciliatio|a reconciliación
reconcilio|restablecer, reparar
recondo|1. recolocar, volver ao interior 2. aforrar 3. esconder, disimular
recordatio|recordatorio
recordor|acordarse, lembrarse
recreo|revivir, restablecer, volver facer
recta|en liña recta
recte|ben, xustamente
Rectina|Rectina
rector|o que conduce, o que guía
rectus|dereito, correcto
recubo|repousar, estar deitado
recumbo|estirarse, deitarse
recupero|reencontrar, recuperar
recurro|volver ás carreiras, volver rapidamente
recurso|correr hacia atrás, afastarse rapidamente
recurvus|alombado
recusatio|rexeitamento, reclamación
recuso|non negarse a
recutio|facer animarse, repeler
reddo|1. devolver 2. pagar, satisfacer unha débeda 3. volver, traducir 4. acordar
redemptio|rescate
redeo|volver
redigo|facer volver a entrar, retirar, reducir a
redimio|cinguir, coroar
redimo|rescatar
redintegro|recomezar, renovar, restaurar, restablecer
reditus|o retorno
redoleo|cheirar (exhalar un olor)
reduco|1. devolver, restablecer, restaurar, reconducir
redulcero|ferir de novo, reavivar (un dolor)
redundo|desbordar
reduvia|colledizo
redux|que está de volta, retornado
refectio|a reparación, que é reconfortante, o abandono
refectus|a acción de se restaurar; o retorno
refero|importa)
refertus|cheo, recheo
reficio|reconfortado)
refigo|arrancar, quitar (+ Abl.)
reflecto|regresar
reflo|soprar en sentido contrario, ser contrario, inflar
refluus|que reflúe, bañado polo mar
reformo|1. devolver á súa primeira forma, refacer 2. restaurar 3. mellorar, corrixir
refoveo|requentar, reanimar, botar fóra (a fatiga)
refrigero|refrixerar
refringo|rachar, quebrar
refugio|fuxir
refugus|que fuxe, que escapa, que se acocha
refulgeo|resplandecer, brillar
regalis|real, do rei, digno dun rei
regenero|facer revivir, reproducir, rexenerar
regia|palacio real
Regillensis|sobrenome de Postumio (que venceu aos Latinos preto do lago Rexilo)
regimen|a dirección
regina|raíña
Reginus|os habitantes de Reggio
regio|a rexión, o distrito
regius|real, rexio
regnatrix|reinante, imperial
regno|reinar
regnum|poder real, trono, reino
rego|comandar, dirixir
regredior|retroceder, batir en retirada
regressus|a marcha de retroceso, o retorno; o recurso
Regulus2|Régulo
regulus|o xove rei, o rei dun pequeno reino
reicio|rexeitar, botar atrás
relabor|verter hacia atrás, refluír
relanguesco|extinguirse
relatio|informe dun maxistrado ao senado; a relación, a narración
relego2|relegar, exiliar
relego|recoller de novo, recorrer de novo, reler
relicuus|que queda, de sobra
religiosus|concienciudo, honesto ; piadoso, escrupuloso, supersticioso
religio|escrúpulo relixioso
religo|ligar atrás, atar, suxeitar, rexuntar
relinquo|deixar, abandonar
reliquus|restante
reluceo|brillar de regreso, reenviar luz
remaneo|quedar
remedium|contra)
remeo|volver
remetior|medir novamente, volver recorrer na súa mente
remex|o remeiro
remigium|os remos, a fila de remeiros
remisse|libremente, relaxadamente
remissus|relaxado, distendido; doce, suave, indulxente; apático, sen enerxía, mol
remitto|reenviar, abandonar
Remmius|Remmio (nome de home)
remollio|abrandar, adozar
remora|retraso ; rémora (peixe)
remoror|retrasar, entreterse, deter
remotus|afastado de (ab + abl.); alleo a (ab + abl.)
removeo|apartar, afastar
remugio|resoar
remulceo|1. agarimar, apazugar, calmar 2. repregar, devolver
remulcum|corda para remolcar
remuneror|remunerar, replicar
remus|o remo habit. da Galia Belga) ou Remo (irmán de Rómulo)
renideo|reenviar os raios, relucir, brillar
renovo|renovar, refrescar, rexenerar
reno|casca de pel
renuntio|anuncir (ao seu regreso)
renuo|facer un aceno negativo, rexeitar
reor|calcular, pensar
reparabilis|que se pode adquirir de novo, reparable
reparco|ser parco en, absterse
reparo|revisar, restablecer, reparar
repello|rexeitar, repeler
rependo|contrapesar, pagar a cambio
repente|de súpeto, de repente
repentinus|repentino
repercutio|repercutir, devolver, rexeitar (a golpes); (en pas.) ser devolto, repercutido
reperio|1. atopar, encontrar de novo 2. encontrar (despois dunha busca) 3. descubrir, imaxinar, inventar
repertor|inventor, autor, descubridor
repeto|volver buscar, intentar alcanzar de novo, volver a
repleo|reencher, encher (abl.)
repletus|cheo de (+abl.), repleto
repono|volver poñer, repoñer, substituír por
reporrigo|presentar de novo
reporto|volver levar, volver traer, reportar
reposco|reclamar, volver pedir
repo|1. reptar, arrastrarse 2. desprazarse con dificultade
repraesento|poñer ante os ollos, representar, pagar ó contado, realizar
reprehendo|coller, poñer a man enriba, reprender, rebater
reprehensio|censura, crítica
reprimo|reter, conter, reprimir
repudio|rexeitar, repudiar
repudium|repudio, divorcio
repugno|resistir, loitar contra
repulsa|derrota, fracaso, repulsa
reputo|examinar, reflexionar, pensar
requiesco|repousar, descansar
requies|repouso, descanso
requiro|1. buscar, pescudar 2. reclamar, desexar, preguntar
resaluto|responder ó saúdo
rescindo|separar (cortando), abrir, destruír, esgazar, romper
rescio|enterarse de, descubrir
rescribo|responder por escrito, volver escribir
reseco|cortar, cernar
resegmen|recorte
resero|abrir
reservo|reservar, gardar
reses|quedo, calmo, ocioso
resideo|estar sentado, sentar, quedar
residuus|restante, que queda
resigno|abrir, romper o selo, descubrir, anular, romper
resisto|resistir, deterse
resolvo|desatar, liberar, resolver, romper
resono|resoar, repercutir (un son), facer resoar
resonus|sonoro
resorbeo|sorber de novo, engulir outra vez, retirarse
respecto|mirar cara atrás, agardar, fixar a vista en, preocuparse de
respectus|respecto, consideración
respergo|asperxir, salpicar
respicio|mirar cara atrás, volver mirar cara a, mirar a
respiratio|respiración
respondeo|responder
responsum|resposta
respublica|estado, política
respuo|volver cuspir, rexeitar, expulsar
restituo|restablecer, restaurar, refacer; restituír, retornar
restitutorius|xuízo en restitución de)
resto|deterse, restar, resistir
restringo|apertar, suxeitar, restrinxir
resulto|saltar cara atrás, rebotar, resoar; resistir
resupinus|inclinado cara atrás, deitado de costas; soberbio
resurgo|erguerse, poñerse de pé
res|cousa, acontecemento, circunstancia, asunto xudicial; bens
retarius|reciario
retendo|afrouxar
retexo|destecer, descompoñer
rete|rede, trampa
retiarius|reciario (gladiador armado cun tridente e cunha rede)
reticeo|calar, gardar silencio
retinens|que retén, suxeito a
retineo|reter, manter
retorqueo|volver cara atrás, torcer
retracto|tratar de novo, revisar, rectificar
retraho|levar de novo, retraer
retribuo|dar a cambio, retribuír, restituír
retro|detrás, cara atrás
reus|acusado, reo
reveho|volver transportar
revello|arrincar
revelo|desvelar, revelar
revenio|volver
reverentia|temor, respecto, deferencia; receo
revereor|temer, respectar
revertor|volver, regresar
reverto|o mesmo senso)
revincio|atar por detrás, con forza
reviso|volver para ver, volver ver, volver visitar
revoco|volver chamar
revolvo|desenrolar un volume, ler, volver cara atrás
rex|rei
Rhaebus|Rebo (nome do cabalo de Mezencio)
Rhamses|Rhamsés
Rhenus|o Rin
Rhescuporis|Rescuporis (rei de Tracia)
rhetor|orador
Rhodanus|o Ródano
Rhodopeius|do Ródope
Rhodope|Ródope (montaña de Tracia)
Rhodus|Rodas
Rhoecogenes|Recóxenes ou Retóxenes
Rhoemetalces|Remetalces (rei de Tracia)
rictus|abertura da boca, boca aberta
rideo|rir
ridiculus|bufón)
rigeo|estar ríxido, teso, endurecido
rigidus|ríxido, severo, rudo
rigor|rixidez, dureza, rigor, severidade
rigo|regar, bañar, mollar, ciscar
rima|fenda, abertura
rimor|fender, abrir; rexistrar, escrutar, buscar
ripa|ribeira, beira, costa
risus|risa
rite|segundo o rito
ritus|rito, costume, cerimonia
rivalis|rival
rivalitas|rivalidade
rivus|río, rego, canle
rixa|rifa, pelexa
roboro|fortificar, robustecer, fortalecer, consolidar
robor|carballo, forza, vigor
robur|carballo, madeira de carballo, dureza, solidez
robustus|de carballo, forte, robusto, rexo
rogatio|1. pregunta 2. proposición de lei 3. rogo
rogitatio|proposición de lei
rogito|preguntar
rogo|preguntar, rogar
rogus|pira, fogueira funeraria
Romanus|Romano)
Roma|Roma
Romularis|de Rómulo
Romulea|Romulea (cidade do Samnio)
Romulus|Rómulo
rosa|rosa
roscidus|orballado, mollado
roseus|de rosa, rosado, rosa, vermello
rostratus|curvo (coma un pico ou peteiro), con rostro ou mascarón (de barco)
rostrum|tribuna dos oradores, foro)
ros|romeu)
rota|roda, carro, disco do sol
rotundus|redondo
Roucillus|Roucilo
rubeo|ser, estar ou poñerse encarnado, ruborizarse
ruber|vermello, encarnado
rubesco|poñerse encarnado, ruborizarse
rubicundus|rubicundo, colorado, louro, roxo
rubor|vermello, roibén, rubor
Rubrius|Rubrio (nome de home)
rudens|corda, amarra, enxarcia
rudimentum|aprendizaxe, principio, rudimento
rudis2|rudo, inculto, groseiro
rudis|espada de madeira
Rufinus|Rufino
Rufus|Rufo
ruga|enruga, prega (dun vestido)
rugosus|engurrado, rugoso
ruina|caída, derrubamento, desastre, ruína, estrago
Ruminus|(ficus) figueira ruminal (baixo a que foron aleitados Rómulo e Remo)
rumor|rumor, sona
rumpo|romper, crebar, estragar ; infrinxir
ruo|precipitarse, lanzarse, derrubarse, esmorecer; derruír, abater
rupes|rocha; cova, caverna
Rupilius|Rupilio
ruptor|rompedor, estragador, infractor, violador
rurestris|rústico, agreste ; groseiro
ruro|vivir no campo
rursum|pola contra, outra vez, de novo
rursus|de novo, por contra, cara atrás
Ruspina|Ruspina (cidade preto de Leptis)
russeus|avermellado, encarnado
rusticatio|vida no campo - pl. labores do campo
rusticus2|rústico, campesiño, rudo
rusticus|campesiño, labrego
rus|campo
ruta|ruda, amargor
Rutuli|os Rútulos (antigo pobo do Lacio)
rutundus|redondo, arredondado
Sabaeus|os Sabeos)
Sabellus|Sabelios, Sabinos
Sabinus|Sabino
sacculus|saquiño, fardel
saccus|saco, fardel, bolsa, alforxa
sacellum|capela, santuario pequeno
sacerdos|sacerdote
sacerdotium|sacerdocio
sacer|sagrado
sacramentum|depósito (deixado nas mans dos pontífices polas partes litigantes), xuramento militar
sacrarium|santuario, sagrario, reduto secreto
sacrificalis|relativo ós sacrificios
sacrificium|sacrificio
sacrifico|sacrificar, facer un sacrificio
sacrilegus|sacrílego
sacrosanctus|inviolable, sacrosanto
sacro|consagrar, dedicar (a un deus)
sacrum|cerimonia, sacrificio, templo
saeclaris|secular, mundano
saeclum|xeración, época
saeculum|época, idade, século
saepenumero|repetidas veces, a miúdo
saepes|sebe, valo
saepe|a miúdo
saeptum|lugar onde se vota)
saevio|enfurecerse, estar furioso, ser cruel
saevitia|crueldade, furor, sevicia, crueza
saevus|cruel
saga|meiga, bruxa
sagino|cebar, engordar (os animais)
sagittarius|arqueiro
sagittatus|armado con frechas
sagitta|frecha, seta
sagittula|frecha pequena
sagulum|saio, capote
sagum|saio, capote (militar, sobre todo dos Xermanos), vestimenta dos escravos
Saguntinus|de Sagunt, Saguntino
Salacia|Salacia (deusa do mar)
salamandra|píntega
salarius|comerciante de sal ou de salgas
Saliaris|salio, dos sacerdotes Salios
salio|saltar, brincar
Salii|sacerdotes de Marte, salios
Sallustius|Salustio
salse|con sal, con gracia
salsus|salgado, gracioso
saltem|ó menos, cando menos
salto|danzar, bailar
saltus|foresta, bosque; engroba
saluber|san, saudable
salubris|saudable, san
salubritas|saúde, salubridade
salum|mar
salus|1. saúde 2. saúdo 3. salvación, conservación 4. medio de salvación, acción de salvar
salutaris|saudable, útil, vantaxoso (- digitus = dedo índice)
salutator|cliente, saudador, larmeiro
saluto|saudar
salveo|estar ben, ter boa saúde
salvete|saúde!, ola!, bos días!, adeus!
salve|bos días!, ola! ; saúde! que vaia ben!
salvus|salvo, san
sal|sal, mar ; graza, chispa
Samiolus|samio, feito con terra de Samos
Samnites|Samnitas
Samothraces|(dii) os deuses Cabiros (adorados nos misterios de Samotracia)
sancio|facer inviolable, consagrar, ratificar, sancionar, castigar
sanctimonia|santidade dos deuses; pureza, bondade, castidade
sanctio|pena, sanción, castigo
sanctitas|santidade, pureza (pl.) prácticas relixiosas
sanctius|máis sacramente, santa, honestamente
sanctus|sagrado, santo
sane|verdadeiramente, realmente, en efecto
Sanga|Sanga (nome de home)
sanguinarius|sanguinario, cruel
sanguineus|ensanguentado, sangrante ; cruel
sanguinolentus|sanguento
sanguino|1. sangrar 2. bater ata facer sangrar, ensanguentar
sanguis|sangue, vigor, vida
sanies|sangue corrompido, pus, veleno
sanitas|saúde, sensatez
sano|sandar, curar, reparar
Santones|os Santones (pobo de Aquitania)
sanus|san, sensato
sapiens2|sabio)
sapiens|sabio
sapienter|sabiamente
sapientia|sabedoría
sapio|ter sabor, saber ; saber, entender
sapor|gusto, sabor, olor, recendo
sarcina|bagaxe, equipaxe)
sarcio|remendar, recompoñer, reparar.
sarcophagus|sarcófago, sartego
Sardanapalus|Sardanápalo
Sardianus|habitantes de Sardes, capital de Lidia)
Sardinia|Cerdeña
Sardis|sardo (Asia Menor)
Sarmata|Sármata (Polonia, Moscovia)
sarracenus|sarraceno
Saserna|Saserna (nome de home)
satelles|garda, compañeiro, servidor, cómplice
satietas|saciedade, fartura, fastío, tedio
satin|acaso abonda..., é suficiente...?
satio|saciar, fartar
satis|bastante, abondo, suficientemente
satius|mellor, preferible
sator|sementador, plantador, creador, pai
saturitas|saciedade, fartura
Saturninus|Saturnino
Saturnus|Saturno
satur|farto, saciado, escuro (cor)
satyra|sátira
satyrus|Sátiro (compañeiro de Baco)
sat|abondo, bastante, suficientemente
saucio|ferir, magoar
saucius|ferido, magoado, ensanguentado
savior|bicar, chuchar
savium|bico, beixo
saxeus|de pedra, de seixo, pétreo
saxulum|pedriña, rochiña, croio
saxum|pedra, rocha, seixo, croio
scaber|áspero, rugoso, sucio, cotroso
scabritia|rugosidade, aspereza
scabrus|áspero, rugoso, sucio, cotroso
scaena|escena, teatro
scaenicus|escénico, teatral
Scaevola|Escévola
scalae|escada, escaleira, chanzos
scando|subir, gabear
scapha|esquife, bote
scaphium|copa
scapus|talo (dunha planta)
scateo|manar, xurdir, abundar, formigar + Xen.
Scaurus|Escauro
sceleratus|criminal, malvado, impío
scelerosus|criminal
scelestus|criminal, impío, sacrílego, maldito
scelus|crime
scena|escena
sceptrifer|que empuña un cetro
sceptrum|cetro
schida|tira de papiro, folla ou páxina de papiro
scholasticus|escolar, estudiante
schola|lección, escola
scibo|sciam
scientia|coñecemento, saber, ciencia
scilicet|evidentemente, sen dúbida, isto é
scindo|fender, rachar, cortar
scio|saber
Scipio2|Escipión
scipio|Escipión
sciscitor|preguntar, indagar
scisco|pescudar, preguntar, resolver
scite|sabiamente, habilmente
scitum|decreto, orde
scopulus|rocha, farallón
scordalus|camorrista, enredante
Scorpus|Escorpo
scortum|prostituta, puta ; pel, coiro
screator|o que cuspe ou esgarra
scriblita|torta de queixo
Scribonia|Escribonia (esposa de Augusto)
Scribonius|Escribonio (nome de familia romana)
scribo|1. trazar, escribir 2. comunicar por escrito 3. redactar 4. inscribir, recrutar
scrinium|caixa, estoxo (para papiros, etc.)
scriptor|redactor, escribinte, escritor, copista
scriptura|escritura ; imposto sobre pastos
scrobis|furado, fosa
scruposus|rochoso, pedregoso
scrupulose|minuciosamente, escrupulosamente
scrutor|escrutar, explorar
scurra|mangante, bufón
scutum|escudo
Scylla|Escila
scyphus|copa, vaso
Scytha|Escitia
Scythicus|de Escitia
Scytholatronia|Escitolatronia (país dos ladróns escitas)
secedo|apartar, separarse de
secessio|separación, secesión
secessus|separación, retirada
seco|cortar
secreto|á parte, en segredo
secretum|segredo, retiro, soidade
secretus|secreto, illado, separado
secta|norma de conduta, modo de vida, partido, escola
sectilis|cortado, fendido
sectio|corte, sección, obxectos poxados ou vendidos
sector2|seguir, buscar
sectorius|que concirne ás adxudicacións dos bens confiscados
sector|cortador, comprador de bens confiscados
secum|consigo
secundo|favorecer, secundar
secundum|detrás, despois de, preto de, segundo, conforme a
secundus|segundo, seguinte, favorable
securis|machado, brosa
securitas|seguridade
securus|tranquilo, seguro
secus|sexo
sedecim|dezaseis
sedeo|1. estar sentado 2. ocupar un escano, estar en sesión 3. permanecer, residir
sedes|asento, sede, posición
sedile|asento, banco, escano
seditiosus|subversivo
seditio|sedición, división, separación, sublevación, revolta
sedo|calmo, sosegado)
seduco|separar, seducir
sedulo|sen engano, francamente
sedulus|dilixente, activo, aplicado
Seduni|habitantes de Sedunum (Sion en Suíza)
sed|mais, pero, sen embargo
Segestes|Sexestes (xefe xermano)
seges|campo, colleita
Segidenses|habitantes de Sexeda
Segimerus|Seximero (nome de home)
Segimundus|Seximundo
segnis|lento, indolente, tardo, preguiceiro
segniter|lentamente, con preguiza
segnitia|lentitude, indolencia, preguiza
segrego|separar, arredar
Seius|Seio
Sejanus|Sexano
Selenium|Selenia (cortesana)
Seleucia|Seleucia (nome de varias cidades de Asia)
sella|cadeira, asento, tallo
semel|unha (soa) vez, á vez
sementis|sementeira, alcouve
semen|semente, gran, seme
semermus|armado a medias, semiarmado
semet|forma reforzada de se
semicrudus|medio cru, semicrú
semideus|semideus
semifultus|medio apoiado
semihians|entreaberto
seminarium|sementeiro, pebideiro
semirotundus|semicircular
semirutus|medio arruinado, semiderruído
semisomnus|medio durmido, adormecido
semis|metade, medio as, medio pé
Semnones|Semnones (pobo que formaba parte dos Suevos)
semotus|afastado, arredado, retirado
semper|sempre
sempiternus|eterno, perpetuo
Sempronius2|Sempronio
Sempronius|de Sempronio (lex Sempronia)
semustus|medio queimado, chamuscado
senariolus|iambo senario, pequeno senario
senatorius|senatorial, de senador
senator|senador
senatusconsultum|senadoconsulto, decreto do senado
senatus|senado
Seneca|Séneca
Senecio|Seneción
senecta|vellez
senectus2|vello, senil
senectus|vellez
senesco|avellentar, esmorecer
senex|vello
senilis|senil, de vello
senior|vello, máis vello, home de máis de 45 anos
senium|senectude, vellez; tristura, morriña
seni|seis cada un
Senones|Senones
sensim|insensiblemente, pouco a pouco
sensus|sentido, sentimento, senso
sententia|parecer, opinión
sentina|sentina (dun barco); latrina, sentina (amoreamento de lixo ou entullo)
sentio|sentir, percibir, advertir
sentis|espiña, silva
Sentius|Sentio
!senus|cada un seis
separatim|separadamente, á parte
separo|separar
sepelio|sepultar, enterrar
sepio|cercar, cerrar, valar, protexer
sepono|apartar, separar, relegar
September|setembro
septemtrio|sete
septem|sete
septeni|sete cada un, sete cada vez
septentrionalis|septentrional, do norte
septentrio|setentrión, norte, vento do norte; Setentrión (Osa Maior)
!septenus|cada un sete
Septimius|Septimio
septimus|sétimo
septingenti|setecentos
septuaginta|setenta
septuennis|de sete anos
sepulchrum|sepulcro, tumba
sepulcrum|sepulcro, tumba, sartego
sepultura|sepultura, enterramento, funeral
Sequana|O Sena
Sequani|os Secuanos
sequor|1. seguir 2. perseguir 3. vir despois 4. tocar en reparto
sera|tranca, ferrollo, pechadura
serenus|sereno, claro, despexado; acougado, tranquilo
Sergius|Serxio
seria|xerra, xerro
seribibus|bebedor noctámbulo
sericum|seda , (pl.) vestidos de seda
Sericus|de seda
series|orde, serie; sucesión, descendencia
serio|en serio, de veras
Seriphos|Sérifos (unha das Cícladas)
serius|serio
sermo|1. conversación, diálogo 2. rumor 3. discurso 4. lingua, estilo, modo de expresarse
sero2|entrelazar, unir, tecer, xuntar
sero|sementar, plantar, procrear
serpens|serpe
serpo|serpear, reptar, arrastrarse
Sertorius|Sertorio (xeneral romano)
sertus|entrelazado
serus|tardío, duradeiro
Servaeus|Serveo
servilis|servil, de escravo
Servilius|Servilio
servio|servir, ser escravo
servitium|escravitude, servidume
servitus|escravitude, servidume
Servius|Servio
servolus|escravo (pequeno, novo)
servo|observar, gardar
servula|escrava (nova, pequena)
servulus|escravo (novo,pequeno)
servus|escravo
sescenti|seiscentos
Sescentoplagus|Seis-Centos-Golpes (alcume dun escravo)
sescentus|seiscentos
sese|= se
sesquiopus|xornada e media de traballo
sestertius|sestercio
Sestus|Sesto
setius|menos
set|mais, pero
seu|ou... ou..., xa... xa...
severe|severamente, rigorosamente
severitas|seriedade, rigor, severidade
severiter|severamente, gravemente, rigorosamente
severus|severo, serio
sevoco|chamar á parte, chamar fóra de, apartar
sexageni|sesenta cada un, sesenta cada vez
!sexagenus|sesenta cada un, sesenta cada vez
sexagesimus|sesaxésimo
sexaginta|sesenta
sexcenti|seiscentos
sexiens|seis veces
Sextius|Sextio
Sextus|Sexto, abrev. Sex.
sextus2|sexto
sexus|sexo
sex|seis
se|se
sibilo|asubiar
sibilus2|que asubía, asubiante
sibilus|asubío
Sibylla|a Sibila
Sibyllinus|sibilino (dise dos libros Sibilinos)
sicarius|asasino, sicario
sica|daga
siccitas|sequidade, secura, seca
sicco|secar, deixar seco
siccus|seco, enxoito
Sicilia|Sicilia
Sicinius|Sicinio
sicubi|se nalgunha parte
Siculus|Siciliano
sicuti|como
sicut|como
sic|así... que
sidereus|estrelado, solar, divino
sido|sentar; pararse, encallar; derrubarse, esvaecer
sidus|estrela, astro
siem|sim
siet|sit (presente subxuntivo de esse)
signaculum|marca, sinal, sinatura, selo
signifer|portaestandarte, abandeirado
significatio|indicación, aceno, sinal, aprobación, significado
significo|indicar
signo|sinalar, selar
signum|signo, estandarte, obra de arte
Silanus|Silano
silentium|silencio
Silenus|os Silenos (semellantes aos Sátiros)
sileo|calar, gardar silencio
silex|sílice
Silius|Silio
Sillius|Silio (nome de home)
silva|bosque
Silvia|Silvia
simia|mono
similis|semellante
similiter|da mesma maneira
similitudo|semellanza, analoxía
!simillimus|semellante
Simonides|Simónides
simplex|simple, sinxelo, puro, natural
simplicitas|simplicidade, inxenuidade
simulacrum|simulacro, reprodución, estatua
simulatio|simulación
simulator|simulador, imitador
simulatque|axiña que
simulo|1. facer semellante, imitar 2. simular, finxir, aparentar
simultas|rivalidade, inimizade, xenreira
simul|axiña que, en canto
sinape|mostaza
sincerus|puro, intacto, natural, sincero
sine|sen
singillatim|illadamente, un por un, individualmente
singularis|só, singular, persoal, senlleiro, único, extraordinario
singularius|singular, único
singuli|pl. un cada un, un por un
singultus|impo, salouco, xemido, estertor
sinister|esquerdo, sinistro
sinistra|man esquerda
Sinon|Sinón
sino|deixar, permitir
sinuo|dobrar, curvar
sinus|sinuosidade, curva, seo, colo, golfo, enseada
sin|mais se, se pola contra
siparum|xoanete (vela pequena sobre a gabia), gabia
Sipylus|monte Sipilo (en Lidia)
siquidem|se en verdade, xa que
Sirena|Sirena
Siren|Sirena
sirpicus|Sirpico (nome de home)
Sisenna|Sisenna (nome de home)
sisto|establecer, deter, deterse
Sisyphus|Sísifo
sitio|ter sede
sitis|sede
situs2|posición, situación; estado de abandono, balor, ferruxe
situs|colocado, situado
sive|ou... ou
si|se
smaragdus|esmeralda
sobrinus|curmán
sobrius|que non bebeu, en xaxún, sobrio
soccus|sandalia, borceguín, calzado dos actores cómicos
socer|sogro
socialis|os asuntos dos aliados); nupcial, conxugal
societas|sociedade, alianza
socio|asociar, xuntar, unir
socius2|socio, aliado
socius|socio, aliado)
socordia|estupidez, sandez; covardía, preguiza, indolencia
socors|estúpido, falto de intelixencia, covarde, preguiceiro, indolente
Socrates|Sócrates
sodalicium|camaradería, compañeirismo
sodalis|compañeiro, colega
solaciolum|pequeno solaz
solacium|solaz, consolo, compensación
solamen|consolo
solarium|reloxo de sol; solaina, solario
solatium|solaz, consolo, conforto, compensación
solea|sandalia
solemnis|anual, solemne
soleo|habitual, ordinario)
solido|fortalecer, consolidar, endurecer
solidum|sólido, firme, base sólida
solidus|sólido, macizo, consistente, firme; enteiro
solitudo|soidade, ermo, deserto
solitum|o acostumado
solium|trono
sollemne|solemnidade, festa, cerimonia
sollemnis|anual, solemne, consagrado, habitual
sollemniter|solemnemente
sollers|hábil, destro, enxeñoso
sollertia|destreza, habilidade, maña
sollicite|con inquietude, con solicitude
sollicito|1. remover, axitar, sacudir 2. turbar 3. excitar, provocar 4. solicitar, atraer
sollicitudo|tormento, inquietude, desacougo
sollicitus|axitado, desacougado, inquieto
solor|confortar, consolar, aliviar
solstitialis|solsticial, do verán
solum|chan, solo
solus|só
solutus|solto, áxil, libre, relaxado, descoidado
solvo|desatar, desanoar, pagar, soltar (- nauem = levar a áncora)
sol|sol
somnium|soño
somnus|sono
sonax|ruidoso, sonoro, estrondoso
sonitus|son, ruído
sonorus|ruidoso, sonoro
sono|soar, resoar, facer ruído
sons|daniño, culpable
sonus|son, voz, palabra
sophisma|sofisma
Sophocles|Sófocles
sophos|bravo !
sopio|adormentar, durmir
sopor|sopor, sono, modorra, narcótico, somnífero
Soracte|El Soracte (monte a 50 km. ao N. de Roma)
sorbeo|beber, sorber, zugar
sordes|sucidade, lixo, cotra, carraña; roupa de loito; loito
sordido|ensuciar
sordidus|sucio, porco; avaro
sororius|da irmá
soror|irmá
Sorrentum|Sorrento (cidade da Campania)
sors|resposta dun oráculo, sorte, destino
sortior|botar a sortes, tocar en sorte
sortito|por sorte
sospes|salvado
sospito|conservar san e salvo, gardar
spado|eunuco
spargo|1. esparexer, estrar 2. dispersar, difundir 3. sementar, regar, cubrir
Spartanus|os Espartanos)
spatiosus|espazoso, extenso, vasto
spatium|distancia, espacio (lugar ou tempo)
species|aparencia, aspecto
specimen|proba, indicio, mostra, modelo
speciosus|de bo aspecto, fermoso, aparente
spectaclum|espectáculo, representación
spectaculum|asentos no circo, ...)
spectator|espectador
specto|mirar
speculatorius|de observador, de explorador
speculator|observador, espía
speculor|observar, vixiar, axexar
speculum|espello
specus|gruta, cova, antro
sperno|rexeitar, arredar, desprezar
spero|esperar
spes|esperanza
sphaera|esfera
spica|espiga, punta
spicifer|que produce espigas
spicio|mirar, ver
spina|espiña, argana, muro do circo
spinula|espiña pequena
spira|espira, espiral, anel, nó
spiritus|1. aire 2. sopro 3. vida, alento, espírito 4. inspiración 5. soberbia, arrogancia, fachenda
spiro|soprar, respirar, estar inspirado, gurgullar
splendeo|brillar
splendico|brillar
splendidus|brillante, ilustre
splendor|resplandor, brillo; esplendor, magnificencia
spleniatus|vendado
spolio|espoliar, desposuír, saquear
spolium|espolio, botín
spondeo|prometer, comprometerse (como garantía) a
spongia|esponxa
sponsalis|esponsais, festa de voda)
sponsa|prometida, noiva
sponsio|compromiso, aposta
sponsor|fiador, garante
sponsus|prometido, noivo
spontaneus|voluntario
sponte|por vontade propia (mea, tua, sua -)
sportula|esportiña, cesto pequeno
spuma|escuma, baba
spumo|escumar, botar escuma
spurcus|porco, sucio
sputator|que cuspe, babexante, que esgarra
Sp|abreviatura de Spurius
squaleo|estar sucio, descoidado, áspero
squalidus|áspero, rugoso; sucio, descoidado, desastrado
squalor|sucidade, carraña, lixo, loito
squameus|escamudo
Stabiae|Estabias (cidade da Campania)
stabilio|facer terse solidamente, estabilizar, asegurar
stabilis|estable, inamovible, en equilibrio, firme, duradeiro
stabula|corte
stabulo|estar ou habitar nunha corte
stabulum|corte, pousada, bordel
stadium|estadio
stagno|estancarse, alagar
stagnum|estanque, lagoa
Statilius|Estatilio (nome de home)
statim|ó momento
statio|posto de garda
stativa|campamento fixo
statua|estatua
statuo|1. establecer, poñer, colocar 2. considerar, xulgar 3. decidir
statura|estatura
status|postura, actitude (do corpo), estado, condición civil
stela|estela, columna funeraria
stella|astro, estrela
stercus|esterco
sterilis|estéril
sterilitas|esterilidade
sterno|tender morto a alguén, abater a alguén mortalmente
sterquilinum|esterqueira, esterco
Stertinius|Estertinio
sterto|roncar
Stichus|Estico
stigmosus|marcado cun ferro quente, cheo de estigmas
stilla|pinga, gota
stillo|pingar
stilus|estilo, punzón (empregado para escribir)
stimulo|aguilloar, atormentar, estimular, excitar
stimulus|aguillón, estímulo
stipator|membro da comitiva ou da escolta, garda
stipendiarius|sometido a tributo, estipendiario
stipendium|imposto, soldo
stipo|amontoar de xeito compacto
stips|moeda pequena, esmola
stipulor|estipular, contratar
stirps|raíz, estirpe, descendencia
Stoicus|estoico
stola|estola
stolidus|estúpido, parvo, estólido
stomachor|roñar con
stomachosus|anoxado, enfadado
stomachus|estómago; mal humor
sto|estar de pé, manterse firme
Strabo|Estrabón
strages|estrago, masacre, ruína
stramentum|estrume, palla
strangulo|esganar
Stratonicus|Estratónico (célebre músico contemporáneo de Alexandre Magno, facía xiras a través de toda Grecia)
stratum|cobertor, leito, albarda, pavimento
strenue|valentemente
strenuus|activo, valente, vivo, presto
strepitus|ruído, estrondo, estalo, tumulto
strepo|facer ruído, estalar, ruxir
strideo|chiar, renxer, rinchar, facer un ruído estridente
stridor|ruído estridente, chío, ruxido
stridulus|estridente, estrondoso
strigilis|raspadeira (para limpar a pel despois do baño)
stringo|apertar, arrincar, desenvaiñar (unha arma)
Stronnius|Estronio
strophium|suxeitador (banda que sostiña o peito das mulleres)
strues|montón, morea
struix|montón
struo|ensamblar, arranxar, dispoñer, colmar
studeo|afanarse por, estudar
studiose|con afán, con paixón
studiosus|aplicado a, interesado por, estudoso
studium|1. celo, ardor 2. afección, aplicación 3. interese, paixón, estudo
stultitia|estupidez
stultus|parvo, estúpido
stupefacio|atordar, apampar
stupeo|quedar abraiado, pasmar
stupidus|estupefacto, atordado, pasmado, desconcertado, paralizado, estúpido
stupor|estupor, abraio
stuppeus|de estopa
stupro|corromper, violar, deshonrar
stuprum|deshonra, estupro, violación, relacións culpables
sturnus|estorniño
Styga|Estixe (río dos Infernos)
Stygius|estixio, da lagoa Estixe
suadeo|aconsellar, persuadir
suapte|sua
suasorius|discurso para aconsellar, suasoria)
suasor|conselleiro, exhortador
suave|agradablemente
suavisaviatio|a acción de dar tenros bicos
suavis|doce, agradable, suave
suavitas|dozura, suavidade, agrado, pracer
suaviter|agradablemente
subaudio|1. oír un pouco 2. sobreentender
subblandior|aloumiñar
subcubo|estar deitado debaixo, sucumbir
subdole|solapadamente
subdolus|arteiro, enganoso
subdomo|someter
subdo|1. meter debaixo, poñer debaixo 2. someter, suxeitar 3. poñer en lugar de
subduco|facer subir, retirar, furtar (ás escondidas)
subeo|ir por debaixo, subir, presentarse, entrar en
subflavus|algo louro
subicio|poñer debaixo, someter
subigito|acariñar
subigo|empuxar cara arriba, facer subir, obrigar, someter
subinde|axiña, de contado
subito|de súpeto, de repente
subitus|súbito, repentino
subjaceo|estar (deitado) debaixo
subjector|testamentorum -, falsificador de testamentos
subjicio|poñer debaixo, botar, meter debaixo, someter, engadir
subjungo|poñer ó xugo, subxugar, someter
sublabor|esvarar por debaixo, esbarroarse , escorregar, insinuarse
sublatus|elevado, fachendoso
sublego|subtraer, roubar; elixir en substitución de, engadir
sublevo|erguer
sublimis|suspendido no aire, elevado, sublime
sublimo|17|||as, are :elevar, levantar, enxalzar
subluo|lavar, bañar (por debaixo)
submergo|somerxer, mergullar, engulir
subministro|fornecer, subministrar; inspirar
submitto|enviar debaixo, rebaixar, someter; facer nacer
submorosus|algo áspero, de humor agre, ríspeto
submoveo|afastar, arredar, separar
subnato|nadar baixo a auga
subnixus|apoiado en, sostido por, confiado en
subobscure|algo escuramente
suboles|descendencia, xermolo
suborno|fornecer, preparar en secreto, subornar
subrepo|esvarar debaixo de; sorprender (a alguén)
subrideo|sorrir
subripio|quitar furtivamente, furtar
subrogo|substituír, suplir, relevar, subrogar
subruo|minar, derruír
subscribo|escribir debaixo, subscribir, asinar
subsellium|escano (de senador), asento, tallo
subsequor|seguir de cerca, vir a continuación
subsidiarius|que forma a reserva, subsidiario
subsidium|tropa de reserva, axuda, reforzo
subsisto|1. deterse 2. quedarse, permanecer 3. resistir, facer fronte
substerno|estender por debaixo
substituo|poñer no lugar de, substituír
substrepens|cun lene murmurio, resoante
substruo|19|substrux|substruct|is, ere, struxi, structum :construír baixo terra
subsum|estar debaixo, estar cerca
subterhabeo|colocar debaixo, desprezar
subter|debaixo de
subtilis|fino, sutil, delicado, perspicaz
subtraho|sacar por debaixo, subtraer, retirar
subtus|debaixo, por debaixo
subula|subela
subulcus|porqueiro
suburbanum|quinta nos arredores de Roma
subvecto|transportar, carrexar
subveho|levar de abaixo arriba, transportar
subvenio|sobrevir, chegar en axuda, remediar
subverto|subverter, inverter, destruír
sub|baixo, debaixo (de)
succedo|ir (por) debaixo, subir, gabear, suceder
succendo|poñer lume, acender
successor|sucesor
successus|chegada, éxito
succingo|remangar, cinguir, rodear
succlamo|berrar despois, responder a berros
succollo|levar ó lombo
succresco|agromar, rebentar, medrar
succumbo|caer debaixo, sucumbir baixo, aparellarse
succurro|correr (por) debaixo, correr ó encontro, socorrer
succussus|sacudida
sucus|zume, suco; vigor
sudarium|pano
sudor|suor, transpiración
sudo|suar, esforzarse
sudus|ceo claro)
Suebus|os Suevos)
suesco|acostumarse, afacer
Suessa|Suessa (cidade da Campania) chamada tamén Suessa Aurunca
Suessiones|Suesiones ou Suesones (tribu blega do nordeste da Galia)
suffero|poñer debaixo, soportar
Suffetius|Suffetio ou Fufetio (xeneral dos albanos)
sufficienter|suficientemente, abondo
sufficio|fornecer, ser suficiente, abondar
suffigo|fixar, cravar, chantar
suffio|afumar, perfumar, quentar
suffoco|sufocar, abafar, afogar
suffodio|furar por debaixo, socavar, traspasar
suffragium|sufraxio, voto
suffundo|verter, esparexer
Sugambri|Sicambros (pobo xermánico)
suggero|levar debaixo, proporcionar, engadir
suggestus|lugar elevado, altura; disposición, acumulación
suggredior|achegarse (ás escondidas); atacar costa arriba, asaltar
sulcus|suco, rego
Sullanus|de Sila
Sulla|Sila
sulphuratum|misto
Sulpicius|Sulpicio (nome de home)
sulpur|xofre
sultis|si uultis
sumen|teta (de porca, de ama de cría)
summas|principal, do máis alto rango
summa|punto máis alto, suma, conxunto
summisse|submisamente, humildemente
summissus|baixo, submiso
summus|o máis grande, sumo , extremo
sumo|1. tomar, coller, agarrar 2. elixir 3. arrogarse, atribuírse 4. admitir
sumptuarius|relativo ós gastos, suntuario
sumptuosius|con demasiados gastos
sumptuosus|custoso; gastador
sumptus|gasto, dispendio
sum|hai
suopte|suo
supellex|enxoval, vaixela, mobiliario, equipamento (militaris supellex)
superabilis|accesible; superable
superbe|con altiveza, con arrogancia
superbia|soberbia, altiveza
superbio|ensoberbiar, envaidecer; gabarse, compracerse
Superbus2|o Soberbio (sobrenome dun Tarquinio)
superbus|soberbio
supercilium|cella
superfluo|desbordarse
superfundo|verter por enriba (en pasiva = rebordar)
superincido|caer enriba
superior|máis elevado, superior, anterior
superius|enriba de
superjacio|botar encima, lanzar por enriba, atravesar
superne|desde o alto, de arriba
supero|superar, vencer
supersedeo|sentar enriba; absterse de
superstagno|encharcar, formar unha lagoa
superstes|que está presente, testemuña, sobrevivente
superstitio|superstición
superstruo|construír encima, elevar
supersum|quedar, sobrevivir
superurgens|que acosa por riba
superus|os deuses
supervacuus|inútil
supervenio|sobrevir, vir encima de
super|sobre, encima de, acerca de
supino|deitar de costas, poñer boca arriba
supinus|volto cara arriba, inclinado cara atrás, deitado de costas; preguiceiro
suppedito|ser suficiente, abondar
suppeto|haber a man, ser suficiente, bastar
supplementum|suplemento, complemento, reforzo
suppleo|completar, engadir, suplir
supplex|suplicante
supplicatio|rogativa, accións de gracias ós deuses
suppliciter|humildemente, en ademán de súplica
supplicium|súplica; suplicio
supplico|suplicar, rogar
suppono|poñer ó pé, someter
suppositio|acción de poñer debaixo, suplantación, suposición
suppostus|submiso
supprimo|deter, conter, suprimir
supra|enriba de, sobre, máis aló de
supremus|moi alto, supremo, último
suptilitas|finura, sutileza; sobriedade, sinxeleza (de estilo)
surdus|xordo
surgo|levantarse, xurdir
Surrentum|Sorrento (cidade da Campania)
surripio|roubar, subtraer
sursum|cara ó alto, arriba
Surus|os Sirios)
susceptus|cliente dun avogado
suscipio|emprender unha guerra
suscito|levantar, acordar, suscitar
suspecto|mirar cara arriba; sospeitar
suspendium|acción de colgarse, forca
suspendo|suspender, colgar
suspensus|suspenso, pendurado, colgado, incerto
suspicio2|mirar cara arriba, mirar, sospeitar
suspicio|sospeita
suspicor|sospeitar de, conxecturar, recear
suspiritus|suspiro profundo
suspirium|suspiro, salouco
sustento|soster, termar de, manter (en bo estado), aturar
sustineo|soster, soportar, manter
susurrus|murmurio, rumor
sus|porca
sutor|zapateiro
suus|o seu, del
sybotes|porqueiro
Syene|Siena (cidade do Alto Exipto, hoxe Assuán, célebre polo seu granito vermello)
Sygambrus|Sicambro
syllaba|sílaba, poema
symbola|escote, cota para unha comida
Symmachus|Simmacoei de Numidia)
symphonia|concerto, sinfonía
synanchen|anxina (palabra grega)
Syracusae|Siracusa (cidade de Sicilia)
Syracusanus|habitante de Siracusa, siracusano
Syria|Siria
Syrus|Sirio
S|dar o saúdo
tabellarius|relativo ás cartas, postal; relativo ós votos, electoral
tabella|taboíña, taboíña de voto, voto
tabernaculum|tenda de campaña
taberna|cabana; tenda, taberna
tabesco|derreterse, descompoñerse, minguar
tabes|descomposición, putrefacción, baba velenosa, peste
tabula|táboa, mesa, taboíña para escribir, prancha
tabum|sangue corrompido, pus; enfermidade infecciosa, peste
tacedum|cala!
taceo|calar
Tacfarinas|Tacfarinas (xefe númida)
taciturnitas|silencio
taciturnus|taciturno, silencioso
tacitus|tácito, calado, mudo
tactus|tocamento, tacto, contacto; influencia
taeda|piñeiro, tea, facho
taedet|estar canso, farto. ac. da pers. afectada e xen. de cousa; dar noxo
taedium|tedio, fastío
Taenarius|de Ténaro (cidade de Laconia, onde se atopa segundo a tradición a entrada dos Infernos)
Taenarum|Taenara, orum)
taeter|repugnante, noxento
Tagus|Texo (río)
talaria|calcañares, talares (calzado provisto de ás)
talaris|talar
talentum|talento (moeda grega)
talis|tal.. cal
talitrum|cotenada
talus|nocello, talón, calcaño; dado
tamdiu|tan longo tempo, tanto tempo
tamen|sen embargo
tametsi|aínda que, non obstante
tamquam|como se
tam|tan, tanto
Tanaquil|Tanaquil (muller de Tarquinio)
tandem|por fin, finalmente
Tanfana|Tanfana (divindade xermánica)
tango|tocar
tanquam|como se
Tantalus|Tántalo
tantillum|migalla, un tanto
tantisper|mentres tanto, namentres
tanto|seguido dun comparativo = tanto, tan
tantulum|migalla, un tanto
tantulus|moi pequeno
tantumdem|xusto outro tanto, igual cantidade
tantummodo|soamente
tantum|tanto, de tal maneira ; só, soamente
tantundem|outro tanto igual
tantus|tan grande... que
tarditas|lentitude
tardo|demorar, retardar
tardus|lento, tardo, parvo
Tarentinus|de Tarento, tarentino
Tarpeia|Tarpeia
Tarquinia|Tarquinia
Tarquiniensis|de Tarquinii ou Tarquinia (cidade de Etruria)
Tarquinius|Tarquinio
Tarquinus|Tarquinio
Tarraconensis|da Tarraconense
Tartara|O Tártaro
Tartareus|do Tártaro, dos Infernos
Tartarus|o Tártaro, os Infernos
Tascus|Tasco
Tasgetius|Tasxetio
Tatius|Tatio
Taunus|Taunus (monte e praza forte de Xermania)
taureus|de touro, de coiro de touro
taurus|touro, boi
taxus|teixo
Taygetus|Taixeto (monte de Laconia)
tectum|teito, casa
tecum|contigo
tegimentum|cuberta, vestido
tegimen|vestido, cobertura, coiraza, casco, protección
tegmen|vestido; coiraza, armadura; casco
tego|1. cubrir, recubrir 2. agachar, ocultar 3. garantir, protexer
tegula|tella
tegumentum|envoltura, vestido
tegus|costas, lombo, raxo; animal
tela|a Rede, isto é, a Internet
Telephus|Télefo
tellus|terra, chan, terreo, país
telum|frecha, dardo
temerarius|fortuíto, casual; temerario, imprudente
temere|ó azar, por casualidade, temerariamente
temeritas|imprudencia, temeridade, azar
temero|deshonrar, aldraxar, profanar, violar
Temnii|habitantes de Temnos (cidade da Eólide)
temperamentum|combinación proporcionada, medida, temperamento
temperantia|moderación, mesura, temperanza
temperatura|combinación, mestura, composición
temperatus|temperado, moderado
temperi|a tempo
tempero|1. combinar, organizar, regular 2. temperar, moderarse, conterse
tempestas|momento, tempo, tempestade
templum|templo
temporalis|temporal, pasaxeiro
temptamen|intento
tempto|tentar, intentar, procurar, atacar
tempus|1. momento, intre, tempo 2. ocasión 3. circunstancia
temulentus|bébedo, ebrio
tenax|tenaz, sólido, apertado
tendo|tender, estender
tenebrae|tebras, escuridade, noite
tenebrosus|tebroso, a
Tenedos|Ténedos (pequena illa en fronte de Troia)
Tenedus|Ténedos (illa en fronte de Troia) ás veces Tenedos, i
tenellus|tenro, delicado
teneo|1. ter, coller, suxeitar 2. ter, dirixir 3. chegar a 4. ter, conseguir, gañar 5. comprender, conter 6. entender, coñecer 7. posuir, ter o poder, gobernar 8. ocupar, ter no seu poder, habitar 9. mandar, gobernar, ser xefe de 10. defender, manter, gardar
teneritudo|tenrura, dozura, delicadeza
tener|tenro, delicado, brando, flexible, lixeiro
tentorium|tenda (de campaña)
tenuis|tenue, fino, delgado, fraco, delicado ; pouco profundo ; pequeno, ruin, pobre, cativo
tenuitas|finura, delgadez fraqueza, lixeireza ; escaseza, pobreza, debilidade; pobreza, indixencia, penuria
tenuo|adelgazar, enfraquecer, diminuir, empequenecer, alixeirar
tenus|ata (ou + Abl.)
tepeo|estar morno ou temperado ou algo quente
tepesco|poñerse morno, temperarse, quentarse lixeiramente
tepidus|morno, temperado, nin frío nin quente
tepor| morneza, calor moderado
terdeciens|treze veces
terebro|perforar, esburacar, tradear (facer un burato cun trade)
Terentia|Terencia
Terentius|Terencio
teres|redondeado, redondo, torneado
tergeo|secar, limpar, frotar, refregar
tergiversor|terxiversar
tergo|secar, limpar, frotar, refregar
tergum|lombo, parte posterior (dunha cousa), pel, coiro
tergus|lombo, parte posterior (dunha cousa), pel, coiro
terminus|termo, límite, linde, fronteira
ternus|tres cada vez, triple cada vez, triple, tres
tero|pasar o tempo
Terrasidius|Terrasidio
terra|terra
terrenus|de terra, terrestre
terreo|1. asustar, espantar 2. poñer en fuga, perseguir
terrestris|de terra, terrestre, feito de terra
terribilis|terrible, espantoso, horrible, horroroso
terrifico|asustar, atemorizar, espantar
terrificus|terrible, espantoso, horroroso
territo|aterrar, amedrentar, facer tremer, atemorizar
terror|terror, espanto, horror
tersus|limpo, puro, terso; elegante, coidado, correcto (ao falar dunha linguaxe)
tertio|repetir por terceira vez, facer un terceiro traballo
tertius|terceiro
ter|tres veces
tessera|dado, cubo; contrasinal
testamentum|testamento
testimonium|testemuño, proba
testis|testemuña
testor|testemuñar, probar, demostrar
testudo|tartaruga
Tethys|Tetis (esposa de Océano, nai dos ríos e de Aquiles)
tetrarcha|tetrarca (pequeno príncipe)
Teucria|Tróade (rexión de Troia)
Teucri|Troianos
Teutoburgiensis|de Teuteberg (cidade de Panonia inferior)
Teutoni|Teutóns
texo|tecer, fabricar, construír, tramar
textilis|tecido, trenzado
textum|tecido, tea, armazón, esqueleto
Thais|Tais (célebre cortesá romana)
thalamus|habitación, dormitorio, leito nupcial
Thaliarchus|Thaliarco
theatralis|teatral, do teatro; finxido, falso
theatrum|teatro
Thebae|Tebas (cidades de Grecia e de Exipto)
thensaurus|o tesouro
Theophilus|Teófilo
thermae|as termas
Thermodontius|de Termodonte (río da Capadocia, cerca do cal habitaban as Amazonas)
thesaurus|tesouro, riquezas, diñeiro; depósito, almacén
Theseus|Teseo
Thespiae|Tespias (cidade de Grecia)
Thessalicus|de Tesalia
Thessalus|Tesalio
thiasus|O Tíaso (danza en honor de Baco)
Thoria|a lex Thoria
Thorius|Torio
Thracia|Tracia
Thracius|de Tracia, tracio
Thraecius|Tracia)
Thraex|Tracio
Threicius|de Tracia
Thymoetes|Timetes (cuñado de Príamo)
thyrsiger|o que porta o tirso
thyrsus|tirso (bastón cuberto de follas de vide e hedra, atributo de Baco)
Tiberinus|Tiberino
Tiberis|Tíber
Tiberius|Tiberio
tibia|tibia (óso da perna); frauta
tibicen|frautista
Tib|Tiberio
tignum|trabe, viga, madeiro
Tigranes|Tigranes (rei de Armenia)
tigris|tigre
Tigurinus|Tigurino (cantón suízo)
Tillius|Tilio
timendus|temible, espantoso
timeo|ter medo, temer
timidus|medoso, tímido, covarde
Timoneus|de Timón (célebre misántropo ateniense)
timor|temor, medo, pavor
tingo|mollar, enchoupar; impregnar, tinguir
tinguo|mollar, enchoupar; impregnar, tinguir
tinnio|tintinar, producir un son metálico ou de cristal (facer soar diñeiro, pagar con diñeiro constante e soante)
tinnitus|tintín (o son de algo metálico, dunha campá, dun timbre)
tintino|tintinar, producir un son metálico ou de cristal (facer soar diñeiro, pagar con diñeiro constante e soante)
Tiro2|Tirón
tiro|soldado xove, recruta, aprendiz, principiante, debutante
Titidius|Titidio
Titius|de Titius
titubo|titubear, vacilar, tropezar, tatexar
titulus|título, inscrición, epitafio, cartel, anuncio
Titus|Tito
Ti|Tiberius
Tmolus|Tmolo (monte de Lidia)
togatulus|cliente pobre
togatus|cidadán romano
toga|toga
togula|toga pequena
tolerabilis|tolerable, soportable
tolero|1. tolerar, soportar 2. soster, manter 3. aguantar, resistir
tollo|1. levantar, elevar 2. recoller, tomar 2. levantar en brazos, recoñecer (como fillos)
Tolosates|Tolosatas (habitantes da Galia Narbonense, hoxe con capital Tolosa)
tolutim|ao trote, correndo
tomaclum|especie de salchicha ou salchichón
Tonans|Tonante (un dos atributos de Xúpiter)
tondeo|cortar (o pelo, a barba), rasurar, afeitar, segar
tonitrus|o trono, ruído producido por un raio
tonsorius|barbeiro, perruqueiro ou relativo aos mesmos
tonsor|barbeiro, perruqueiro, manicuro
tonstricula|barbeira, perruqueira, manicura
tormentum|máquina de guerra; tortura, tormento
torpeo|estar torpe, paralizado, entumecido, inmóvil, embotado
torqueo|1. torcer, retorcer, enroscar 2. someter a interrogatorio con tortura, torturar, atormentar
torquis|colar, colgante, torque
torrens|ardente, abrasador; 2. torrente
torreo|1. asar, torrar 2. queimar, abrasar, consumir
torridus|1. tórrido, abrasador, ardente 2. seco, árido
tortus|torto, sinuoso
torus|almofada, colchón, leito, cama; protuberancia; músculo
torvus|torvo (que mira atravesado),fero
totiens|tantas veces ; (en correl.) tantas veces... como
totus|todo enteiro, por enteiro, enteiramente
tot|tantos, tantas
toxicum|tóxico, veleno, pezoña
trabea|a trábea (toga romana cerimonial, adornada con bandas púrpuras)
trabs|trabe, viga
tracto|1. tocar, apalpar 2. traballar 3. manexar, empregar 4. encargarse de, ocuparse de 5. estudiar, examinar, meditar 6. tratar, portarse con 7. arrastrar
tractus|estirado da lá; curso, carreira, marcha, movemento; trazo, sulco; trago; espazo, rexión, comarca; lapso de tempo
trado|1. transmitir, entregar, dar 2. ensinar, comunicar
traduco|1. conducir ou levar dun sitio a outro, trasladar 2. traducir
tragicus|tráxico, da traxedia; grande, nobre, sublime
tragoedia|traxedia
traho|1. arrastrar, tirar de 2. seducir, atraer 3. dividir, partir 4. extraer, facer saír 5. tomar, absorber, beber 6. prolongar, retardar, diferir
traicio|1. lanzar, disparar ao lonxe 2. enviar, facer pasar ao outro lado 3. atravesar, traspasar
Trajanus|Traxano
trajicio|1. lanzar, disparar ao lonxe 2. enviar, facer pasar ao outro lado 3. atravesar, traspasar
trames|atallo; corredoira; rota, camiño, vía; modo, maneira
tramitto|1. enviar ao outro lado, facer pasar 2. transportar, transmitir 3. confiar, encargar 4. pasar por, soportar
Tranio|Tranión (escravo)
trano|1. atravesar a nado 2. salvar, escapar a
tranquillitas|tranquilidade
tranquillus|calmo, tranquilo
Transalpinus|transalpino
transcendo|1. pasar, atravesar, escalar 2. superar, sobrepasar, rebasar
transcribo|transcribir, trasladar, copiar, rexistrar
transcurro|correr, pasar correndo, pasar rapidamente, transcorrer
transduco|1. conducir, levar ao outro lado de, facer pasar 2. traducir
transeo|pasar, atravesar, traspasar, cruzar
transfero|1. levar, transportar, trasladar 2.aprazar, demorar 3. traducir, transcribir
transfigo|atravesar de parte a parte, traspasar
transformo|metamorfosear, transformar, cambiar, mudar
transfuga|tránsfuga, desertor, renegado
transfugio|pasarse ao inimigo, desertar, renegar
transfugium|deserción, abandono
transgredior|1. pasar ao outro lado, pasar dunha cousa a outra 2. sobrepasar, superar, exceder
transicio|1. lanzar, disparar ao lonxe 2. enviar, facer pasar ao outro lado 3. atravesar, traspasar
transigo|1. facer pasar a través de, introducir, meter 2. atravesar, traspasar 3. levar a cabo, poñer fin, terminar, rematar 4. pasar (o tempo)
transilio|saltar ao outro lado, á outra parte, saltar por enriba de, atravesar, traspasar
transitus|tránsito, pasaxe, travesía
translatio|transporte, transferencia; enxerto; imputación, atribución; tradución, versión
transmarinus|transmarino, ultramarino, de ultramar
transmineo|1. volver sacar
transmitto|1. enviar, enviar ao outro lado, facer pasar 2. ceder, transmitir 3. atravesar, traspasar 4. pasar, transcorrer 5. sufrir, soportar
transno|1. atravesar a nado 2. salvar, escapar a
transpono|facer pasar, transportar, trasladar, transferir
transporto|transportar, trasladar (ao outro lado de)
transscribo|transcribir, trasladar, copiar 2. rexistrar, inscribir 3. transmitir,transferir
Transtiberinus|transtiberino, ao outro lado do Tíber
transversus|atravesado, oblicuo; desviado, extraviado; adverso, inimigo, contrario
trans|máis alá de, ao outro lado de, da outra parte de
traversus|atravesado, oblicuo; desviado, extraviado; adverso, inimigo, contrario
Trebellenus|Trebeleno (nome de home)
Trebius|Trebio (nome de home)
treceni|trescentos cada un, cada trescentos, trescentos cada vez, trescentos
trecenties|trescentas veces
trecenti|tres centos
trecenus|trescentos cada un, cada trescentos, trescentos cada vez, trescentos
tremebundus|latexante, tremente; conmovido, axitado
tremendus|temible, horrible, espantoso
tremens|tremente
tremor|tremor; temor, medo
tremo|1. tremer de medo 2. vibrar, axitarse
tremulus|trémulo, axitado
trepidatio|axitación, apresuramento, présa; precipitación; tremor (de nervios)
trepide|con axitación; apresuradamente; con desorde, confusamente
trepido|1. axitarse, estar inquedo, correr en desorde 2. tremer, latexar 3. dubidar, vacilar 4. ter medo de
trepidus|axitado, tumultuoso; inquedo, temeroso; inquedante, alarmante; tolo, desatinado
tresviri|os triunviros (funcionarios públicos romanos encargados da policía das rúas e camiños e do servizo de prisións)
tres|tres
Treviri|Tréveros (pobo galo)
triangulus|triangular
tribunal|tribunal
tribunatus|tribunado, dignidade do tribuno
tribunicius|tribunicio (relativo aos tribunos da plebe)
tribunus|tribuno da plebe
tribuo|1. distribuír, repartir 2. dar, outorgar, conceder 3. ter aprezo, ter estima, dar valor 4. atribuír, imputar
tribus|tribo (división territorial do pobo romano)
tributarius|tributario, relativo ao tributo
tributum|tributo, imposto, contribución, tasa
triceni|cada trinta, trinta cada vez, trinta cada un
tricensimus|trixésimo
tricenus|cada trinta, trinta cada vez, trinta cada un
tricies|trinta veces
triclinium|diván de mesa para comer; comedor
tricorpor|de tres corpos
tridens|de tres dentes, de tres puntas, tridente
triduum|espazo de tres días
triennium|período de tres anos
triens|un tercio, unha terceira parte (dun as)
trieteris|espazo de tres anos
triformis|con tres formas
Trigemina|porta Trixémina (porta de Roma)
trigeminus|trixémino; nacido o terceiro dun mesmo parto; cada un dos trixéminos
triginta|trinta
trimembris|trimembre; que ten tres membros
Trinacrius|Siciliano (Sicilia = illa de tres promontorios)
trinoctialis|de tres noites
trinoctium|espazo de tres noites
Trinovantes|Trinovantes (pobo da Bretaña)
trio|Trión (sobrenome romano)
tripertito|dividido en tres partes
triplex|triple
tripus|5|tripod||odis, m. :trípode
triremis|que ten tres ringleiras de remos; trirreme
tristiculus|un pouco triste
tristimonia|tristeza
tristis|1. triste, aflixido 2. sombrío, melancólico, de mal xenio 3. sinistro, funesto, infortunado
tristitia|1. tristeza, aflición 2. adversidade, desgraza, calamidade, infortunio 3. seriedade, gravidade, austeridade
tris|tres veces
triticum|trigo
Tritonia|Tritonia (sobrenome de Atenea)
Tritonis|Tritonia (sobrenome de Atenea)
Triton|Tritón (fillo de Neptuno)
triumphalis|triunfal, do triunfo; o home que recibe os honores do triunfo, triunfador
triumpho|1. obter os honores dun triunfo 2. triunfar, obter a victoria 3. someter, conquistar
triumphus|triunfo (entrada solemne en Roma dun xeneral victorioso)
triumvir|triunviro (maxistrado romano)
Trivia|sobrenome de Diana (deusa dos cruces de camiños)
trivium|encrucillada (de tres camiños)
Trojanus|troiano
Troja|Troia
tropaeum|trofeo; victoria, triunfo
trucido|degolar, acoitelar 2. esnaquizar, escachar 3. matar
truculentia|truculencia, ferocidade, brutalidade; inclemencia do clima
truculentus|truculento, fero, cruel; ameazador, terrible
trudo|1. empuxar, botar 2. arrastrar 3. facer saír, nacer, agromar
trunco|1. truncar, amputar, cortar 2. matar
truncus2|tronco, leño
truncus|mutilado, amputado
trux|fero, salvaxe, bárbaro; terrible, ameazador
Tubantes|Tubantes (pobo de Xermania)
tuba|tuba (especie de trompa, clarín ou corneta militar)
Tubero|Tuberón (nome de familia romana.Historiador)
tubicen|o que toca a tuba
tuccetum|tipo de embutido
Tuditanus|Tuditano (sobrenome da familia Sempronia)
tueor|1. ter os ollos en, mirar, contemplar 2. protexer, velar por, gardar, conservar
tugurium|cabana, choza, choupana, casopo; habitación pobre
Tulingi|Tulingos (pobo de Bélxica)
Tullianum|Tuliano (prisión construída por Servio Tulio)
Tullia|Tulia
Tullius|(Marco) Tulio (nome de familia de Cicerón)
Tullus|Tulo (terceiro rei de Roma)
tumefacio|inchar, inflar, encher
tumeo|estar inchado, inflado (tamén de cólera, de orgullo)
tumesco|estar inchado, inflado (tamén de cólera, de orgullo)
tumidus|inchado, inflado; colérico, soberbio, orgulloso
tumor|tumor, inchazón; dolor, turbación; pasión, axitación; tumulto, balbordo; soberbia, orgullo
tumultuarius|alistado, enrolado precipitadamente; feito a présa, feito con precipitación; repentino, non premeditado
tumultuor|1. axitarse, meter moito ruido 2. levantar, provocar un motín, unha revolta
tumultus|tumulto, desorde, axitación; levantamento, rebelión, sublevación; tempestade, borrasca
tumulus|túmulo, elevación de terra, outeiro; tumba, sepulcro
tum|entón
tunc|entón
tundo|1. pegar, golpear, azoutar, bater 2. esnaquizar, moler, triturar 3. cansar, molestar
tunica|túnica
tun|= tune
Turannius|Turanio (nome de familia romana)
turbatio|perturbación, desorde, axitación, disturbio
turbator|perturbador, axitador; provocador, instigador
turbatus|turbado, perturbado, confuso, axitado, transtornado
turba|turba, multitude, xente, tropa, grupo; axitación, tumulto, desorde; sublevación, motín
turbide|en desorde
turbidus|turbado, perturbado, aitado; turbio, revolto, escuro; furioso, violento; sublevado, amotinado
turbo2|turbillón, remuíño, tromba, tormenta, borrasca, furacán; movemento rápido e circular, de rotación; trompo, peón; perturbación, revolta, confusión, axitación
turbo|turbar, axitar, alterar 2. enturbiar, revolver
turbulentus|turbulento, axitado, desordeado, confuso
turdus|tordo (un paxaro e tamén un peixe, especie de carpa)
turgeo|1. estar turxente, inflado, inchado 2. estar enfadado, colérico
turgesco|poñerse turxente, incharse 2. alterarse, inflamarse
turgidus|turxente, túrxido, inchado, inflado; ampuloso, pomposo; enfadado, irritado
turma|turma, escuadrón de cabalería dunha lexión (30 soldados e tres oficiais)
turpest|turpe est
turpe|vergonzosamente, indecentemente
turpis|feo, deforme, repugnante, horroroso; vergonzoso, indecente, infame, deshonesto
turpiter|vergonzosamente, indecentemente
turpitudo|fealdade, deformidade; indecencia, deshonra, infamia, vergonza
turpo|1. manchar, ensuciar 2. deshonrar, infamar, desacreditar
Turranius|Turanio (nome de familia romana)
turris|torre, torreón; torre (enxeño militar para o asedio)
turritus|portador dunha torre; rodeado ou coroado de torres; en forma de torre
turtur|rula (paxaro)
Tuscia|Toscana, Etruria
Tusculanum|nome de varias "villae" situadas preto de Túsculo
Tuscus|toscano, etrusco
tussio|tos, resfriado
tutamentum|defensa, abrigo, refuxio, protección
tutela|tutela, protección, defensa; conservación, coidado
Tutidanus|Tutidano (nome de home)
tutor2|velar por, protexer, defender, gardar 2. protexerse contra, gardarse de
tutor|defensor, protector; tutor
tuto|con seguridade, sen perigo
tutus|protexido, defendido, seguro; cauto, prudente
tuus|teu, túa
tu|ti, te, a ti
Tydides|Titida (Diomedes, fillo de Tideo)
tympanum|tambor ou timbal
typhonas|tifón, furacán, remuíño, turbillón
Typhon|Tifón ou Tifeo (xigante sepultado baixo o Etna)
tyrannus|tirano
Tyrius|tirio (de Tiro, en Fenicia), cartaxinés
Tyrrhenus|Tirreno (heroe que deu o seu nome a rexión Tirrena ou Etruria)
T|abreviatura de Titus
ubertim|abondosamente, copiosamente, abundantemente
uber|ubre, teta, seo
Ubii|Ubios (pobo xermánico)
ubique|en todas partes
ubi|onde, alí onde; onde?; conx. cando
udus|húmido, mollado
ulciscor|vingar, vingarse de, castigar
Ulia|Ulia (cidade preto de Córdoba)
uligo|humidade natural da terra
Ulixes|Ulises
Ulixus|Ulixo
ullus|un, algún, algunha; reemplaza a nullus nunha oración negativa
ulmus|olmo
ulterior|ulterior, do lado de alá, do outro lado
ulterius|maís aló, máis lonxe, máis adiante
ultimus|último, derradeiro; o máis lonxano, o máis remoto
ultio|vinganza, castigo
ultor|vingador, castigador
ultra|maís alá de, por riba de, máis de
ultrix|vingadora, castigadora
ululabilis|ouveante, estridente, penetrante
ululatus|ouveo, chío, alarido, berro
ululo|ouvear, chiar, berrar
ulva|ulva (alga dos pantanos, das marismas)
umbraculum|sombriña, pequena sombra
umbra|sombra
umbrosus|umbrío, sombrío
umeo|estar húmido
umerus|ombro
umiditas|humidade
umidus|húmido
umor|auga, líquido
umquam|algunha vez, algún día; (en orac. negativa) nunca, xamais
unanimus|do mesmo parecer, dos mesmos sentimentos, de acordo, unánime
una|no mesmo lugar, xuntos, en compaña; ao mesmo tempo, á vez
unctio|unción, masaxe; aceite (para untar); exercicio, loita, competición deportiva
unctito|unxir, aplicar unha substancia graxa estendéndoa
unda|auga; auga axitada, onda, ondada; mar; turbillón, remuíño, ola
undecimus|undécimo
undecim|once
undecumque|de onde queira que, de calquera lugar
undeviginti|dezanove
unde|de onde, dende onde
undique|de todas partes, en todas partes; en tódolos sentidos, en tódolos aspectos
undo|levantar ondas, ferver; inundar
Unelli|Unelos ou Venelos (pobo da Armórica, na Galia)
unetvicesimanus|o soldado da 21ª lexión
unetvicesimus|vixésimo primeiro
ungo|unxido, untado de aceite, graxo)
unguedo|ungüento, perfume
unguentatus|perfumado
unguentum|graxa; perfume, ungüento, aceite
unguis|unlla; pezoña; garfo
unguo|untar, unxir, dar masaxes
unice|unicamente; dunha maneira única, excepcional
unicus|único; só, singular; excepcional, extraordinario
unigenitus|unixénito (fillo único)
universitas|universalidade, totalidade, conxunto, todo
universus|todo enteiro, total, en conxunto
unquam|algunha vez, algún día; (en orac. negativa) nunca, xamais
unusquisque|cada un, cada cousa
unus|un, unha; un só, único, exclusivo
urbanitas|vida cidadá; cidadanía; urbanidade, educación, civismo, cultura, bos modais
urbanus|da cidade, cidadán, urbano
urbicus|da cidade, de Roma
urbs|cidade; a Cidade (Roma)
urceolus|vasilla, cántaro pequeno
uredo|cornizó (enfermidade das plantas causada por fungos); picor, comechón
urgeo|agobiar, oprimir, urxir, apremiar
urgueo|agobiar, oprimir, urxir, apremiar
Urgulania|Urgulania (amiga de Livia)
Urgulanilla|Urgulanila (Plaucia Urgulanila, primeira esposa de Claudio)
urina|ouriños
urna|urna
uro|queimar, abrasar, incendiar, prender lume a
ursa|osa
ursus|oso
Usipetes|Usipetas ou Usipios (pobo da Xermania, ás beiras do Rin)
usitatus|acostumado, usual, habitual, común, ordinario
usquam|nalgunha parte, nalgún lugar
usque|usque ad, ata ; (adv.) sen interrupción, continuamente
usucapio2|usucapión
usucapio|usucapir, adquirir por usucapión (por longa e non discutida posesión, por prescripción dos dereitos do propietario)
usumfructum|usufruto (dereito real que outorga a facultade de dispor, sen ter a propiedade, dunha cousa, de usala)
usura|uso, utilización, disfrute; usura, interese, rédito
usurpatio|uso, emprego, utilización; posesión; usupación, abuso
usurpo|facer uso de, servirse de, empregar, utilizar; tomar posesión de, apropiarse de; usurpar (apropiarse de algo ilegalmente)
ususfructus|usufruto
usus|uso, emprego, utilización; dereito de uso; servizo, utilidade
utcumque|como queira que, de calquera maneira que
utensilia|o que nos é útil ás nosas necesidades; medios de vida, utensilios, mobles, provisións
uterque|un e outro, ámbolos dous
uterus|útero, ventre da nai
uter|quen dos dous?; calquera dos dous que...
utilis|útil, proveitoso, favorable, bo
utilitas|utilidade, proveito, vantaxe
utinam|oxalá
utique|en todo caso, de tódolos xeitos
uti|= ut
utor|1. usar, empregar, utilizar, servirse de (+ ablativo) 2. tratar, ter relación con
utpote|como, pois, porque, como é natural
utqui| = ut
utriculus|útero pequeno; abdomen das abellas
utrimque|dun e doutro lado, por ambas partes
utrum|partícula interrogativa (non se traduce); si (interrog. indirecta)
ut|para, para que (final); aínda que (concesiva), de modo que (consecutiva), como (modal), que (completiva)
uva|uva, racimo, vide
uvidus|humido, mollado; bébedo, un pouco bébedo
uxorius|de esposa, de muller casada
uxor|esposa
vacatio|exención, dispensa; licenza, permiso; perdón
vacca|vaca
vacillatio|balanceo
vacillo|vacilar, balancearse, abanear, tropezar
vacivus|baleiro, desprovisto de (+ GÈn.)
vaco|estar baleiro, estar libre, estar desocupado, estar deserto
vacuefacio|baleirar, deixar baleiro
vacuum|espazo baleiro; bens sen dono, herdanza vacante; tempo libre
vacuus|baleiro, libre, deserto, desocupado, privado de, desprovisto de
vadimonium|compromiso de comparecencia ante o xuíz, citación, fianza
vadosus|con moitos vaos, vadeable por moitos puntos; axitado
vado|ir, marchar, avanzar
vadum|vao, baixo fondo, fondo do mar ou río
vaecors|demente, tolo, extravagante; necio, insensato
vaesanus|sen siso, tolo, delirante, insensato; furioso, cruel, rabioso
vae|ai!, ah! ai de... !
vafer|sagaz, astuto, hábil
vagina|vaíña, caixa, estoxo
vagitus|laio, xemido, choro; beo
vagor|1. errar, vagar, andar errante 2. facer unha travesía 3. estenderse, divulgarse
vagus|vagabundo, errante, nómada; libre, solto; indeciso; vago, impreciso, xenérico
Vahalis|Waal (brazo do Rin)
valde|moi, moito, en gran maneira
valeo|1. ser forte, ser vigoroso, ser robusto 2. ser poderoso, ter poder 3. estar ben de saúde, estar san
Valeria|Valeria
Valerius|Valerio
valesco|facerse forte, volverse vigoroso, restablecerse
valetudo|estado de saúde (boa ou mala); enfermidade
vale|que che vaia ben, adeus, ata logo
valide|moi, moito, en gran maneira; si, sen dúbida; perfectamente
validus|forte, robusto, vigoroso; san, restablecido; forte, poderoso; violento, furioso; nutritivo, con moita substancia
valitudo|estado de saúde (boa ou mala); enfermidade
vallaris|de trincheira, de valo, de balado
vallis|val; foxo, cavidade
vallo|rodear dun valo, fortificar, amurallar
vallum|empalizada, valo, trincheira; defensa, resgardo
valvae|batentes ou follas dunha porta; porta de dous batentes ou follas
vanesco|1. esvaecerse, disiparse, desaparecer 2. cambiarse a, vir parar en
Vannius|Vannio (rei suevo)
vanus|van, baleiro, hoco, despoboado; sen substancia, sen valor, inútil; falso, mentiroso, impostor, mentireiro
vaporosus|cheo de vapor, de calor
vapor|vapor; bafo, fume; aire quente, calor; lume, chama
vapulo|ser azoutado, recibir golpes, ser mallado, ser zoupado
Varianus|de Varo
varietas|variedade, diversidade; cambio, diferencia
Varilla|Varila (nome de muller)
vario|variar, diferenciar, mudar, cambiar
varius|vario, diverso, diferente, distinto, variado
Varro|Varrón
Varus|Varo
vasculum|vaso pequeno
vastatio|devastación, destrución, ruina
vastitudo|devastación, destrución; gran extensión, gran dimensión, gran talla, gran amplitude
vasto|1. deixar deserto, baleiro, despoboar 2. devastar, saquear, asolar
vastus|baleiro, deserto, despoboado; devastado, saqueado, arrasado
vasum|vaso
vas|vaso
vates|adiviño, profeta; poeta (inspirado polos deuses)
vatia|Vatia (nome de home)
vaticinatio|vaticinio, predición, profecía, oráculo, augurio
vaticinor|adiviñar, predicir, profetizar
Vatinius|Vatinio (nome de home)
vatis|adiviño, profeta; poeta (inspirado polos deuses)
vecors|demente, tolo; delirante, extravagante
vectarius|de tiro (un cabalo de tiro, de transporte)
vectatio|transporte, paseo, viaxe
vectigalis|tributario, sometido ao tributo (imposto)
vectigal|imposto, tributo
vecto|transportar, levar, conducir
vectura|transporte, condución; prezo do transporte
Vedius|Vedio (nome de familia romana)
vehemens|vehemente, apaixonado; furioso, violento
vehementer|con vehemencia, con paixón; moito, en gran maneira
vehiculum|vehículo, medio de transporte; carro, coche
veho|levar, transportar, trasladar
Veiens|veiense, de Veies (Etruria)
velabrum|toldo (que cubría o teatro para protexer ao público do sol); tamén o nome dunha rúa de Roma no Aventino
velamen|cuberta, envoltura; vestido, roupa; pel, pelexo (dos animais)
Velanius|Velanio (nome de home)
Velinus|de Velia (cidade de Lucania)
velitor|1. comezar o combate 2. ameazar 3. discutir, pelexar
Velleius|Veleio (nome de familia romana)
vellico|pinchar, picar, morder, beliscar
vello|1. arrincar, sacar de raíz 2. depilar, desplumar
vellus|vélaro, pel coa lá; copo de neve; nube
velocitas|velocidade, rapidez, celeridade
velociter|velozmente, rapidamente
velox|veloz, rápido
velo| velar, cubrir cun veo 2. vestir, coroar 3. ocultar
velum|vela (de barco)
veluti|como, o mesmo que; por exemplo; como si
velut|como, o mesmo que; por exemplo; como si
vel|(conx. disiuntiva) ou, ou ben; (adv.) aínda, ata, mesmo
venabulum|dardo, frecha, seta
venalis|en venta; venal, que se deixa comprar
venaticus|de caza
venatio|caza, exercicio da caza; espectáculo venatorio dado no Circo
venator|cazador
venatus|caza; producto da caza, animal cazado, presa
vena|vena, arteria
venditator|vaidoso, fachendoso, xactancioso, expositor, exhibidor
venditio|venda, posta en venda; aluguer
vendito|1. vender, poñer á venda, negociar con 2. recomendar
vendo|vender, negociar con, vender en pública subasta, recomendar
venefica|feiticeira, bruxa, envelenadora
veneficium|envelenamento, delito de envelenamento; filtro, poción; encantamento, feiticería, feitizo
veneficus|envelenador
veneno| 1. envelenar, empezoñar
venenum|veleno, droga, poción, beveraxe; feitizo; tinte, tintura
venerabilis|venerable, respectable
veneratio|veneración, respecto; culto divino
Venerius|de Venus, amoroso, venéreo
venero|1. venerar, respectar, adorar, honrar 2. render culto a 3. saudar, aclamar
Veneticus|dos Vénetos (pobo da Galia)
Veneti|Vénetos
Venetus|azul, azulado
venia|favor, gracia; venia, benevolencia, indulxencia; perdón
venio|vir, ir, chegar 2. aparecer, nacer, mostrarse 3. tocar, caer en sorte
venor|cazar, ir de caza, perseguir cazando
venter|ventre
ventilo|axitar no aire, mover no aire, ventilar, airear
ventito|vir a miúdo, frecuentar
ventosus|ventoso, cheo de vento, exposto ao vento; pouco seguro, variable
ventus|vento, aire; rumor; favor (popular)
venum|venda, comercio, tráfico
venundo|vender, poñer en venda, poñer á venda
Venus2|Venus
venustas|beleza, fermosura, encanto, atractivo, elegancia, finura; alegría, felicidade
venustulus|fermosiño
venustus|fermoso, atractivo, galante, seductor; gracioso, enxeñoso
venus|amor, sentimento amoroso; persoa amada; beleza, encanto, graza; pracer
vepres|silva, espiño
Veragri|Veragros (pobo de Suíza)
Verania|Verania
Veranius|Veranio
verbera|látego, verga, correa; lategazo, correazo, golpe, azouta; ataque, asalto
verbero2|Pillo, tunante, pillabán, pícaro, raposeiro, zorro (persoa que engana)
verbero|dar lategazos, azoutar, pegar, dar golpes
verbex|carneiro; burricán, pasmón, paspán
verbum|1. palabra, termo, expresión 2. linguaxe 3. proverbio, refrán, dito
Vercingetorix|Vercinxetórix (caudillo galo)
verecundia|1. circunspección, prudencia, reserva, discreción 2. pudor, vergonza 3. temor, medo
verecundus|modesto, tímido, reservado, discreto, vergonzoso; casto, púdico
verendum|órganos sexuais
verendus|as partes sexuais)
vereor|1. temer, ter medo de 2. preguntarse con temor 3. non atreverse a, dubidar 4. respectar, reverenciar, venerar
vere|verdadeiramente
Vergiliae|As Pléiades
Verginius|Virxinio (nome de home)
vergo|1. estar inclinado, baixar, descender 2. declinar, caer
veritas|verdade; realidade; sinceridade; xustiza, rectitude
vernaculus|do escravo nacido na casa; vernáculo, do país, indíxena, nativo
verna|escravo nacido na casa; indíxena, nativo; caseiro, doméstico
vernus|primaveral
vero|(conx. adver.) mais, pero; (adv.) verdadeiramente, en verdade, en efecto
verres|porco, verrón
verro|barrer, limpar barrendo, arrastar
versiculus|versículo, verso pequeno
versipellis2|lobishome)
versipellis|lobishome
versor|1. atoparse, vivir, habitar, residir 2. adicarse a, ocuparse de 3. sucecer, pasar
verso|1. facer xirar, dar voltas, revolver, axitar 2. poñer en movemento, conducir 3. meditar, maquinar, preparar 4. turbar, atormentar 5. presentar de diversas formas, cambiar, alterar
versus|verso; canto, canción; liña de escritura; ringleira, fila, liña
vertex|remuiño, turbillón; corrente; cima, cumio, o punto máis alto, máis elevado
verto|volver, facer volver, dar a volta 2. (pas.) atoparse, ter lugar, suceder 3. depender de, versar sobre 4. derribar, abater, botar abaixo 5. cambiar, mudar 6. traducir 7. (intran.) volverse, transformarse
verum|(adv.) verdadeiramente, en verdade; (conx.) pero, mais, sen embargo
verus|verdadeiro, real, auténtico
verutum|dardo, seta, xavelina
veru|asador; dardo, xavelina
vervex|carneiro; estúpido
ver|primavera
vesania|tolemia, loucura, demencia, falta de siso, extravagancia, desvarío
vesanus|sen siso, insensato, tolo, louco; furioso, fóra de si
vescor|comer, alimentarse de (+ ablativo)
Vescularius|Vesculario
vesica|vexiga; ampola, bóchega; tumor; gran
vespa|avespa
vesper2|a tarde, a caída da tarde, o solpor
vesperasco|1. chegar á noite, achegarse á noite 2. anoitecer
vespera|a tarde, a noite
vesper|a tarde, a caída da tarde, o solpor
Vestalis|Vestal
Vesta|Vesta
vester|voso
vestibulum|vestíbulo, atrio, patio de entrada; prólogo, preámbulo
vestigium|planta do pé, pé; paso; pegada, trazada, pista, sinal, vestixio
vestimentum|vestido, traxe, roupa de vestir; colcha, cobertor (de cama)
vestio|vestir, cubrir, adornar
vestis|vestido, traxe, roupa; tea, colcha, alfombra
vestitus|vestido, traxe, roupa; revestimento; alfombra
Vesuvius|Vesubio
veteranus|veterano de guerra)
veto|prohibir, non permitir; opoñerse a; vetar (exercer o dereito de veto)
Vettius|Vetio (nome de familia romana)
vetulus|algo vello, un pouco vello; velliño
Veturia|Veturia (nai de Coriolano)
vetustas|vellez, ancianidade, senectude, idade avanzada; a Antigüidade, os tempos antigos, o pasado
vetustus|vello, ancián, vetusto
vetus|vello, ancián; envellecido, veterano; antigo, doutros tempos
vexillarius|vexilarios (corpo de veteranos baixo os emperadores)
vexillum|bandeira, estandarte
vexo|1. sacudir violentamente, axitar, arrastrar 2. perseguir 3. maltratar, atormentar, facer sufrir; vexar, aldraxar
viaticum|as provisións para a viaxe; o diñeiro para a viaxe
viaticus|de viaxe
viator|viandante, viaxeiro, camiñante; mensaxeiro público; ordenanza, porteiro, axudante (dos maxistrados)
via|vía, rota, camiño, viaxe
Vibenna|Vibenna (xefe militar etrusco)
Vibidius|Vibidio
Vibilius|Vibilio
Vibius|Vibio (nome de home)
vibro|facer vibrar, facer tremer, axitar 2. lanzar, disparar 3. (intran.) vibrar, tremer, axitarse
Vibulanus|Vibulano
Vibulenus|Vibuleno (nome de home)
vicarius|suplente, substituto
viceni|de vinte en vinte, vinte cada un, cada vez vinte
vicenus|de vinte en vinte, vinte cada un, cada vez vinte
vicesimanus|soldado da vixésima lexión
vicesimus|vixésimo, vixésima parte
vice|en lugar de, en vez de
viciens|vinte veces
vicies|vinte veces
vicinia|vecindade, proximidade; os veciños, o vecindario; semellanza, relación
vicinitas|vecindade, proximidade; os veciños, o vecindario; semellanza, relación
vicinus2|veciño
vicissim|alternativamente, sucesivamente
vicis|sucesión, turno, volta, vez, alternativa
victima|vítima (res de gando maior ofrecida en sacrificio); vítima
victito|vivir
victoria|victoria, triunfo, éxito
victor|vencedor, victorioso, triunfador
victrix|victoriosa
victus|alimento, alimentación, comida; maneira de vivir
vicus|barrio, distrito (cidade); aldea, lugar, pobo; propiedade rural
videlicet|que...)
video|1. ser visto 2. parecer, crer, parecer conveniente, querer)
Vidibius|Vidibio
viduo|1. facer viuvo ou viuva (trans.) 2. baleirar, despoboar
viduus|viúvo, viúva; privado de, desprovisto de
viduvium|viuvez
vigeo|estar cheo de vigor, cheo de vida, ter forza, estar forte
vigilia|vixilia, vela; insomnio; vixiancia; vixilia (cada unha das catro partes da noite segundo os romanos); garda, centinela
vigilo|1. velar, permanecer desperto 2. vixiar, estar de garda
vigil|vixiante, en vela, desperto
viginti|vinte
vigor|vigor, forza, robustez, enerxía
vilicus|granxeiro
vilis|barato, de baixo prezo; vil, cativo
vilitas|baixo prezo, pouco valor; vileza, baixeza, insignificancia
vili|a baixo prezo
villa|vila, casa de campo; granxa, facenda, residencia fóra da cidade
villosus|con moito peluxe, peludo, cuberto de pelos
vimen|vimbio, xunco, rama flexible; variña
Viminalis|O Viminal (un dos sete outeiros de Roma)
vinarius|relativo ao viño
vincio|1. atar, ligar, suxeitar 2. encadear, meter no cárcere
vinclum|atadura, ligadura, cordón, corda; cadea; cárcere, prisión; vínculo, lazo, compromiso, xugo
vinco|vencer, triunfar, gañar
vinculum|atadura, ligadura, cordón, corda; cadea; cárcere, prisión; vínculo, lazo, compromiso, xugo
Vindelici|Os Vindélicos
vindemia|vendima, colleita
vindex|fiador, garante, responsable; defensor, protector; vingador, verdugo
vindico|1. reinvindicar (na xustiza), reclamar legalmente 2. castigar, vingarse de 3. dar, devolver
vindicta|adxudicación, concesión (de algo polo pretor, previa reclamación xudicial); concesión da liberdade; variña (coa que se tocaba a cabeza do escravo para liberalo); castigo, vinganza
vinea|vide, viñedo
vinetum|vide, viñedo
Vinicius|Vinicio
vinnulus|doce, agradable, encantador
vinolentia|borracheira, ebriedade
vinum|viño
violabilis|violable, vulnerable
violator|violador, profanador; infractor, transgresor
viola|violeta
violens|violento, vehemente, impetuoso; soberbio, fachendoso
violenter|con violencia, violentamente, á forza; con orgullo
violentia|violencia
violentus|violento, impetuoso, vehemente; soberbio, fachendoso; despótico, tiránico; excesivo, esaxerado
violo|non respectar, tratar con violencia, maltratar; violar, aldraxar; ferir, ofender
vipera|víbora, serpe
vipereus|viperino, de víbora
Vipstanus|Vipstano
virago|muller varonil, muller guerreira, amazona; marimacho, cabalón, virago
virens|verde, louzán, vizoso
vireo|ser verde, estar verde, verdear 2. ser xove, estar na flor da idade, ser vigoroso
virga|rama, renovo, xermolo, abrollo ; vara, verga; bastón, caxato; feixe de varas (dos líctores); caduceo (de Mercurio)
virginalis|virxinal, virxíneo, propio de moza soltera, de doncela
virgineus|virxinal, virxíneo, propio de moza soltera, de doncela
virginitas|virxinidade
virgo|virxe, doncela, moza solteira; rapaza
virgula|ramiña; variña; vírgula (coma, signo de puntuación)
virgulta|ramallos, silvas, arbustos; abrollos, xermolos, renovos
viridis|verde
virilis|viril, de home, masculino
viritim|por home, individualmente
Viromandui|Veromanduos (pobo belga)
virtus|valor (moral e guerreiro), virilidade, enerxía
vir|varón, home ( por oposición a mulier, femia ); marido, esposo, cónxuxe.
viscus|vísceras, entranas; despoxos
visio|visión, vista, percepción; representación, imaxe; concepto, idea, noción
viso|1. ver, examinar 2. ir a ver, visitar
Vispania|Vispania
Vistilia|Vistilia (nome de muller)
Visurgis|Weser (río da Xermania)
visus|vista, sentido da vista, ollos; visión, espectáculo; aparición, imaxe, soño
vis|forza, vigor, enerxía, potencia; poder, importancia; violencia, ímpetu, empuxe; cantidade, abundancia
vita|vida
Vitellianus|de Vitelio, viteliano
Vitellius|Vitelio
vitellus|vitelo, tenreiro, becerro
vitiosus|viciado, corrompido, manchado; vicioso, defectuoso; depravado, cheo de vicios
vitis|vide, cepa, parra; viñedo; uva; viño; grado de centurión
vitium|vicio, defecto, imperfeción; falta, culpa
vito|evitar, fuxir de, escapar a, librarse de
vitreum|obxecto de vidro, vaso
vitreus|obxectos de vidro
vitta|cinta, lazo; turbante; faixa; venda
vitupero|vituperar, reprender, censurar, criticar
vividus|cheo de vida, vivo; cheo de saúde, vigoroso forte
vivo|1. vivir, existir, estar vivo 2. habitar, residir
vivus|vivo, vivinte, animado, latexante, con vida
vixdum|apenas, aínda
vix|(de modo) apenas, con dificultade; (de tempo) apenas, tan pronto, non ben...
vobiscum|cum uobis
vocabulum|vocábulo, palabra, verba, voz
vocalis|dotado de voz humana; falador; sonoro, armonioso
vociferor|vociferar, berrar, proclamar
vocito|acostumar a chamar, ter o costume de chamar
voco|chamar, invitar, citar 2. designar, denominar
volatilis|volátil, voador, alado; rápido, veloz
Volesius|Volesio
volgatus|vulgar, habitual, corrente, ordinario
volgo|vulgarmente, popularmente; en todas partes, en masa
volgus|vulgo, xente, pobo, masa, multitude
volito|voar de aquí para alá, revoar, voar arredor; correr de aquí para alá
volnero|ferir, danar, lastimar
volnus|ferida, chaga, lesión, golpe
volo2|voar
volo|querer, desexar
Volscus|Volsco
Volturcius|Volturcio
Volturcus|Volturco (nome de home)
voltur|voitre
voltus|faciana, cara, expresión do rostro
volubilis|que xira, que da voltas, que roda; voluble, mudable, cambiante
volucris|paxaro, ave (tamén volucer, volucris, m.)
volumen|rolo de papiro manuscrito, libro, manuscrito, volume; movemento xiratorio, rotación; xiro, volta
Volumnia|Volumnia (esposa de Coriolano)
voluntarius|voluntario
voluntas|vontade; desexo, gusto; intención
voluptarius|sensual, voluptuoso, amante do pracer
voluptas|pracer, gusto, diversión, gozo, satisfacción
volup|agradable, gustoso, a gusto
Volusenus|Voluseno (oficial de César)
volutatio|envorco, envorcadura; inestabilidade, inconstancia; axitación, inquietude
voluto|facer dar voltas, facer rodar 2. dar voltas a, percorrer 3. pensar, reflexionar, darlle voltas a
volvo|facer dar voltas, facer rodar 2. dar voltas a, percorrer 3. pensar, reflexionar, darlle voltas a
vomer|reixa do arado
vomica|tumor, ampola; praga, peste
vomitus|vómito
vomo|vomitar
Vonones|Vonones (rei dos Partos)
vorago|remuiño, turbillón; sima, abismo; foxo
vorax|voraz, famento; larpeiro
vosmet|uos
vos|voso
votivus|votivo, prometido cun voto
votum|voto, ofrenda
voveo|1. facer un voto, ofrecer cun voto, prometer solemnemente 2. desexar, querer, pedir
vox|voz; son, berros, chamada; acento; voz, palabra, verba; dito, expresión
Vulcanus|Vulcano, lume
vulgaris|vulgar, común, ordinario; xeral, público, de todos
vulgatus|vulgar, habitual, xeral
vulgo2|estender entre o público, divulgar, dar a coñecer
vulgo|vulgarmente, popularmente; en público; por todas partes
vulgus|no público, na masa)
vulnero|ferir, danar
vulnus|ferida
vulpes|raposa
vulpinus|de raposa, raposeiro
vultur|voitre
vultus|rostro, faciana, cara
Xanthippe|Xantipa (muller de Sócrates) (1ª declinación grega)
Xanthippus|Xantipo (xeneral grego)
Xenocrates|Xenócrates
xystus|galería ou pórtico cuberto (onde se exercitaban os atletas con mal tempo); paseo con árbores, xardín
Xytilis|Xytilis (nome de muller)
zelo|estar celoso de
Zeno|Zénon
Zephyrus|Céfiro (vento do oeste)
Zetus|Zeto (fillo de Zeus e Antíope)
Zeuxis|Zeuxis (pintor grego)
Zoilus|Zoilo
zona|cinturón, cinguidor; faixa, bolsa
zygia|frauta nupcial